باد به پرچم جوانان سینما می‌وزد

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، جشنواره فیلم فجر به‌عنوان تنها فستیوال هنری و سینمایی کشور همیشه مهم بوده است، فستیوالی که فیلمسازان برای یک سال و رسیدن به جشنواره برنامه‌ریزی می‌کنند تا فیلم‌هایشان را برای این منظور اکران کنند و به‌نوعی سال سینمایی جدید ایران با توجه به جشنواره فیلم فجر سنجیده می‌شود. برای همین به سراغ کارگردانان و تهیه‌کنندگانی رفتیم که در جشنواره امسال فیلم دارند تا برایمان از این جشنواره بگویند، اینکه فیلم‌هایشان در چه مرحله‌ای است و چه موضوع و چه ژانری را برای فیلم‌هایشان انتخاب کرده‌اند. پنج تهیه‌کننده و کارگردان سوال‌هایمان را جواب دادند، از فیلم‌هایشان گفتند، فیلم‌هایی که به گفته سازندگان‌شان قرار است حال مخاطب را خوب کند و در کنار آن فیلمی با کیفیت هنری مناسب می‌بینیم. همه اینها باعث شکل‌گرفتن این صفحه سینمایی شد که قرار است خبر از فیلم‌های سال آینده سینمای ایران بدهد.

سعید خانی، تهیه‌کننده «دوزیست»/

تنوع در فیلم های جشنواره

به گفته سعید خانی، تهیه‌کننده «دوزیست» قرار است در جشنواره فیلمی متفاوت از برزو نیک‌نژاد ببینیم، فیلمی که به قول خودشان، هم کیفیت ساخت خوبی و هم محتوای مناسبی برای مخاطب دارد. جواد عزتی، هادی حجازی‌فر، ستاره پسیانی، مجید نوروزی، لیلی فرهادپوری، الهام اخوان، پژمان جمشیدی، مانی حقیقی و سعید پورصمیمی جمع بازیگران دوزیست را تشکیل می‌دهند. اما درمورد داستان فیلم، مطلب خاصی در رسانه‌ها نیامده است و نیک‌نژاد تصمیم گرفت به دور از هیاهوی رسانه‌ای فیلمش را بسازد. برای اینکه از حال‌وهوای این فیلم بدانیم، به سراغ سعید خانی، تهیه‌کننده این فیلم سینمایی رفتیم تا برایمان از فیلمش در جشنواره بیشتر بگوید. دوزیست یک نقد اجتماعی دارد، فکر می‌کنم بهترین فیلم برزو نیک‌نژاد تا این زمان باشد و احتمال می‌دهم این فیلم در جشنواره نقدهای خوبی داشته باشد و مخاطب آن را دوست داشته باشد. با توجه به اینکه من خودم پخش‌کننده فیلم هستم، این فیلم هم المان‌های فروش دارد و هم المان‌های هنری و به‌نظرم ترکیب بازیگران متفاوت آن هم یکی دیگر از جذابیت‌هایش است. دوزیست اساسا برمی‌گردد به بحث ازدواج و مسائل جوانان و رفتار دوگانه‌ای که آدم‌ها در جامعه امروز نسبت به همدیگر دارند. درواقع اسم فیلم هم براساس همین دوگانه گذاشته شده است. دوزیست به همین معنا است، آدم‌هایی که در جامعه فعلی ما می‌توانند چند جور تفکر و ایدئولوژی داشته باشند نسبت به فضایی که در آن درحال زندگی هستند.من به‌علت اینکه پخش‌کننده فیلم‌های سینمایی هستم، چند فیلم خصوصا فیلم‌های اولی که در جشنواره حضور دارند را برای همین موضوع دیدم که فیلم‌های متفاوت و خوبی هستند. اما نکته‌ای که باید درنظر بگیریم این است که در بحث مارکت و فروش هم باید به فیلم‌ها فکر کرد تا در این بخش سینمای ایران بتواند فروش خوبی داشته باشد، به غیر از بحث هنری که برایمان باید مهم باشد در ساخت فیلم‌ها هم باید به فروش فکر کنیم و هم مراقبت بیشتری درمورد مخاطب داشته باشیم.

ربیعی، کارگردان لباس‌شخصی/

امیدوار به لباس شخصی

«لباس‌شخصی» یکی از فیلم‌هایی است که قرار است در جشنواره امسال و در بخش «نگاه نو» مورد ارزیابی قرار گیرد، فیلمی که یک کارگردان جوان دارد و با موضوعی مهم به جشنواره آمده است. حزب توده و پرداختن به آنها موضوع فیلم ربیعی است؛ فیلمی که مطمئنا همه را در جشنواره غافلگیر خواهد کرد و این اتفاق در‌حالی می‌افتد که او فیلم اولش را ساخته است. با او گفت‌وگویی درمورد موضوع فیلمش داشتیم. الان نزدیک به سه سال است که درگیر این فیلم هستم، تقریبا دو سال‌و‌خرده‌ای مشغول تحقیق، پژوهش و فیلمنامه کار بودیم. 6 ماه هم فیلمبرداری طول کشید. فیلم موضوعی واقعی دارد و در سال 1361 و 1362 اتفاق رقم خورده است و منابع هم منابع امنیتی بودند. آدم‌هایی که آن زمان، این پرونده دست‌شان بود، کسانی بودند که اهل گفت‌وگو و مصاحبه نبودند، پیدا کردن آنها و رفتن سراغ سندها، مقداری زمان‌بر بود و از طرف دیگر هم نزدیک به پنج هزار برگ سند خواندیم. گفت‌وگو با تک‌تک آن آدم‌ها، کلا زمان‌بر بود. خوبی پرونده حزب توده این بود تعداد آدم‌هایی که از آن پرونده زنده بودند، زیاد بود و می‌شد با آنها صحبت کرد؛ چه نیروهای امنیتی، چه‌کسانی که آن ماجرای حزب توده را رقم زدند، البته به‌جز سران اصلی‌شان. یک مساله دیگر اینکه در این پرونده تا به حال کسی صحبتی نکرده است، برای همین چون می‌خواستیم انصاف را رعایت کرده و همه زوایای پرونده را مطالعه کنیم و پژوهش خوبی داشته باشیم باید زیاد مطالعه می‌کردیم و این همه تحقیق باید به یک سناریوی سینمایی تبدیل می‌شد که درام داشته باشد چون نمی‌خواستیم مستند ببینیم، برای همین فیلمنامه را بارها نوشتم و بازنویسی کردم.

اصل ماجرا یک واقعیت تاریخی است، ولی ما نمی‌توانستیم مو‌به‌مو این واقعیت تاریخی را بیان کنیم چون با یک کار سینمایی طرف بودیم. برای اینکه درام شکل بگیرد، نیاز به قهرمان داشتیم که باید در فیلمنامه وارد می‌شد البته این به این معنا نبود که تخیل باعث تحریف‌ اصل واقعیت شده یا ناقص گفته شود، ما واقعیت تاریخی را کامل بیان کردیم. یک مقدار زیر‌و‌بم‌های دراماتیک اضافه شده است تا فیلم را به یک اثر سینمایی و داستانی نزدیک کند. داستان کاملا واقعی است اما بالاخره کمی شاخ‌و‌برگ در داستان لازمه سینمای دراماتیک است که با تخیل نویسنده به کار اضافه شده است. در دو سال تحقیق و پژوهش، دوستانی بودند که کمک می‌کردند، اما نویسندگی را خودم انجام دادم. طبیعتا با بازیگران چهره کار کردن در این مدل فیلمی که ما داشتیم، خیلی سخت است و ما را دچار مشکل می‌کرد. از این جهت که چون یک مقدار فضای فیلم، فضای امنیتی است، ترجیح می‌دادم بازیگرانی بازی کنند که مخاطب اینها را نمی‌شناسد و به آن چیزی که می‌خواستم و فضای مرموز قصه، نزدیک باشد.

خودم استقبال کردم سراغ بازیگرانی بروم که تماشاچی هیچ شناختی از آنها ندارد. از طرف دیگر، یک سری از این بازیگران کسانی بودند که من مسیر فیلمسازی کوتاهم را با اینها طی کردم و دلم می‌خواست که این مسیر هم با آنها طی شود. دلیل دیگرم هم این بود که فیلمم، فیلم سختی بود و من هم فیلم اولی هستم و نیاز داشتم با بازیگرانی کار کنم که حرفم را گوش دهند؛ هر چقدر هم تمرین می‌کنیم، اذیت نشوند. شاید برای بازیگر چهره این کار سخت باشد. می‌خواستم اگر قرار است هزینه‌ای برای فیلم بشود، این هزینه خرج تولید شود تا اینکه بخواهیم هزینه را برای بازیگر خرج کنیم. تقریبا به همه آن چیزی که می‌خواستم، رسیدم و خدا را بابت همه اتفاق‌هایی که برای این فیلم و ساختنش افتاد، شکر می‌کنم و امیدوارم که فیلم در جشنواره هم دیده شود، چون خیلی برای آن زحمت کشیدیم. مطمئن هستم که فیلم‌مان در جشنواره دیده خواهد شد، اما درمورد پدیده‌های جشنواره امسال باید صبر کنیم.

نوید محمودی، کارگردان «مردن در آب مطهر»/

فیلم اولی ها پدیده جشنواره امسال

نوید و جمشید محمودی، دو برادر افغانستانی، دیگر برای سینمای ایران کاملا شناخته شده هستند، علاوه‌بر سینما، آنها در تلویزیون هم دو سریال داشته‌اند که توانسته است مخاطب را جذب کند و پای تلویزیون بنشاند. به گفته نوید محمودی همیشه مهاجرت برای آنها دغدغه اصلی است و سعی می‌کنند در فیلم‌هایشان به این موضوع بپردازند و حالا در «مردن در آب مطهر» کامل به موضوع مهاجرت پرداخته‌اند. علی شادمان، ندا جبرائیلی، متین حیدرنیا، صدف عسگری، سوگل خلیق، علی‌رضا آرا، امیررضا رنجبران، خیام وقار، پیمان مقدمی، مهتاب جعفری، فرید اسحاقی، فاطمه شکری، محیا رضایی، فاطمه میرزایی و علی‌رضا مهران، بازیگران این فیلم سینمایی هستند. عاشقانه تازه برادران محمودی قصه چند جوان مهاجر افغان را روایت می‌کند که قصد رفتن به اروپا دارند. در خلاصه داستان فیلم آمده است: «هر بلایی که سر عشق می‌آید از دربه‌دری است! رونا: حامد از دریا می‌ترسی یا از هر چی بترسی بلای جونت میشه؟ حامد: نمی‌ترسم.» برای اینکه از فیلم تازه محمودی‌ها بدانیم، به سراغ نوید محمودی کارگردان این اثر رفتم تا برایمان از فیلمش بگوید.فیلم مردن در آب مطهر، در اصل یک عاشقانه و قصه چند جوان مهاجر افغان است، قصه از جایی شروع می‌شود که اینها وارد ایران می‌شوند و در مسیر رابطه عاشقانه‌ای بین رونا و حامد به‌وجود آمده است و ما در اصل، این عشق را تعریف می‌کنیم و مشکلاتی که سر راه آنها قرار دارد. فیلم به‌دلیل اینکه درمورد مهاجرت است تقریبا می‌توانم بگویم که مهاجرت یکی از قدیمی‌ترین و همراه‌ترین اتفاق‌های زندگی بشر بوده است. فکر می‌کنم این بخشش همیشه برای آدم‌ها جذاب باشد. قصه‌ای هم که تعریف می‌شود از فضای امروز جوان‌های ما که به اروپا برای پناهندگی می‌روند، اصلا دور نیست.

درمورد پدیده جشنواره امسال، نمی‌توانم بگویم که کدام فیلم پدیده می‌شود، ولی نکته‌ای که مهم است این است که معمولا وقتی می‌خواهند از یک فیلم به‌عنوان پدیده جشنواره ذکر کنند، سراغ فیلمسازان جوانی می‌روند که فیلم اول و دوم آنهاست، به‌نظرم اگر دنبال پدیده می‌گردیم باید به سراغ جوان‌ترها برویم. الان با قدرت نمی‌توانم از فیلمی نام ببرم، اما فکر می‌کنم فیلم «شنای پروانه» محمد کارت در این چارچوب قرار بگیرد. احساس می‌کنم امسال حضور جوان‌ها و باتجربه‌ها در این جشنواره، فستیوال خوبی را رقم بزند، یک سال‌هایی از قبل فکر می‌کردم که در نگاه نو کدام فیلمسازان می‌آیند، امسال وقتی خبرها را خواندم و دیدم چهار فیلم از نگاه نو به بخش اصلی جشنواره آمده است، به نظرم نوید یک سال خوب سینمایی را می‌دهد. از طرف دیگر کارگردانان باتجربه هم در جشنواره حضور دارند.

بهمن ارک، کارگردان «پوست»/

برای انتخاب پدیده باید صبر کرد

«پوست»، فیلمی با کارگردانی بهمن و بهرام ارک و تهیه‌کنندگی محمدرضا مصباح است. پس از چند فیلم ویدئویی، این نخستین فیلم ترکی سینمای ایران است که به‌صورت حرفه‌ای تولید و اکران می‌شود. این فیلم، نخستین اثر بلند سینمایی برادران ارک است. موضوع این فیلم، عشق، جادو و خرافه‌پرستی است و درباره خانواده‌ای است که شامل یک مادر و پسر هستند و زندگی آنها به دلیلی دچار مشکل می‌شود. فیلمبرداری این فیلم، در روستای باویل شهرستان اسکو انجام گرفته است. به سراغ بهمن ارک کارگردان فیلم پوست رفتیم تا برایمان بیشتر از جزئیات این فیلم بگوید. این فیلم اولین فیلمی است که به زبان ترکی مجوز سینمایی گرفته است، فیلم در رابطه با یک سری از افسانه‌های محلی و درمورد عشقی‌است که بین سحر و جادو گیر کرده، یک قصه هزار و یک شبی و با فضای متفاوت است. گاهی حال‌و‌هوای موزیکال دارد و گاهی مخاطب را می‌ترساند. درکل، مخاطب وارد فضاهای جدیدی در این فیلم می‌شود و فیلم به زبان ترکی است. سعی شده تا از بازیگران حرفه‌ای تئاتر تبریز و بازیگران ناشناس در فیلم استفاده کنیم. البته زیرنویس فارسی هم برای مخاطبی که زبان ترکی را نمی‌داند، گذاشته شده تا فیلم را درک کند.

اینکه بخواهم بگویم فیلم‌ من در ژانر وحشت دسته‌بندی می‌شود، این‌طور نیست. بین ژانرها حرکت می‌کند، بیشتر افسانه‌ای است تا وحشت. خوشبختانه امسال جشنواره فیلم فجر حالت مستقل خودش را دارد؛ هم فیلم‌های دولتی در جشنواره هستند و هم یک سری فیلم‌ها که بعید می‌دانستم اسم‌شان در جشنواره باشد، اما هیات انتخاب آنها را تایید کرده است. من ابتدای حضورم در سینما با گریموری بود و بعد فیلم کوتاه ساختم و بعد هم فیلم‌های ویدئویی و حالا هم که فیلم سینمایی ساختم، نمی‌توانم قاطع بگویم فیلمسازی احتیاج به آموزش ندارد یا دارد بلکه فیلمسازی یک قریحه درونی است که انسان بالاخره یک جایی این کار را انجام می‌دهد، اما بالاخره ‌آموزش، کمک‌کننده است. درمورد پدیده جشنواره امسال، خیلی سخت است که از الان درموردش صحبت کنیم اما این را می‌دانم که پدیده‌ها همیشه با توجه به جوایز یا اقبال عمومی سنجیده می‌شود. به‌نظرم باید بگوییم که پدیده‌ها را طی سال‌ها باید تشخیص داد. من پدیده را این‌طور تعبیر می‌کنم که باید طی سال‌ها آن فیلم را سنجید، شاید فیلمی در جشنواره مورد توجه قرار نگیرد ولی چند سال بعد متوجه شویم آن فیلم، بسیار هم فیلم خوبی بوده است.

حسن کلامی، تهیه‌کننده «آبادان یازده 60»/

سهم سینمای دفاع مقدس، فقط ۲ فیلم

«آبادان یازده 60»  را مهرداد خوشبخت ساخته است، اولین کار جدی‌اش در عرصه کارگردانی است، ساخت فیلم تلویزیونی «پرواز» با موضوع «حیات پس از مرگ» بود. او در عرصه تبلیغات هم تیزرهای بسیاری نوشته و کارگردانی کرده و عضو اتاق فکر آژانس‌های تبلیغاتی مختلف و معتبری است. او تا به حال هفت سریال تلویزیونی و سه فیلم سینمایی ساخته است که با احتساب «آبادان یازده 60»، چهار فیلم سینمایی می‌شود. با توجه به اسم فیلم مشخص است که مهرداد خوشبخت به سراغ جنوب ایران و موضوع جنگ رفته است تا بحرانی‌ترین روزهای آبادان را روایت کند. علی‌رضا کمالی، حسن معجونی، شبنم گودرزی، حمیدرضا محمدی و نادر سلیمانی در این فیلم سینمایی ایفای نقش می‌کنند. تازه‌ترین محصول مرکز فیلم و سریال سازمان اوج، اثری متفاوت در حوزه دفاع مقدس است که به شروع جنگ ایران و عراق خواهد پرداخت.

در خلاصه داستان این فیلم سینمایی آمده است: «مردم غیور آبادان... شهر در آستانه سقوط قرار گرفته است!» برای اینکه از فیلم بیشتر بدانیم به سراغ سعید کلامی، تهیه‌کننده این فیلم سینمایی رفتیم. او درباره این فیلم گفته است «فضای فیلم آبادان یازده 60‌»، از اسمش مشخص است. ما فضای رادیو نفت ملی آبادان را در شروع حمله به کشور داریم و کسانی که در این رادیو حضور دارند و می‌خواهند آن را نجات دهند. فکر می‌کنم، فیلم ما به همراه فیلم آقای مهدویان که در فضای بمباران شیمیایی می‌گذرد، تنها فیلم‌های دفاع مقدسی جشنواره است. من نباید از فیلم تعریف کنم، اما فیلم خوبی شده است و می‌شود پشت فیلم و کارگردانی کار ایستاد. موضوع فیلم جدید است. آدم‌هایی که در زمان جنگ بودند و دیده نشدند. زیرساخت فیلم هم خوب است. باید فیلم‌های جشنواره امسال را دید و بعد درمورد آن صحبت کرد، اما طبیعتا فیلم‌های خوبی در جشنواره خواهیم دید و قطعا مانند سال‌های گذشته رویکرد سینمای ایران در سال بعد هم به سمت فیلم‌های اجتماعی خواهد بود.

* نویسنده: عاطفه جعفری، روزنامه‌نگار