به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، 24دی‌ماه سال گذشته بود که دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با صدور حکمی، عبدالحسین خسروپناه را به‌عنوان معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی منصوب کرد. او پس از این انتصاب درخصوص اهداف و اولویت‌های خود برای ارتقای علوم انسانی و هنر در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگویی با «فرهیختگان» می‌گوید: «به‌منظور ایجاد ساختاری منسجم و هم‌اندیشی و گفت‌وگو درباره تعالی علوم انسانی و هنر قصد داریم سفرهای متعددی به برخی استان‌ها نظیر سیستان‌‌و‌بلوچستان، قزوین، خراسان رضوی، شیراز، کرمانشاه، مرکزی، زنجان، همدان، ایلام، خرم‌آباد، قم، چهارمحال و بختیاری و خوزستان داشته باشیم تا اهدافی نظیر تبیین علوم انسانی و شنیدن نظرات استادان دانشگاه‌ها محقق شود.»خسروپناه همچنین درباره بحث تعالی و تحول علوم انسانی می‌گوید: «این تحول بسیار پیچیده و گسترده است، از این رو ما در نظر داریم در مرکز تعالی که در مجموعه معاونت به وجود خواهیم آورد، ۳۰ کارگروه تخصصی شامل اساتید دانشگاه‌های آزاد اسلامی و دولتی به جهت ایجاد هم‌افزایی و تعامل بیشتر با دانشگاه‌های دولتی تشکیل دهیم.» امروز پس از گذشت حدود یک سال از این انتصاب در دانشگاه آزاد اسلامی اقداماتی را که در حوزه علوم انسانی و هنر ایجاد شده است، بررسی کرده‌ایم.

1- مراحل تعالی سند علوم انسانی

معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی چهارشنبه 18دی 1398 در جلسه توانمندسازی اساتید دانشگاه آزاد اسلامی که در واحد یاسوج برگزار شد، به سند تعالی علوم انسانی اشاره می‌کند و می‌گوید: «سند تعالی علوم انسانی سه مرحله دارد؛ مرحله اول روزآمدی است که آخرین دستاوردهای دنیار را بدانیم و علم ما به‌روز باشد. دومین مرحله بومی‌سازی است که ما با توجه به نیاز هر منطقه نیاز‌سنجی کرده و بتوانیم با علم خود مشکلات آن منطقه را حل کنیم و مرحله سوم حکمی‌سازی است که با مبانی حکمت وارد شویم و نظریه‌های فرهنگی را با حکمت انجام دهیم. اگر ما حرف برای گفتن داشته باشیم، دنیای علم گوش می‌دهد و دنیای علم بسیار گسترده و تشنه است. اساتید ما باید وارد حوزه پژوهش شوند و در رشته‌های خود نیاز جامعه و صنعت را برطرف کنند که ما وابستگی به بیگانه نداشته باشیم. نقش هیات‌های اندیشه مانند بازوان نیرومندی برای تعالی این سند است که باید با تفکر و اندیشه خود راهکارهای لازم را در اختیار ما قرار دهند تا ما بتوانیم براساس آنها مشکلات حوزه‌های مختلف را حل کنیم.»

2- طرح نظریه مردم‌سالاری علمی برای تعالی علوم انسانی

خسروپناه سه‌شنبه ۱۷ دی ۱۳۹۸ در جلسه هم‌اندیشی با اعضای هیات اندیشه‌ورز و استادان علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی استان سمنان بحث علوم شناختی را جدی می‌داند و با اشاره به اراده ورود دانشگاه آزاد اسلامی به این عرصه تاکید می‌کند: «در حوزه علوم شناختی باید با کار جدی مباحثی نظیر روانشناسی شناختی، جامعه‌شناسی شناختی، مدیریت شناختی و گرایش‌هایی از این قبیل را عملیاتی کنیم. از سوی دیگر، طرح نظریه مردم‌سالاری علمی از دیگر تصمیماتی است که در راستای تعالی علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی عنوان شده و تشکیل هیات‌های اندیشه‌ورز متشکل از اعضای هیات‌علمی واحدهای استانی در راستای محقق ساختن این نظریه خواهد بود. هیات اندیشه‌ورز باید اتاقی باشد که در آن باز و با اعضای هیات‌علمی مرتب ارتباط گرفته و با استفاده از نظر آنان پیشنهاد اندیشه‌ورزانه و کارشناسانه بدهد. البته هیات اندیشه‌ورز اجرایی نیست و مانند مرکز تعالی کار محتوایی می‌کند. معاونت علمی در استان‌ها کار اجرایی انجام می‌دهد، اما این کار اجرایی باید عقبه اندیشه‌ورزی داشته باشد که در استان‌ها شکل دادیم که به همین منظور ۳۴ هیات اندیشه‌ورز در سطح کشور تشکیل شده است. اولویت نخست این هیات‌ها ساماندهی مجلات و اولویت بعدی ما توانمندسازی استادان است.»

3- تلاش برای راه‌اندازی مجلات علمی بیشتر

خسروپناه چهارشنبه 1۷ آذر ۱۳۹۸در همایش تجلیل از پژوهشگران برتر دانشگاه آزاد اسلامی قم گفت: «امروزه شاهد پیوند عمران و معماری و صنایع با مکانیک در دومین نمایشگاه علمی دانشگاه آزاد اسلامی قم هستیم؛ حال در نظر بگیرید اگر صنایع، مکانیک و حکمت با هم ارتباط برقرار کنند، چه اتفاقی روی می‌دهد؟ امروزه رشته‌های محض نمی‌توانند پاسخگو باشند، بنابراین رشته‌های میان‌رشته‌ای به‌وجود آمده‌اند، دانشکده‌ها و رشته‌های تحصیلی دانشگاه‌ها باید به‌سمت موضوع‌محوری حرکت کنند، چراکه دانش‌محوری پاسخگوی نیاز جامعه نیست. ظرفیت ارزشمندی در دانشگاه آزاد اسلامی وجود دارد و دانشمندان ارزشمند با آزمایشگاه‌های بسیار ذی‌قیمت در دانشگاه‌های آزاد اسلامی سراسر کشور مشغول فعالیت هستند. تلاش کنید مجلات علمی بیشتری راه‌اندازی کنید، چراکه آمار دانشجویان تحصیلات تکمیلی ما با آمار مجلاتی که اکنون راه‌اندازی شده، اصلا عقلانی و قابل‌مقایسه نیست. ساختار پژوهش‌محور از طریق مجلات و تالیف کتب درسی میسر است، بنابراین باید توانمندسازی استادان دانشگاه‌ها را جدی بگیریم و در این راستا باید هیات اندیشه‌ورز که در دانشگاه آزاد اسلامی قم راه‌اندازی شده، فعال شود. در مسیر رسیدن به دانشگاه نسل سوم، هر تغییری (ساختاری، آیین‌نامه‌ای و بخشنامه‌ای) انجام می‌دهیم، اما باید استادان دانشگاه‌ها پیشنهادات خود را ارائه کنند.»

4- جلوگیری از وقوع جرم با بررسی مسائل حقوقی

خسروپناه چهارشنبه ۲۷ آذر ۱۳۹۸ در مراسم گرامیداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تویسرکان می‌گوید: «در بحث حقوقی، حوزه و دانشگاه می‌توانند به‌صورت مشترک و در کنار هم به بررسی مسائلی بپردازند که ریشه جرائم و موارد جرم‌زا را شناسایی کنند تا از وقوع جرم جلوگیری شود. بسیاری از کشورها این مسائل را حل کرده‌اند و قبل از وقوع جرم زمینه وقوع آن را در جامعه خشکانده‌اند که اندیشمندان ما نیز در حوزه و دانشگاه با شناسایی مسائل امروز جامعه ایرانی می‌توانند پا را فراتر از ترجمه کتب گذارده و با نظریه‌پردازی و تئوری‌پردازی در قالب فرهنگ ایرانی- اسلامی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی به شناسایی مشکلات و حل آن بپردازند. در حوزه‌های ما فقط در زمینه اسلامی و فقه کار می‌شود و به دیگر رشته‌های انسانی اهمیتی داده نمی‌شود و در مقابل در دانشگاه نیز حکمت و فلسفه و مبانی اسلامی در جایگاه اصلی خود مورد توجه قرار نمی‌گیرد و علوم انسانی و اجتماعی هم در حد ترجمه باقی مانده‌اند؛ بنابراین تا امروز توفیق چندانی حاصل نشده، در حالی‌که باید فراتر و فعال‌تر از این حد باشیم و به نظریه‌پردازی و ارائه مکتبی نوین بپردازیم.»

5- دموکراسی علمی یکی از اهداف هیات‌های اندیشه‌ورز

خسروپناه شنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۸ در جلسه هیات اندیشه‌ورز دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان رضوی می‌گوید: «دغدغه ما در حوزه علوم انسانی این است که آموزش و پژوهش‌ها در راستای دانشگاه کارآمد باشد، البته نه به این معنا که دانشگاه پژوهش نداشته باشد. باید دید آیا نگاه ما به دانشگاه نگاه به یک نهاد اداری یا دولتی است یا یک نهاد اجتماعی. اگر دانشگاه اداری یا دولتی باشد، شک نکنید هیچ‌وقت کارآمد نمی‌شود. دانشگاه اجتماعی به این معناست که با مردم و جامعه پیوند برقرار کند و وقتی این پیوند با تشکل‌ها و نهادهای اجتماعی صورت پذیرفت، دانشگاه کارآمد می‌شود و دانشگاه آزاد اسلامی نیز به‌دلیل ظرفیتی که دارد، به‌‌راحتی می‌تواند دانشگاه اجتماعی و کارآمد باشد. برای اینکه ستاد بتواند به‌خوبی کار خود را انجام دهد، باید تعامل ویژه‌ای با صف داشته باشد. در این راستا دانشگاه آزاد اسلامی به این نتیجه رسید که برای برقراری چنین ارتباطی هیات‌هایی اندیشه‌ورز متشکل از اعضای هیات‌علمی راه‌اندازی کند. یکی از اهداف هیات اندیشه‌ورز دانشگاه آزاد اسلامی این است که دموکراسی علمی ایجاد و ارتباط وسیعی با اعضای هیات‌علمی برقرار کند.»

6- هیات‌های اندیشه‌ورز رقیبی برای معاونت‌های دانشگاه آزاد اسلامی نیستند

معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی پنجشنبه ۹ آبان ۱۳۹۸ در جلسه هیات اندیشه‌ورز استان مرکزی می‌گوید: «مقرر شد استادانی در این هیات‌های اندیشه‌ورز به‌کار گرفته شوند که هم فضل علمی و رزومه خوبی در دانشگاه داشته باشند و هم بتوانند ایده‌های خوبی به ستاد ارائه دهند. هیات‌های اندیشه‌ورز قرار نیست رقیبی برای معاونت‌های مختلف در دانشگاه آزاد اسلامی باشند، بلکه می‌توانند به‌عنوان یک بازوی علمی و پژوهشی در جلسات متعدد ایده و طرح‌های کارآمدی تاثیرگذاری را ارائه کنند. این هیات می‌تواند درباره رفع نقاط ضعف یا تقویت مجلات موجود علوم انسانی و هنر تلاش کند و پیشنهاد راه‌اندازی مجلات جدید با رویکرد تعالی حتی اگر نیاز به همکاری و تعامل با اعضای هیات‌علمی دانشگاه‌های دیگر باشد، بدهد. بحث برنامه‌ریزی برای توانمندسازی استادان و تقویت آنان از دیگر تکالیف و اهداف تشکیل هیات اندیشه‌ورز است، چراکه برخی استادان و مدرسان به تدریس عادت کرده و با پژوهش و تحقیق بیگانه هستند، به همین دلیل می‌توان از استادان تعالی علوم انسانی مجرب در استان‌هایی چون قم، تهران و... بهره‌مند شد. اصلاح و تاسیس رشته‌ها و میان‌رشته‌های جدید از دیگر اهداف این هیات‌های اندیشه‌ورز است.»