به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، دی ماه در حالی به نیمه‌های خود نزدیک می‌شود که در برخی دانشگاه‌ها مانند دانشگاه پیام نور امتحانات - که به صورت هماهنگ برگزار می‌شود - آغاز شده و دانشجویان دانشگاه‌های دیگر هم در حال سپری کردن ایام فرجه‌های امتحانی و آمادگی برای ورود به روزهای سخت و پرفشار امتحانات پایان ترم هستند. البته نگاهی به روند انتشار نشریات دانشجویی حاکی است که فعالان دانشجویی حتی به بهانه امتحانات هم دست از کار نکشیده‌اند و نشریه‌های دانشجویی در سرمای زمستان، فضای گرمی به دانشگاه‌ها بخشیده‌اند.اگر صفحات نشریات منتشرشده در طول هفته گذشته را تورق کرده باشید، حتما شما هم تایید می‌کنید که نقد دولت و مباحث سیاسی روز، گرامیداشت ایام 9 دی، حواشی مربوط به انتخابات مجلس اصلی‌ترین موضوعات سیاسی ـ اجتماعی مدنظر نویسندگان دست به قلم دانشگاه‌های مختلف بوده است. گرچه مسائل صنفی و در راس آن مباحث مربوط به امتحانات هم از ضریب قابل‌توجهی در مرقومه‌های دانشجویی این ایام برخوردار است. گوشه‌ای از این مطالبات را می‌توانید در گزیده‌خوانی این هفته «فرهیختگان» از نشریات مطالعه کنید. 

هفته‌ای که گذشت، تعداد اخبار منتشرشده در حوزه نشر و نشریات دانشجویی کم نبود. ابراهیم کلانتری، معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان از برگزاری چهارمین جشنواره نشریات دانشجویی دانشگاه‌های آزاد کشور به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) در اسفند سال‌جاری خبر داد. او همچنین گفته محور ویژه جشنواره، گام چهارم انقلاب اسلامی است و در ادامه از رشد علمی، مبارزه با فساد، اقتصاد مقاومتی، استقلال و آزادی و علم و پژوهش به‌عنوان دیگر محورهای جشنواره نام برده و اعلام کرده که این جشنواره نشریات یک سال گذشته را داوری می‌کند. نهمین جشنواره نشریات دانشجویی دانشگاه پیام‌نور هم قرار است بهمن ماه برگزار شود و بر اساس اعلام این دانشگاه، دانشجویان باید برای شرکت در این جشنواره آثار خود را تا پایان دی ماه ثبت‌ و ارسال کنند. البته نشریات باید از کمیته ناظر بر نشریات دانشگاه پروانه انتشار داشته و در سامانه جشنواره نشریات بارگذاری شوند و باید در بازه زمانی 15 دی ماه 97 تا 15 دی ماه 98 منتشر شده باشند.

نبأ و نقد دانشجویی صداوسیما

گاهنامه خبری و تحلیلی «‌نبأ» بسیج دانشگاه صداوسیما این هفته با تیتر «دانشجوی سه‌ریالی!» به چاپ رسید و به بررسی و نقد نحوه بازنمایی دانشجو در سریال‌های تلویزیونی پرداخت. «غذاتو بگیر و برو»، «زن یا زنبیل؟!» و «ندیدن فیلم‌‌های انقلابی جرم است!» دیگر عناوین منتشرشده در چهارمین شماره نبأ است که به ترتیب به آسیب‌شناسی فضای خوابگاه‌های دانشجویی، استفاده ابزاری از زنان در تبلیغات تجاری کشور و انفعال در برابر سینمای انقلاب می‌پردازد.  نسترن خانی دانشجوی کارشناسی‌ارشد مدیریت رسانه این دانشگاه در یادداشتی درمورد شخصیت‌پردازی دانشجویان در سریال‌های تلویزیونی می‌نویسد: «یـک دعـــوت ســـاده بـه بـازدیـد رایگان از برج میلاد به همراه بلیت نیم‌بهای سینمایی در روز دانشجو می‌توانست بهانه خوبی باشد تا به مدلول دانشجو در اذهـــان عمومی جدی‌تر بیندیشیم؛ اینکه در جامعه ما، در میان مسئولان، اقشار مختلف و طبقه‌های بــالا یا پایین اجتماعی چه برداشتی از واژه دانشجو می‌شود؟ [با این توجه که] فیلم‌ها و سریال‌های مختلف رســانــه‌ای ایـــران چه بازنمایی از شخصیت دانشجو داشته‌اند؟ اگر بخواهیم چند نقش از جوان دانشجو به خاطر بیاوریم، چه ویژگی‌هایی دارند؟ نگاهی اجمالی به تعدادی از این فیلم‌ها و سریال‌ها نشان می‌دهد، دانــشــجــو ضـعـیـف و تــن‌پــرور به نمایش درآمده است؛ حاصل که در طول زمان با تکرار نشانه‌ها، معنای واژه دانشجو را در افکار اجتماعی دستخوش تحول ساخته است. دیگر دانشجو آن جوان مسئولیت‌پذیر که با تلاش و پشتکار برای حل مسائل، در زیست اجتماعی حضور دارد، نیست بلکه یک تصویر طنز و بازی‌گونه یا به نحوی خسته از یک جــوان با پســوند دانشجــو است که در هزارتوی زندگی گم شده و شأن و منزلت اجتماعی خود را از دست داده است. مساله چــرایــی ســـوژه بــودن دانشجو یا مطرح کردن مسائل و مشکلات زندگی آنها به زبان طنز یا موضوع اجتماعی در فیلم‌های مختلف نیست بلکه تکرار یک‌سری مفهوم و مدیریت معنی در رسـانـه و چگونگی بازنمایی یک جمعیت جوان و البته مهم در جامعه است، این درحالی است که مقام معظم رهبری بارها به‌طور مستقیم با دانشجویان و غیرمستقیم با دیگر اقشار جامعه، با احترام از دانشجو یاد کرده و در موارد بسیاری با ادبیاتی فاخر دربـــاره شـأن دانشجو و اهمیت حوزه فکری و عملی آنها صحبت کرده‌اند.» گفتنی است سه قطره خون، رادیو جبهه، صدای دفاع، قرارگاه آتش به اختیار، بالاتر از مدرسه و مقصد دانش از دیگر مطالب نشریه نبأ در جدیدترین شماره منتشر شده است.

شفافیت معجزه می‌کند

«رصد» عنوان هفته‌نامه فرهنگی سیاسی اجتماعی بسیج دانشجویی دانشگاه قم است که با انتشار شماره اخیر، به عدد 34 رسید. این نشریه دانشجویی با تصویری از مجلس شورای اسلامی و در مطلبی با عنوان «انتخاب خدامحور» به استقبال انتخابات مجلس در اسفندماه رفته است. رصد در این شماره به بررسی نقش دانشگاه در این انتخابات هم پرداخته، کوتاه از مساله صنفی پارکینگ نوشته و نقدی هم به جشن روز دانشجوی دانشگاه داشته و همچنین به مساله وحدت حوزه و دانشگاه هم اشاره کرده است.  در سرمقاله این شماره نشریه رصد که به قلم محمدجواد صادق‌پور منتشر شده، می‌خوانیم: «ببینید چه بلایی سر مجلس ما آمده که گاهی اوقات نمایندگانش همت نمی‌کنند پشت صندلی‌شان بنشینند و یک رای ساده بدهند. بعضی‌هایشان که نرمش صبحگاهی در صحن مجلس کرده و پس از آن برای صرف وعده چاشت پشت میزشان نشسته‌اند بی‌خبر از فضا و طرح به رای گذاشته شده، یک رای ممتنع به آن می‌دهند و خود را خلاص می‌کنند. از همه بدتر آن کسی است که طرح را مطالعه کرده و با در نظرگرفتن منافع شخصی و نه ملی رای می‌دهد. بیایید از سوی دیگر به این ماجرا نگاه کنیم. آیا ما مسئولیتی در برابر این افراد نداریم؟ آیا همان بار سنگین قانونی و شرعی برعهده ما نیست؟ بخواهیم یا نخواهیم ما در قبال نماینده‌ای که انتخاب می‌کنیم مسئولیم. سوال: ما چگونه نماینده را مجبور کنیم طرح‌ها را کارشناسی شده و بادقت بخواند و به‌جای میلی رای دادن، ملی رای دهد؟ یک راهکار؛ کاندیدا‌های انتخابات مجلس را به دو دسته تقسیم کنید؛ کسانی که از طرح شفافیت آرای نمایندگان حمایت می‌کنند و کسانی که حمایت نمی‌کنند یا نظری ندارند. دور دسته دوم خط بکشید و تمام. شفافیت معجزه می‌کند! این اولین گام برای انتخاب نماینده است... .»

فتنه غربالگری در «جزوه»‌ دانشجویان شیرازی

هشتمین شماره از نشریه کمیته بین‌الملل انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شیراز این هفته منتشر شد. «نفت سعودی، برای سوزاندن مقاومت» تیتر اصلی شماره جدید «جزوه» است که در آن مطالب مختلفی در حوزه جهان اسلام با عناوینی چون، از فریاد تا آتش و ایستگاه آخر به چشم می‌خورد. از نکات قابل‌توجه این نشریه دانشجویی، دو یادداشت دانشجویی به زبان عربی است که به وضعیت لبنان و عراق می‌پردازد.  علیرضا زارع، دانشجوی دانشگاه شیراز در یادداشت نخست این نشریه که با عنوان «فتنه، غربالگر دنیای اسلام» به چاپ رسیده است، می‌نویسد: «تاریخ دنیای اسلام، مملو از فتنه‌های گوناگون مذهبی، اجتماعی و اقتصادی است که همواره در قرآن هشدار داده شده و ما را به بصیرت و تامل وا می‌دارد. دنیای اسلام تاکنون دستخوش دگرگونی داخلی و غربالگری بوده و خواهد بود؛ از فتنه‌های نخستین درصدر اسلام که موجب چند‌دستگی مسلمانان شد تا فتنه‌های نوظهور عصر حاضر که همواره ما را شاهد تبلور نوع جدیدی از دسیسه‌های شیاطین بزرگ و کاشت نطفه‌های جدید مشوق آشوب و ایجاد فتنه با دلایل کثیر و متفاوت و واهی گردانده. از عراق و لبنان گرفته تا غایت نهایی، یعنی ایران. گاهی در ایران مردم‌سالاری را زیرسوال می‌برند، گاهی برخی شخصیت‌های تاریخی را بولد می‌کنند، گاهی نافی حکومت می‌شوند گاهی هم معیشت و اقتصاد بیمار را شعار خود قرار می‌دهند و با علمداری عده‌ای آشوبگر و سردمداری آمریکای استعمار و رژیم غاصب و کودک‌کش سعودی سعی در انحراف مطالبات بحق مردم و تغییر رویکرد اعتراضات سالم به آشوب و اغتشاش دارند. اما این ضعف را نمی‌توان نادیده گرفت که در اکثر کشورهای منطقه هنوز بستر مناسبی برای اعتراضات مسالمت‌آمیز وجود ندارد و این برعهده ما جوانان و دانشجویان است که زمینه را برای تحقق این آمال مردمی به وجود آورده و دولت را وادار به ایجاد فضای مناسب برای شنیدن مطالبات و خواسته‌های بحق مردم کنیم.»

۹دی؛  اظهر من الشمس

هوای تازه، گاهنامه اجتماعی فرهنگی صنفی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در هجدهمین شماره سال هفتم خود به گرامیداشت روز بصیرت یعنی نهم دی ماه پرداخته است. این نشریه به صاحب‌امتیازی جامعه اسلامی دانشجویان این دانشگاه منتشر می‌شود و از حیث طراحی و صفحه‌آرایی در زمره نشریات خوب و باکیفیت دانشجویی ارزیابی می‌شود. بهارستان، خانه ملت، انقلابی به رنگ فتنه، بچه‌های پرستاری روزتون مبارک، یلدا همین حوالی است و یک جرعه کتاب عناوین مهم‌ترین مطالب شماره جدید این نشریه دانشجویی است.  حسین فرخی یکی از دانشجویان این دانشگاه در مطلبی با عنوان 9 دی؛ اظهر من الشمس، روایتی کوتاه از جریان فتنه 88 ارائه داده است. او می‌نویسد: «فرآیند جمع‌آوری آرا هنوز تمام نشده بود که یکی از کاندیداهاخود را به‌عنوان پیروز انتخابات معرفی کرد. شاید او قبل از انتخابات می‌دانست نمی‌تواند منتخب مردم باشد و بر صندلی ریاست‌جمهوری تکیه بزند، اما می‌خواست از این طریق جو را به نفع خود تغییر دهد که یا پس از چندی شورای نگهبان را مجبور به ابطال انتخابات کند یا تجدیدنظر در شمارش آرا به‌حدی باشد که حداقل به دور دوم کشیده شود تا کور سوی امیدی برای پیروزی داشته باشد. اما غافل از آن بود که اختلاف آرا به حدی بود که هر عقل سلیمی را مطیع اعداد و ارقام حاصله می‌کرد. روز به پایان رسید و اکثر رسانه‌های همسو او را فاتح کارزار انتخابات معرفی کردند.شورای نگهبان با قاطعیت وارد شد و اعلام کرد که امکان ابطال انتخابات وجود ندارد و اگر کسی به مجموع آرا اعتراض دارد در زمان مشخص شده کتبا اعلام نماید، اما او باز هم از ارسال نامه کتبی سرباز زد و پس از اتمام فرصت مشخص شده با اصرار عده‌ای از دوستانش نامه‌ای را مبنی‌بر اعتراض خود ارسال کرد.» این نویسنده در انتهای نوشته خود گریزی هم به اعتراضات اخیر در کشور می‌زند و می‌نویسد: «اتفاقات دی 96 و آبان 98 رخ داد... وقتی پشت‌پرده را با تعمق بیشتر نگاه می‌کنی می‌بینی همان افرادی که سال 88 قصد براندازی داشتند و در رسیدن به هدف خود قاصر بودند اکنون در 96 و 98 هم صف‌آرایی می‌کنند... اما هر بار مردم هستند که این غائله‌ها را ختم به خیر می‌کنند.»

ماجرای پر فراز و نشیب دانشجوی دکتری شریف

روزنامه شریف سه‌شنبه این هفته هشتصد‌و‌چهل‌وپنجمین شماره خود را منتشر و توزیع کرد. تصویر جلد این شماره به تصویرسازی از داستان یک دانشجوی دکتری؛ از رتبه یک کنکور تا اخراج اختصاص دارد که با عنوان «نان، درس و هوس فرار» منتشر شده است.  از دیگر عناوین این نشریه می‌توان به گزارشی از اکران و تحلیل «جوکر» در آمفی‌تئاتر مرکزی دانشگاه با عنوان «یک فیلم و هزاران حرف»، نگاهی به لایحه بودجه 99 با تیتر «نفت نفروخته و بودجه تصویب شده»، «من این جنگیدن را دوست دارم» و گفت‌وگویی با سید‌امیر سادات‌موسوی یکی از دانشجویان موفق دانشگاه شریف اشاره کرد. البته روزنامه شریف در گزارشی با عنوان «عجله کار شیطان است» به چالش‌های دانشجویان در پایان مهلت حذف دروس پرداخته و در گزارش «بدون زباله تا 2020» روایتگر تلاش‌های زیست‌محیطی دانشگاه کالیفرنیا بوده است.  سرمقاله شماره جدید این نشریه به قلم مرتضی یاوری به چاپ رسیده که در آن می‌خوانیم: «اوضاع بسامان نیست و حال خوش کم است. در هر جمعی از شب‌نشینی خانوادگی و تاکسی تا گعده‌های دوستانه و تایم‌لاین، همه از بی‌سامانی می‌گویند و می‌شنوند. کار از خشم هم گذشته و خیلی‌ها افسرده شده‌اند و بی‌تفاوت. تصور بسیاری از پیر و جوان این است که در زمان و مکان نامناسب به هستی قدم گذاشته‌اند. انگار در همه زمان‌های دیگر و هر جایی در این کره خاکی غمی نیست و ما همه غم‌های جهان را به دوش می‌کشیم. یعنی زندگی هنوز اندک زیبایی هم برای ما ندارد که به آن دلخوش باشیم؟ آن جهان و زمان دیگری که آرزویش را داریم، کجاست؟ آن کسی که فکر می‌کنیم اگر در جای دیگر و وقت دیگر زندگی می‌کرد، سرخوش بود و رها، ماییم؟ باید منتظر بنشینیم تا دستی ناپیدا از آستینی ناآشنا بیرون بیاید و اوضاع را بسامان و حال ما را خوش کند؟ اصلا چنین دستی در جهان هست؟ چه کنیم؟ چه کنیم تا سیل غم‌های واقعی و سیل غم‌هایی که نمی‌دانیم چه کسی و از کجا برایمان ساخته خفه‌مان نکند؟ باور کنید زندگی هنوز آنقدر چیزهای زیبا دارد که بتواند ساعاتی در روز دل‌مان را خوش و سرمان را هوایی کند. نمی‌گویم غم‌ها را فراموش کنیم. همین خوشی‌هایی را که داریم فراموش نکنیم. خوشی‌هایی که شاید فکر می‌کنیم کم و کوچک‌اند. فکر می‌کنیم توان ایستادگی در برابر غم‌های بزرگ را ندارند. همین کم‌ها و کوچک‌ها را که فراموش نکنیم و دل‌مان را به دست‌شان بسپاریم، زیادی‌شان و قدرت‌شان را می‌بینیم. زندگی نه امروز چنان سیاه است که فکرش را می‌کنیم و نه هیچ روزی چنان بی‌غم ممکن است که آرزویش را داریم. زندگی همین خوشی‌ها و ناخوشی‌هاست. درهم است و سواکردنی نیست.»

* نویسنده: ابوالفضل مظاهری، روزنامه نگار