بخشنامه عملیاتی برای حمایت از ژورنال‌های داخلی

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، اگر حوالی میدان انقلاب پرسه بزنید متوجه می‌شوید برای نوشتن مقاله و چاپ در مجلات ISI کار زیادی لازم نیست؛ همین چاپ مقاله در ژورنال‌های خارجی مدت‌هاست خوره‌ای شده به جان ژورنال‌های داخلی. تعدادی ژورنال در وزارت علوم و بهداشت هستند که اساتید و دانشجویان کمتر تمایل دارند به سمت آنها بروند، چراکه به قول یکی از اساتید دانشگاهی، در وزارت علوم حدود 1300 ژورنال وجود دارد اما اساتید و دانشجویان ملزم هستند در مجلات ISI مقالات خود را به چاپ برسانند.

دانشگاه آزاد اسلامی اما با داشتن حدود 250 ژورنال علمی و تخصصی در راستای حمایت از ژورنال‌های خود سال گذشته دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه را ملزم کرد برای دفاع از پایان‌نامه خود دو مقاله ارائه کنند که حتما باید یکی از آن دو مقاله در ژورنال‌های داخلی دانشگاه آزاد اسلامی به چاپ رسیده و منتشر شده باشد.

دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اول تیر امسال در جلسه امضای تفاهمنامه همکاری با پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) می‌گوید: «هر جریان دانش دارای دو بحث جهانی و ملی است و جغرافیای علم هم در این جریان دارای اهمیت است، به‌طوری که مفاهیم ISI، اسکوپوس، Elsevier و اشپرینگرساینس در دو دهه اخیر مطرح شده‌اند و هدف آنها حاکمیت جهان غرب بر جهان علم است، چون غربی‌ها احساس می‌کنند جغرافیای جدید علم در شرق درحال شکل‌گیری است. اما آنچه در کشور ما انجام شد این بود که گفتند شبکه علم ایجاد نشود و هرکسی به‌صورت مستقل با خارج کار کند. نتیجه این شد که آنها با دستیابی به اطلاعات پنهان، دانشگاه‌های ما را تحلیل کردند، بدون آنکه دانشگاه‌های ما از دانشگاه نزدیک خود یا از وضعیت کشورهای همسایه خبر داشته باشند. برخلاف آنچه درباره اروپا تصور می‌شود، در کشورهای اروپایی و حوزه اسکاندیناوی، توجه آنها به ژورنال‌های زبان خودشان است و این‌گونه نیست که بدون کارشناسی مقالات و اطلاعات دانشمندان در شبکه جهانی عرضه شود. دلیل آنکه به دانشجویان دکتری گفته می‌شود مقالات خود را باید در دو ژورنال خارجی به چاپ برسانند، چیست؟ دو حالت دارد یکی اینکه می‌خواهیم از استانداردبودن پژوهش مطمئن شویم و اینکه مقاله در عرصه بین‌المللی هم ارائه شود. دانشگاه آزاد اسلامی می‌خواهد پس از 37 سال فعالیت و بیش از دو دهه که کشور در تحصیلات تکمیلی فعال بوده، یک نیمه از این کار را انجام دهد، بنابراین می‌خواهیم یک شبکه مجلات علمی ایجاد کنیم که این شبکه جزء شبکه ملی محسوب می‌شود. هر دانشجوی دکتری که می‌خواهد از رساله خود دفاع کند، باید مقاله مستخرج از تز خود را در مجله دانشگاه آزاد اسلامی چاپ کند تا ما نظام دوگانه تایید ملی نیز داشته باشیم.»

پس از آنکه رئیس دانشگاه آزاد اسلامی این موضوع را عنوان کرد، دیگر جای تردید نبود که عزم این دانشگاه برای حمایت از ژورنال‌های خود جزم شده است. روز گذشته نیز دکتر طهرانچی دستورالعمل اجرایی حمایت مالی از نشریات علمی دانشگاه را ابلاغ کرد.در این دستورالعمل اهداف اصلی شامل مواردی ازجمله ارتقای جایگاه علمی دانشگاه آزاد اسلامی در نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی، حرکت در مسیر تبدیل شدن به دانشگاه مولد علم، هدایت پژوهش‌ها به سمت تحقیقات نوین و معرفی دستاوردهای علمی، بهره‌مندی از منابع علمی-پژوهشی توسط اعضای هیات‌علمی، حرکت به سمت ایجاد نظام نشر علمی در سطح ملی و بین‌المللی و تسهیل معرفی دست‌یافته‌های پژوهشی دانشجویان عنوان شده است و تاکید می‌شود لازمه گسترش و توسعه دانشگاه‌ها، تکثر و تنوع نشریات علمی کشور است.

با توجه به اینکه حمایت از مسئولان نشریات علمی از اولویت‌های راهبردی دانشگاه است، لازم است مسئولان دانشگاه در حوزه‌های مختلف اهتمام ویژه‌ای نسبت به اجرای صحیح، دقیق و بهنگام این شیوه‌نامه داشته باشند.در این دستور‌العمل درمورد حمایت از دست‌اندرکاران چاپ و انتشار این نشریات، نحوه پرداخت حق‌الزحمه هیات‌تحریریه و عوامل اجرایی، داوران و سایر هزینه‌های آماده‌سازی و انتشار مباحثی اعلام شده است که در زیر به زبانی ساده‌تر بیان خواهد شد.

1 میزان تشویقی: به آن دسته از نشریات علمی که مجوز انتشار خود را از سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی دریافت کرده‌اند و بتوانند در پایگاه‌های بین‌المللی معتبر نمایه شوند و همچنین نشریاتی که بتوانند از کمیسیون نشریات علمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رتبه دریافت کنند یا در فرآیند ارزیابی وزارت علوم عنوان مجله علمی را کسب کنند، تشویقی براساس دستورالعمل جشنواره فرهیختگان تعلق می‌گیرد.

2 مزایای عوامل اجرایی، میزان حق‌الزحمه آماده‌سازی و حق‌الزحمه عوامل اجرایی نشریات علمی: مزایا و حق‌الزحمه عوامل اجرایی نشریات علمی مورد تایید دانشگاه آزاد اسلامی، باید پس از انتشار هر شماره از مجله پرداخت شود. مدیران مسئول نشریات علمی پس از انتشار نشریه، موضوع را به معاونان پژوهش و فناوری یا علمی واحدها اعلام کرده و معاونت یادشده اقدامات لازم برای پرداخت حق‌الزحمه (با شرط رعایت توالی و انتشار به‌موقع نشریه) را انجام دهند. در بحث مزایای عوامل اجرایی، میزان حق‌الزحمه آماده‌سازی و حق‌الزحمه عوامل اجرایی چند نکته مهم یادآوری شده است که عبارتند از:

الف- منظور از انتشار به‌موقع، انتشار نشریه در پایان هر دوره انتشار است و به شمارگانی که انتشار به‌موقع نداشته باشند حق‌الزحمه مدیرمسئول، سردبیر و مدیر داخلی تعلق نمی‌گیرد.

ب- استفاده از مزایا یا پرداخت حق‌الزحمه منوط به دریافت مجوز انتشار از دانشگاه آزاد اسلامی، دریافت اعلام وصول از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیرخانه کمیسیون نشریات دو وزارتخانه و ارسال دو نسخه به پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه است.بدیهی است انتشار بیش از یک شماره در یک جلد مشمول حق‌الزحمه نمی‌شود.

پ- مسئولیت تعیین سهم حق‌الزحمه عوامل اجرایی، سردبیر و مدیر داخلی برعهده مدیرمسئول نشریه است. پرداخت به‌موقع حق‌الزحمه ترجیحا همراه حقوق ماهانه (کارانه پژوهشی) مورد تاکید است ولی چنانچه کل حق‌الزحمه به حساب مدیرمسئول واریز شود، او مسئولیت پرداخت به سایرین را برعهده خواهد داشت.

ت- مدیرمسئول نشریه، سردبیر و مدیر داخلی می‌توانند از مزایای ردیف‌های یک و دو جدول شماره یک استفاده کنند. این مزایا با توجه به وضعیت نشریه و با صلاحدید رئیس واحد می‌تواند پس از تایید مرجع تایید کننده جایگزین بخشی از حق‌الزحمه باشد.

جدول شماره یک: میزان کاهش موظف تدریس و حضور برای عوامل اجرایی نشریه

ث- ضروری است وظایف مصوب شورای پژوهش استان که در راستای بند یک جدول یک، پیگیری آنها به مدیرمسئول، سردبیر یا مدیر داخلی ابلاغ می‌شود، پیش از آغاز هر ترم تحصیلی به اداره کل کتابخانه‌ها، مجلات، انتشارات علمی و علم‌سنجی نیز ارسال شود. بعد از تصویب وظایف اقدامات تمام مجلات استان در شورای پژوهش استان، صدور ابلاغیه شرح وظایف توسط رئیس واحد مربوطه انجام خواهد شد.

ج- به نشریات علمی دارای مجوز راه‌اندازی از دانشگاه آزاد اسلامی با شرط رعایت توالی و انتشار به‌موقع برای هر شماره مبلغ پنج‌میلیون تومان با احتساب ضرایب جدول شماره دو پرداخت می‌شود.

جدول شماره 2: میزان حق‌الزحمه آماده‌سازی و حق‌الزحمه عوامل اجرایی نشریات

 چ- کلیه حق‌الزحمه‌های تعیین‌شده برای سال ۱۳۹۸ بوده که در ابتدای هر سال خورشیدی به مقدار 10 درصد نسبت به سال گذشته افزایش می‌یابد.

ح- هزینه داوری مقاله‌های علمی با توجه به رتبه‌های علمی آنها و مطابق جدول شماره 3 پرداخت خواهد شد.

خ- سردبیر نشریه باید مقاله‌های دریافتی را میان اعضای گروه دبیران یا داوران بیرونی توزیع کند و حداکثر تعداد مقاله‌های قابل‌ارزیابی برای هر عضو گروه دبیران یا داوران بیرونی ۱۵ مقاله در هر سال خواهد بود.

د- محل تامین بودجه: بخشی از هزینه‌های داوری و انتشار مقاله از نویسنده مسئول مقاله به صورت زیر دریافت و در کد حسابداری درآمدهای غیرشهریه‌ای با عنوان مجله‌های علمی واریز می‌شود.

* 150هزار تومان در زمان دریافت مقاله
* 350هزار تومان از مقالات پذیرش شده

‌ذ- در صورت عدم پوشش کامل هزینه‌ها مابقی هزینه از محل بودجه پژوهشی واحد قابل‌پرداخت است.

ط- برای مقالاتی که از خارج از کشور به نشریات ارسال می‌شود 50 یورو بعد از پذیرش اخذ شود و در صورت نبود حساب ارزی به صورت رایگان پذیرش می‌شوند اما نشریاتی که به واسطه قرارداد دانشگاه با ناشران معتبر نظیر اشپرینگر کار می‌کنند، مشمول دریافت هزینه نمی‌شوند.پس از آنکه این دستورالعمل صادر شد دیگر نشریات علمی واحدها ملزم هستند تمامی بند‌های آن را رعایت کنند و مورد حمایت دانشگاه واقع شوند؛ به این ترتیب تحولی جدی در نشریات علمی دانشگاه آزاد اسلامی رخ خواهد داد.