امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «فرهیختگان» ضمن اشاره به در پیش بودن گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران درخصوص نوع کنش مطلوب در این ارتباط اظهار داشت: «به‌نظر می‌رسد روند کنونی خیلی متفاوت با سه، چهار گام قبلی نیست. ما از روز اولی که این مسیر آغاز شد با یک شیب منطقی در حال تقویت توان هسته‌ای خود هم به شکل کمی و هم به شکل کیفی هستیم.»
وی افزود: «ما هم از نظر میزان سانتریفیوژها و هم به‌جهت میزان ذخایر اورانیوم یا درصد ذخایر، تغییراتی را در تعهدات‌مان اعمال کردیم و هم سانتریفیوژهای نسل جدید به‌کار گرفتیم و وارد حوزه‌های جدیدتری شدیم که قبلا کمتر مورد توجه بود.»
ابوالفتح با بیان آنکه گام پنجم خیلی متفاوت از گام‌های قبلی نیست درخصوص احتمال تاثیر حوادث آبان‌ماه در ادامه مسیر کنونی ادامه‌داد: «من تصور نمی‌کنم برداشتن گام پنجم تحت‌تاثیر حوادث آبان ماه قرار گیرد.»
این کارشناس مسائل سیاسی یادآور شد: «مسئولان سازمان انرژی اتمی چند روز پیش این موضوع را مطرح کردند که ایران محدودیت‌ها را پشت‌سر گذاشته و بحث کنونی آن است که در فرآیند‌های پیش‌رو قدری سرعت‌عمل به خرج داده شود. این حرف به این معنی است که همان محدودیتی که در برجام داشتیم طی گام‌های اول تا چهارم برداشته شده است، یعنی هم تعداد سانتریفیوژها را افزایش دادیم و هم سانتریفیوژهایی که به‌کار‌گیری‌شان ممنوع بوده، استفاده شده و هم سقف درصد غنی‌سازی و میزان انباشت آب سنگین را پشت‌سر گذاشتیم و... .»
وی اضافه کرد: «الان محدودیتی وجود ندارد که بخواهیم در گام پنجم این محدودیت را برداریم اما درمورد سرعت به‌نظر می‌رسد ایران در گام پنجم به روند تولید اورانیوم غنی‌شده سرعت دهد و شاید درصد اورانیوم غنی‌شده هم افزایش دهد. بنابراین در گام پنجم با سرعت بخشیدن مواجه هستیم، نه با کنار گذاشتن محدودیت‌ها.»ابوالفتح خاطرنشان کرد: «مسئولان و دست‌اندرکاران امر در تلاشند هم برجام حفظ شود یعنی از اقدام ارادی علیه برجام خودداری شود که ایران بلافاصله مسبب نابودی برجام شناخته نشود و هم به‌گونه‌ای رفتار نشود که این تصویر ایجاد شود که ایران چیزی در دست ندارد و صرفا بلوف زده است. بنابراین طیفی از اقدامات مدنظر قرار خواهد گرفت.»
این کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: «درخصوص کیفیت گام پنجم یک عده معتقدند ما باید جهش چشمگیری را در اقدامات خود داشته باشیم. برخی دیگر معتقدند باید با احتیاط برخورد کنیم، با این حال به‌نظر می‌رسد تلفیقی از این دو می‌تواند اتفاق بیفتد. احتمالا بالانسی بین این دو دیدگاه شکل خواهد گرفت، چراکه در روند هفت، هشت‌ماهه نشان داده شده این تعادل و توازن تا حدودی حفظ شده است.»
وی با اشاره به رزمایش اخیر ایران، چین و روسیه درخصوص تاثیر آن در مناسبات بین‌المللی ایران گفت: «به هر حال ایران با دو کشور روسیه و چین مناسبات گسترده‌ای دارد. با چینی‌ها تمرکز بر مسائل تجاری و مالی دارد و با روسیه بیشتر تمرکز بر مسائل سیاسی و امنیتی است. خیلی ارتباطی هم به مانور پیدا نمی‌کند، یعنی نمی‌توان گفت مانور مبتکر این فرآیند بوده است. این هم‌دیدگاهی و هم‌نظری ایران با روسیه و چین از سال‌ها پیش از مذاکرات برجام شروع شده، به‌تدریج گسترش یافته و عمیق‌تر شده است. این رزمایش هم نشان‌دهنده نوعی از همکاری در سطوح جدید است.»
ابوالفتح ادامه داد: «جمهوری اسلامی بعد از انقلاب عموما از این پرهیز می‌کرد که رزمایش‌هایی را برگزار کند که در این سطح و در حوزه دریایی باشد، چراکه به هر حال هم محدودیت‌های تکنولوژیکی و فنی وجود داشت و هم محدودیت‌های سیاسی. ولی در سال‌های اخیر این محدودیت‌ها کاهش یافته است و ایران در عرصه دریا حرفی برای گفتن دارد.»
این کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به پیام احتمالی این رزمایش اضافه کرد: «پیام این رزمایش آن خواهد بود که دنیا صرفا یکه‌تازی آمریکا را تحمل نمی‌کند و این‌گونه نیست که ایالات متحده فشار بر همه کشورها وارد کرده و کشورها الزاما تبعیت و تمکین کنند.»
وی افزود: «ائتلاف‌های جدیدی در حال شکل‌گیری است که به‌واسطه آنها ایران در انزوا قرار نمی‌گیرد. این مانور در سخت‌ترین فشارهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی آمریکا به ایران انجام شده و تصور بر این بود که فشارهای حداکثری درنهایت ایران را به انزوا بکشاند که این انزوا یا تغییر رفتار ایران را حاصل کند یا فروپاشی نظام را رقم بزند.»
ابوالفتح یادآور شد: «به‌رغم تمام این فشارها نه‌تنها ایران منزوی نشده بلکه رزمایشی را با دو کشور عضو دائم شورای امنیت برگزار کرده، دو کشوری که در عرصه نظامی بسیار قدرتمند هستند و می‌توانند کمک‌کننده باشند و این پیام را بدهند که ایران الزاما آن‌طور که آمریکایی‌ها می‌خواهند منزوی نمی‌شود و پیام سوم می‌تواند این باشد که آمریکایی‌ها هرچه فشار را بر ایران بیشتر کنند احتمال تقویت روابط گسترده ایران با روسیه و چین می‌تواند افزایش یابد و چه‌بسا ایران درنهایت به‌عنوان متحد راهبردی روسیه و چین قلمداد شود.»
این کارشناس مسائل سیاسی گفت: «این هشداری است که در داخل آمریکا برخی جریان‌های سیاسی و نخبگان و اندیشکده‌ها مطرح می‌کنند که فشار بیش از اندازه ترامپ بر ایران می‌تواند درنهایت ایران را براساس آن‌گونه که آنها عنوان می‌کنند، به سمت روسیه و چین سوق دهد.»
وی ادامه داد: «رزمایش اخیر این هشدار را می‌دهد که اقدام آمریکایی‌ها برای فشار بر ایران می‌تواند توازن قوا را در خاورمیانه به‌گونه‌ای تغییر دهد که ایالات متحده متضرر شود. به هر حال همه می‌دانند هم‌پیمانی ایران و روسیه، چه اتحادیه شوروی و چه روسیه، جزء خطوط‌قرمز ایالات متحده بوده و همیشه پرهیز کرده و تلاش داشته این اتفاق رخ ندهد، اما اگر آمریکایی‌ها بیش از اندازه بخواهند فشار بیاورند، یا فشار اقتصادی از طریق تحریم یا اتفاقاتی که در آبان‌ماه رخ داد و حمایت از روند براندازی در کشور، می‌تواند هم ایران را بیش از پیش به چین و روسیه نزدیک کند و هم آسیب‌پذیری ایران را کاهش دهد و هم میزان اثرگذاری ایالات متحده بر ایران و خاورمیانه را کمتر کند.»
ابوالفتح تصریح کرد: «تصمیم ترامپ برای خروج از برجام توازن وحشت بین ایران و آمریکا را برهم زد؛ توازنی که درنهایت منجر به شکل‌گیری برجام شد و پیش از رسیدن به توافق برجام، آمریکایی‌ها نگران دستیابی ایران به سلاح اتمی یا قرار گرفتن ایران در آستانه ساخت سلاح اتمی بودند و ایران نیز نگران فروپاشی اقتصادی بود. درنهایت دو طرف در یک مقطع زمانی مشخص تصمیم گرفتند از ادامه مسیر پیشین خودداری کنند و به یک توازنی برسند.»
وی افزود: «آمریکا از برجام خارج شد و توازن را به‌نفع خود و به‌ضرر ایران تغییر داد. با این وصف به‌نظر می‌رسد تا زمانی که این توازن شکل نگیرد رسیدن به توافق جدید یا تعامل جدید امکان‌پذیر نخواهد بود. این توازن می‌تواند در حوزه هسته‌ای باشد و با گسترش تقویت برنامه‌های هسته‌ای ایران رقم بخورد، می‌تواند در حوزه دفاعی با تقویت توانمندی‌های دفاعی همانند مسائل موشکی یا برگزاری چنین رزمایشی باشد و... .»
این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه عنوان کرد: «اینها دست ایران را پر می‌کند تا به توازن با ایالات متحده برسد. تا زمانی که توازن برقرار نشود نه آمریکایی‌ها حاضرند از موضع خود کوتاه بیایند -چون تصور می‌کنند ایران تحت‌فشار است و هیچ دلیلی نمی‌بینند به ایران امتیاز دهند- و نه ایرانی‌ها حاضرند با آمریکایی‌ها به توافق برسند -چون تصور می‌کنند زیر فشار هستند و مجبورند امتیاز بدهند- برای اینکه وضعیت بازی به برد-برد برسد، ایران و آمریکا باید دوباره در توازن وحشت قرار گیرند.
مطالب پیشنهادی
