به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، نشست خبری معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در سالن اجتماعات این وزارتخانه برگزار و محسن جوادی، معاون فرهنگی وزارتخانه و ایوب دهقانکار، مشاور اجرایی معاونت طی این نشست به سوالات اهالی رسانه پاسخ گفتند. جوادی در ابتدای نشست گفت: «در بخش مجوزهای کتاب طی سال ۹۸، اداره کتاب این وزارتخانه ۵۵ هزار مجوز کتاب ارائه کرده و طی این مدت ۶۱ هزار عنوان چاپ شده است. آمار نشان میدهد ما رشد پنجدرصدی داشتهایم.»
36 میلیون کیلو واردات محصولات چاپی
معاون فرهنگی وزارت ارشاد به واردات و صادرات محصولات چاپی اشاره کرد و گفت: «طی سالجاری ۳۶ میلیون کیلو واردات محصولات چاپی داشتهایم که این رقم نشان میدهد سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷، ۵۰ درصد کاهش داشته است. در حوزه صادرات نیز چهار میلیون کیلو صادرات محصولات چاپی داشتهایم. همچنین امسال ۳۴۰۰ عنوان با تیراژ ۴۰۰ هزار نسخه خرید کتاب داشتهایم که ۳۵۰ هزار نسخه از آن اهدا شده است.»
ایوب دهقانکار، مشاور اجرایی معاونت فرهنگی نیز در بخش دیگری از این نشست به نمایشگاه کتاب و موضوع کاغذ اشاره کرد و گفت: «در سال ۹۸ فعالیتهایی که از سوی معاونت فرهنگی اجرا شد، در حالی بود که در سه ردیف اصلی بودجه میزان تخصیصها دو درصد، ۱۰ درصد و ۲۰ درصد بوده است. در واقع ما با این وضعیت اعتباری توانستهایم امور را پیش ببریم.»
فرآیند واردات کاغذ کوتاهمدت نیست
مشاور اجرایی معاونت فرهنگی درباره مساله کاغذ هم خاطرنشان کرد: «پس از یک سال فعالیت کارگروه کاغذ وزارت ارشاد، تصمیم بر این شد با توجه به اینکه کاغذ وارد گروه کالاهای گروه دو شده (به جز کاغذ کتاب و مطبوعات) تصمیم بر این شد دو معاونت تخصصی بهصورت کارگروههای خصوصی کار نظارت بر واردات و توزیع کاغذ را انجام دهند و پس از نمایشگاه سالجاری کارگروه تخصصی کاغذ به ریاست محسن جوادی در معاونت فرهنگی تشکیل شد که چند هدف را پیش میبرد؛ اول تهیه، تدوین و انتشار شیوهنامه و آییننامه اجرایی کارگروه کاغذ که ما آن را منتشر هم کردیم. دوم تشکیل کارگروه تخصصی که تلاش برای این بود از تمام دستگاههایی که در حوزه کاغذ نقش دارند بهره برده و ظرفیتشان را بهکار ببریم؛ مثل سازمان تعزیرات حکومتی، صنف نشر، اتاق اصناف و کسانی که حس میکردیم حضور آنها میتواند در این مأموریت ما را کمک کند. پس از آن فراخوان عمومی منتشر کردیم و آن را در وبسایت معاونت فرهنگی ارشاد قرار دادیم. این فراخوان در جهت واردات کاغذ بهمنظور تامین کاغذ نشر کتاب بود. در پاسخ به این فراخوان درخواستهایی آمد و کارگروه درخواستها را بررسی کرد. از میان داوطلبان برخی تایید میشدند تا ارز دولتی دریافت کنند تا فرآیند خرید و واردات توسط واردکنندگان اجرایی شود.»
وی به استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و جامعه نشر در این مسیر هم اشاره کرد و با بیان اینکه سیاستهای وزارتخانه ارشاد در مسیر شفافسازی است، گفت: «تمامی ناشرانی که دریافتکننده کاغذ بودهاند، لیستهای دریافت کاغذشان تا تاریخ 1398.8.18 بهروزرسانی شده است و در حوزه تایید محمولهها واردکنندگانی که ثبت سفارش داشتهاند، طبق ۴۰ هزار تنی که معاونت فرهنگی فرآیند تایید آن را وظیفه داشت، به پایان رسیده و فرآیند واردات کاغذ به کشور با توجه به اینکه کوتاهمدت نیست اما ما تمام تلاش خود را انجام دادهایم تا این مسیر را کوتاه کنیم، بنابراین سه ماه مانده به انتهای سال ۴۰ هزار تن ظرفیت ما تکمیل شده است، اما باید بدانید وضعیت واردات دارای چند مرحله است که مراحل ثبتسفارش در اختیار ارشاد نیست و پس از اینکه کاغذ توسط واردکننده ترخیص شد، در اختیار کارگروه تخصصی قرار گرفته و توزیع انجام میشود.»
فرمول واحدی برای تعیین قیمت کتاب نداریم
دهقانکار در پاسخ به سوال «فرهیختگان» درباره نظارت بر قیمت کتاب، با وجود کاهش قیمت کاغذ و ناشرانی که کاغذ با ارز دولتی میگیرند، گفت: «قیمتگذاری کتاب فرآیندی تخصصی است. جلساتی را با اتحادیه ناشران و جامعه نشر داشتیم، اما به فرمول واحد برای قیمتگذاری نرسیدیم و در این مساله نیز هزار و یک عامل دخیل بود. تا اینکه خود اتحادیه ناشران و کتابفروشان را که نهاد تخصصی است مأمور کردیم نظارت داشته باشد کتابهایی که با کاغذ دولتی چاپ شدهاند، افزایش قیمت نداشته باشند. گزارشها در حال ارسال است، ولی این نکته را نباید فراموش کرد که اتحادیه ناشران و کتابفروشان هم به فرمول واحدی نرسیده تا برای کتاب قیمتگذاری داشته باشد، چراکه لزوما تمام کتابهایی که تولید میشوند با ارز دولتی نیستند، لذا قابلیت رصد نقطهبهنقطه وجود ندارد، اما اگر شکایت موردی باشد، به آن رسیدگی خواهد شد.»
معاون فرهنگی ارشاد هم در پاسخ به سوال «فرهیختگان» درباره نظارت بر قیمت کتاب گفت: «لایههای دیگری هم وجود دارد که باید در نظر بگیرید، یک کتابی را ناشر به تیراژ 200 عدد چاپ میکند، به محض اینکه این تیراژ میخورد، کتاب از دستش خارج میشود، ناشر با خودش حساب میکند که اگر من بخواهم این زحمت برایم سود داشته باشد، پس در همین 200 چاپ ابتدایی با قیمتی که برای کتاب درج میکنم، سود را برای خودم میآورم، چون بعد از این دست قاچاقچیها میافتد و با هر ترفندی که دارند، کتاب را برای خودشان چاپ میکنند. این دقیقا به بحث قاچاق برمیگردد که به این حوزه آسیب میزند.»
ادغام در موسسات ارشاد بعد از نمایشگاه سال آینده
جوادی در پاسخ به سوالی درباره ادغام موسسات وزارت ارشاد گفت: «این سیاستی است که در نهادهای تصمیمگیرنده وزارت ارشاد محرز است و قطعا صورت میگیرد. در سایر معاونتها هم پیگیری میشود، چراکه در واقع ساماندهی اداری و هزینهای در آن دیده شده است و ما شکل تخصیص اعتبار فعالیتها را محور قرار دادهایم، بنابراین برای اینکه صرفهجویی در هزینهها داشته باشیم، ساماندهی در بحث مدیریتی و همگرایی و همسویی را خواهیم داشت، اما ادغام به معنی کارکرد آنها نیست. در مرحله نهایی ادغام موسسات فرهنگی هستیم و قرار است در قالب یک موسسه سه موسسه تابعه معاونت ادغام شوند و مدیر واحدی خواهند داشت که تحت عنوان رئیس موسسه فعالیت میکند، اما باید گفت مسائل حقوقی برای انحلال وجود دارد که زمانبر است و با توجه به اینکه ما نمایشگاه کتاب را در پیش داریم، باید این اتفاق را مدیریت میکردیم. در آینده نزدیک این مساله انجام میشود. از لحاظ اداری مسائل نهایی شده، ولی اعلام انحلال زمانبر است و احتمالا پس از نمایشگاه کتاب اجرایی خواهد شد، زیرا یکی از موسسات مجری نمایشگاه کتاب است.»
جوادی همچنین در پاسخ به سوال دیگر روزنامه «فرهیختگان» مبنیبر معافیت مالیاتی ناشران و نظارت ارشاد بر این امر و اینکه برخی ناشران درآمدهای بالا دارند، گفت: «این مساله موضوعی است که دکتر صالحی، وزیر ارشاد بر آن تاکید دارند. اما میزان درآمد برای ما مهم است و رویکرد ارشاد نیز براساس درآمدها خواهد بود.»
ایوب دهقانکار در بخش دیگری از نشست درباره سامانه فروش الکترونیکی کتاب یا طرح هدفمندسازی یارانههای کتاب توضیح داد: «ما ساماندهی یارانه نشر را از سال گذشته اجرا کردهایم، اما در بخشهای خاصی اجرا شد. هدف این است که یارانه به دست طیف هدفگذار برسد. هرچند ما تخلفات نمایشگاهی که معدود بودند هم داشتیم، زیرا عدهای از یارانه سوءاستفاده میکردند و بنها به نوعی نقد میشد و خرید واقعی کتاب صورت نمیگرفت، در حالیکه یکی از اهداف ساماندهی نشر، مقابله با تخلفات است. ما مصمم هستیم در نمایشگاه سیوسوم کتاب طرح ساماندهی یارانه کتاب را اجرا کنیم. جلسات کارشناسی با بانک ادامه دارد و سیاست بر این است در تمام نمایشگاه هزینه اجرا را برای ناشر به حداقل برسانیم. ما انتظار داریم صنف نشر هم همپای ما پیش آید و همکاری ناشران را داشته باشیم.»
تدوینکننده اصلی لایحه مالکیت فکری نبودیم
جوادی درباره موضع معاونت فرهنگی ارشاد در برابر قانون مالکیت فکری و معنوی گفت: «بخشی که مربوط به ارشاد میشده، مشورتهایی در آن اخذ شده است. هرچند روند، طولانیمدت است. بنده هم در جریان امر هستم این لایحه به مجلس رفته و در کمیسیونهای مختلف حقوقی، فرهنگی و قضایی مراحلی را طی کرده است. با اینکه دوستانی نقد و نقطهنظرهایی دارند، اما در انتظار طی روند در مجلس هستیم، زیرا تصمیمگیرنده مجلس است و ما تنها نظرات خود را منتقل میکنیم. هرچند نظر ما به تنهایی شرط نیست و مجموعه نظرات بررسی شده و برآیند مورد توجه قرار میگیرد تا هدف اصلی حق مالکیت معنوی گم نشود. ما تدوینکننده اصلی نبودهایم، اما در این دوره طولانی بخشهای مختلفی از ارشاد درگیر آن بودهاند. اینکه این نظرات تا چه اندازه باید اعمال شود را نمیدانم، اما چنانچه قانون شود، ما اجرا میکنیم، زیرا مجری هستیم.»