مهدی عبداللهی، روزنامه نگار: تامین مالی به شکل عمده در اقتصاد ایران از سه طریق بازار پول (نظام بانکی)، بازار سرمایه و تامین مالی خارجی انجام می‌شود. آمارها نشان می‌دهد اقتصاد ایران کاملا بانک‌محور بوده و بخش عمده‌ای از مسئولیت تامین مالی سرمایه ثابت و سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی کشور برعهده بانک‌هاست، چنانکه اخیرا رئیس‌کل بانک مرکزی گفته است 84 درصد تامین مالی در ایران توسط سیستم بانکی انجام می‌شود که اگر منابع صندوق‌ها و درآمد ثابت بورس را که سپرده بانکی است به آن اضافه کنیم، این رقم به بیش از 90 درصد می‌رسد. در این راستا آنچه درخصوص نظام‌های مالی بانک‌محور اهمیت می‌یابد، فرآیندها و سازوکارهای توزیع تسهیلات بین بخش‌های مختلف اقتصادی است. درواقع در بازارهای غیررقابتی با ویژگی اطلاعات ناقص و ناکامل هر نوع توزیع تسهیلات که برمبنای حداکثرسازی سود بانک‌ها صورت می‌گیرد، اعطای تسهیلات لزوما به حداکثرسازی منافع جمعی منجر نمی‌شود و می‌تواند تبعات منفی برای کلیت جامعه داشته باشد، به‌ویژه آنکه بین بخش‌های اقتصادی نیز عدم توازن وجود داشته باشد.

در گزارش پیش‌رو آنچنان‌که در ادامه می‌آید با اطلاعاتی که از 15 بانک در دسترس بود، مشخص شد رقم مانده تسهیلات و تعهدات کلان 456 شخص حقیقی و حقوقی، حدود 363 هزار میلیارد تومان یعنی رقمی معادل بودجه جاری دولت در لایحه بودجه سال 1399 است. البته به‌لحاظ عدم دسترسی به اطلاعات تسهیلات کلان بسیاری از بانک‌های بزرگ کشور مانند بانک ملی ایران، بانک آینده، بانک شهر، بانک سپه، قوامین و... اگر آمارهای دیگر بانک‌ها نیز به این 15 بانک اضافه شود، قطعا با اعداد و ارقام درشت‌تری مواجه خواهیم بود.

این گزارش نتایج قابل‌تاملی دارد:

1-نام‌هایی چون ریخته‌گران، صدرهاشمی‌نژاد و رسول دانیال‌زاده جزء پرتکرارهای نظام بانکی در دریافت تسهیلات هستند که مشخص نیست چگونه میلیاردها تومان از چندین بانک در مقاطع مختلف دریافت کرده‌اند‌ و حالا در صدر بزرگ‌ترین پرونده‌های نظام قضایی کشور هستند،

2-برخی شرکت‌های دولتی‌ و شبه‌دولتی‌ همچون شرکت ملی نفت ایران، سازمان تامین اجتماعی و شستا رکوددار دریافت تسهیلات در نظام بانکی هستند که به‌نظر می‌رسد آنان تسهیلات بانکی را نه برای تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی خود، بلکه برای تامین هزینه‌های جاری و اداری دریافت می‌کنند. تسهیلات دریافتی این شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی از این منظر دارای اهمیت است که این شرکت‌ها به‌واسطه تحمیل برخی هزینه‌ها از سوی دولت (مانند تامین اجتماعی) و عدم پرداخت به‌موقع مطالبات‌شان از سوی دولت وارد این چرخه معیوب دریافت تسهیلات برای جبران هزینه‌های جاری شده‌اند،

3-این بررسی نشان می‌دهد تسهیلات اغلب بانک‌های مورد بررسی عمدتا مربوط به 20 تا 30 شرکت اصلی و اشخاص حقیقی است، همان شرکت‌ها و افرادی که همواره پای ثابت دریافت تسهیلات ازبانک‌های‌مذکور هستند. یعنی بانک‌ها هم شرکای خاص خود را دارند که حتی ممکن است همان‌هایی باشند که بانک منافع مشترک با آنان دارد

و 4-بررسی صورت‌های مالی بانک‌های مختلف کشور نشان می‌دهد از سال‌های گذشته به‌رغم تکالیف قانونی، بسیاری از بانک‌های کشور بخش تسهیلات و تعهدات خود را منتشر نمی‌کنند و برخی نیز این آمار و ارقام را به‌صورت مخدوش و ناخوانا منتشر می‌کنند. اینکه دلیل این عدم انتشار یا انتشار مخدوش آمار چیست، پاسخ آن بماند با بانک مرکزی که ظاهرا پاسخگو نیست.

ممکن است گفته شود دستاورد شفاف‌سازی ارقام و اعداد تسهیلات کلان بانکی چیست؟ به‌نظر می‌رسد شفاف‌سازی اطلاعات تسهیلات کلان نظام بانکی چند نتیجه در پی خواهد داشت؛ اولا در اقتصاد ایران که با ویژگی اطلاعات ناقص و ناکامل شناخته می‌شود، هر نوع توزیع تسهیلات برمبنای حداکثرسازی سود بانک‌ها بوده و لذا تمایل بانک‌ها برای اعطای تسهیلات به بخش‌های مولد کمتر از بخش غیرمولد است. لذا اگر نظام بانکی در تامین نقدینگی و سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی و بخش‌های خدماتی روی چند بخش خاص متمرکز شود، سایر بخش‌ها در رقابت با این بخش‌های حمایت‌شده، قدرت رقابت را از دست خواهند داد، بنابراین لازم است بانک‌ها به‌طور شفاف در مقاطع مختلف جزئیات تسهیلات کلان خود را منتشر کنند و در معرض دید پژوهشگران، رسانه‌ها و افکارعمومی قرار دهند. همچنین این عدم شفاف‌سازی موجب شده بانک‌ها متهم ردیف اول سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیرمولد همچون سفته‌بازی در بازار مسکن، زمین، سکه و طلا باشند. ثانیا اگر شفاف‌سازی انجام شود می‌توان کم‌کارها را که دارای تسهیلات غیرجاری انباشته زیادی در نظام بانکی هستند، مشخص کرده و برای حل معضل قفل‌شدگی تسهیلات در دست ‌کم‌کارها چاره‌‌اندیشی کرد. ثالثا همان‌طور که گفته شد برخی افراد و شرکت‌ها در اغلب بانک‌ها جزء افراد و شرکت‌های پرتکرار هستند که در این صورت می‌توان از اتفاق‌هایی که امثال رسول دانیال‌زاده، ریخته‌گران و... رقم زدند، جلوگیری کرد.

363 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی در اختیار 456 نفر

براساس داده‌های آماری که از صورت‌های مالی بانک‌های کشور استخراج‌شده،مانده مجموع تسهیلات و تعهدات کلان 15 بانک کشور در نیمه اول (6 ماهه اول) سال جاری حدود 363 هزار و 385 میلیارد تومان بوده است، تسهیلاتی که تنها در اختیار 456 شخص حقیقی و حقوقی است. برای درک اهمیت این رقم کافی است بدانیم رقم مذکور تنها 3.8هزار میلیارد تومان کمتر از کل بودجه جاری 367 هزار میلیارد تومانی دولت در لایحه بودجه سال 99 و همچنین معادل 47 درصد کل تسهیلات اعطایی 773 هزار میلیارد تومانی بانک‌های کشور در سال 97 است. بین 15 بانکی که در این گزارش جزئیات تسهیلات و تعهدات کلان آنها بررسی شده است، بانک ملت با نزدیک به 130.7 هزار میلیارد تومان تسهیلات و تعهدات کلان در رتبه اول، بانک پاسارگاد با نزدیک به 50.9 هزار میلیارد تومان در رتبه دوم، بانک رفاه با حدود 29.9 هزار میلیارد تومان در رتبه سوم، بانک صادرات با حدود 28.4 هزار میلیارد تومان در رتبه چهارم، بانک گردشگری با بیش از 27.1 هزار میلیارد تومان در رتبه پنجم، بانک تجارت با حدود 26 هزار میلیارد تومان در رتبه ششم، بانک سرمایه با 16.2 هزار میلیارد تومان در رتبه هفتم، بانک اقتصادنوین با نزدیک به 13.2 هزار میلیارد تومان در رتبه هشتم، بانک دی با حدود 11.4 هزار میلیارد تومان در رتبه نهم، بانک کشاورزی با 8.8 هزار میلیارد تومان در رتبه دهم، بانک سینا با 5.8 هزار میلیارد تومان در رتبه یازدهم، بانک سامان با 5.6 هزار میلیارد تومان در رتبه دوازدهم، بانک خاورمیانه با 4.7 هزار میلیارد تومان در رتبه سیزدهم، بانک مسکن با 2.9 هزار میلیارد تومان در رتبه چهاردهم و پست‌بانک نیز با 1.8 هزار میلیارد تومان در رتبه پانزدهم قرار دارند.

شرکت‌های دولتی مشتری تسهیلات 130 هزار میلیاردی بانک ملت

بررسی صورت مالی بانک ملت نشان می‌دهد مانده مجموع تسهیلات و تعهدات کلان این بانک تا پایان شهریور سال جاری حدود 130.7 هزار میلیارد تومان است که این رقم مربوط به 23 شرکت یا شخص حقیقی می‌شود. بین دریافت‌کنندگان تسهیلات از بانک ملت، 87 درصد این میزان یعنی حدود 113 هزار میلیارد تومان از کل تسهیلات و تعهدات کلان مربوط به 10 شرکت می‌شود که بیشتر آنها شرکت‌های بزرگ دولتی هستند. شرکت ملی نفت با حدود 29.2 هزار میلیارد تومان در رتبه اول، شرکت توسعه نفت‌وگاز صبای‌کنگان با 19.2 هزار میلیارد تومان در رتبه دوم، شرکت پتروسیناآریا با بیش از 14 هزار میلیارد تومان در رتبه سوم، مهندسی و ساختمان صنایع نفت با حدود 13.7 هزار میلیارد تومان در رتبه چهارم، شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران با 10.5 هزار میلیارد تومان در رتبه پنجم و شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با حدود 10.4 هزار میلیارد تومان در رتبه ششم با بیشترین تسهیلات و تعهدات به بانک ملت قرار دارند.

50 هزار میلیارد تسهیلات بانک پاسارگاد برای 15 شرکت

طبق صورت مالی بانک پاسارگاد، مانده مجموع تسهیلات و تعهدات کلان این بانک در پایان شهریور سال جاری حدود 50.9 هزار میلیارد تومان است. این رقم تسهیلات و تعهدات کلان مربوط به 15 شرکت اصلی بوده که هلدینگ میدکو با 20.7 هزار میلیارد تومان در رتبه اول، گروه تامین مسکن با 5.6 هزار میلیارد تومان در رتبه دوم، گروه انرژی پاسارگاد با بیش از 5 هزار میلیارد تومان در رتبه سوم، گروه ارزش‌آفرینان با بیش از 5 هزار میلیارد تومان در رتبه چهارم، گروه گرامی با 2.7 هزار میلیارد تومان در رتبه پنجم و شرکت تدبیرگران راستین کاسپین شمال نیز با 1.9 هزار میلیارد تومان در رتبه ششم با بیشترین تسهیلات و تعهدات به بانک پاسارگاد قرار دارند.

30 هزار میلیارد تسهیلات بانک رفاه در قبضه تامین اجتماعی و خودروسازان

طبق صورت مالی متنهی به پایان 6 ماهه سال جاری، مانده مجموع تسهیلات و تعهدات کلان بانک رفاه 29.9 هزار میلیارد تومان است که این میزان مربوط به 14 شرکت اصلی می‌شود. بین شرکت‌هایی که بیشترین تسهیلات و تعهدات کلان را در بانک رفاه داشته‌اند، تامین اجتماعی و چند شرکت زیرمجموعه‌اش (شستا، صدرتامین، دارویی‌تامین و نوین‌تامین)، ایران‌خودرو و شرکت‌های زیرمجموعه، سایپا و شرکت‌های زیرمجموعه، بازرگانی دولتی ایران، فولاد هیبربد زرندیه و کرمان‌موتور مجموعه‌هایی هستند که تسهیلات و تعهدات 29.9 هزار میلیارد تومانی بانک رفاه مربوط به آنهاست.

28 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانک صادرات برای 21 شرکت

براساس صورت مالی 12 ماهه سال 97 (آخرین صورت مالی دارای داده‌های تسهیلات کلان) بانک صادرات، مانده تسهیلات و تعهدات کلان این بانک در پایان اسفندماه سال گذشته حدود 4/28 هزار میلیارد تومان بوده که این میزان مربوط به 21 شرکت و شخص حقیقی است. شرکت ملی نفتکش ایران، صنایع خودروسازی کرمان، توسعه بین‌المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز، شرکت خودروسازی سایپا، مخابرات ایران، ایران‌خودرو، فولاد آلیاژی ایران و تولیدات بتن اصفهان ازجمله شرکت‌هایی هستند که بین 21 شرکت، بیشترین تسهیلات و تعهدات مربوط به این شرکت‌هاست.

27 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانک گردشگری

طبق اطلاعات صورت مالی منتهی به پایان شهریورماه سال جاری، مانده مجموع تسهیلات (فقط تسهیلات) این بانک حدود 27.1 هزار میلیارد تومان است که این میزان مربوط به 103 شرکت و شخص حقیقی است. نکته قابل‌تامل در گزارش تسهیلات (جاری و غیرجاری) این بانک، عدم تقسیم‌بندی دریافت‌کنندگان تسهیلات در قالب شرکت اصلی است که موجب شده تعداد دریافت‌کنندگان تسهیلات بیش از دیگر بانک‌ها به‌نظر برسد. به‌عبارت دیگر، یکی از ترفندهای قابل‌تامل این بانک عدم جمع‌بندی تسهیلات گروه شرکت‌ها در یک ردیف است. برای مثال شرکت‌های آسان‌خودرو، جیلران‌موتور و اطلس‌خودرو که مربوط به گروه گرامی هستند، هرکدام به‌طور جداگانه یک گروه محاسبه شده‌اند در حالی که در همه بانک‌ها، همه شرکت‌های زیرمجموعه یک گروه شرکت‌ها یا یک هلدینگ علاوه‌بر ذکر جزئیات تک‌تک شرکت‌ها، نمایی از کل تسهیلات هلدینگ نیز ارائه می‌شود. در این بانک نیز شرکت هولارجی با بیش از 1600 میلیارد تومان، گروه صنعتی ایرانیان پارتیان آرارات با بیش از 2300 میلیارد تومان، شرکت نیرو برق الوند با بیش از 2400 میلیارد تومان، شرکت الماس شهراد شرق با نزدیک به 1490 هزار میلیارد تومان و شرکت نگین گردشگری ایرانیان از زیرمجموعه‌های بانک با 607 میلیارد تومان بیشترین تسهیلات را از بانک گردشگری دریافت کرده‌اند (تعهدات جداگانه و محاسبه نشده است). همچنین شرکت‌های گروه گرامی با حدود 123 میلیارد تومان تسهیلات جاری و غیرجاری، از نام‌های پرتکرار نظام بانکی کشور هستند. فولاد کاویان از دیگر شرکت‌های مشهوری است که 83 میلیارد تومان بدهی به بانک گردشگری دارد. دلیل شهرت فولاد کاویان نیز مربوط به مالک قبلی آن یعنی رسول دانیال‌زاده می‌شود که ازجمله بزرگ‌ترین بدهکاران نظام بانکی است، همان فردی که در سال 97 از کشور گریخت و اخیرا توسط نیروهای امنیتی-اطلاعاتی بازداشت و به کشور بازگردانده شده است.

26 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانک تجارت و 23 شرکت

براساس صورت مالی منتهی به پایان بهار سال جاری (آخرین آمار قابل دسترس)، مانده  تسهیلات و تعهدات کلان بانک تجارت تا پایان خردادماه سال جاری حدود 26 هزار میلیارد تومان است که این مبلغ در اختیار 23 شرکت و شخص حقیقی است. بین شرکت‌ها و افرادی که از بانک تجارت تسهیلات دریافت کرده‌اند، 60 درصد آن مربوط به هشت شرکت و شخص حقیقی است. بین این هشت شرکت یا شخص حقیقی، شرکت مولد نیروگاهی تجارت فارس با 5/3 هزار میلیارد تومان در رتبه اول، شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان با نزدیک به سه‌هزار میلیارد تومان در ردیف دوم، شهرداری مشهد با 2.1 هزار میلیارد تومان در رتبه سوم، جواد توکلی‌طرقی با 1.8 هزار میلیارد تومان در رتبه چهارم، فولادمبارکه اصفهان با 1.5 هزار میلیارد تومان در رتبه پنجم، مخابرات ایران با حدود 1.4 هزار میلیارد تومان در رتبه ششم، شهرداری تهران با 1.1 هزار میلیارد تومان در رتبه هفتم و یک زیرمجموعه ایران‌خودرو با بیش از هزار میلیارد تومان در رتبه هشتم با بیشترین تسهیلات و تعهدات قرار دارند.همچنین در بانک تجارت رسول دانیال‌زاده همان بدهکار مشهور نظام بانکی از طریق شرکت فولاد گیلان با نزدیک به 912 میلیارد تومان تسهیلات ازجمله بدهکاران مشهور این بانک است. البته لازم به ذکر است این بدهی جزء بدهی جاری بوده و جزء معوقات بانکی قید نشده است.

16 هزار میلیارد سرمایه‌ای که به خاک سیاه نشاندند

بین 15 بانکی که در گزارش حاضر به بررسی تسهیلات و تعهدات کلان آنها پرداخته‌ایم، بانک سرمایه سرنوشت وحشتناکی دارد، چراکه براساس آخرین آمارها، زیان انباشته این بانک از 23 هزار میلیارد تومان عبور کرده و یک رکورد تاریخی در نظام بانکی ایران از خود به‌جا گذاشته است. طبق داده‌های آماری، صورت مالی این بانک در پایان سال 97 (آخرین آمار قابل استناد) مانده مجموع تسهیلات و تعهدات این بانک در پایان اسفندماه سال 97 حدود 16.2 هزار میلیارد تومان بوده که حدود 98 درصد آن جزء تسهیلات غیرجاری (شامل معوقات، سررسید گذشته و مشکوک‌الوصول) است.همچنین اگرچه 16.2 هزار میلیارد تومان تسهیلات و تعهدات کلان این بانک مربوط به 68 شرکت و شخص حقیقی است، اما بیش از 50 درصد آن مربوط به 10 شرکت و شخص حقیقی است که در راس آنها می‌توان به محمود جهانبانی اشاره کرد که مانده تسهیلات و تعهدات کلان وی 1993 میلیارد تومان است.حسین هدایتی با نزدیک به 1600 میلیارد تومان، سامان مدلل با بیش از هزار میلیارد تومان، بهروز ریخته‌گران با 880 میلیارد تومان، حسن شاملویی با 778 میلیارد تومان، سه شرکت وابسته به بانک سرمایه 704 میلیارد تومان، محمدجواد اقدامیان با 511 میلیارد تومان، احمد حاجی‌محمدجواد با 490 میلیارد تومان، اعضای مشترک صندوق ذخیره فرهنگیان و شرکت‌های سامان مدلل با 467 میلیارد تومان و صرافان (گروه محسن) با نزدیک به 338 میلیارد تومان به ترتیب افرادی هستند که در رتبه‌های دوم تا دهم با بیشترین تسهیلات و تعهدات به بانک سرمایه قرار دارند.در بانک سرمایه ردپای رسول دانیال‌زاده دیده می‌شود که بیش از 62 میلیارد تومان بدهی معوق به این بانک دارد. سیدمحمد صدرهاشمی‌نژاد از گروه ساختمانی استراتوس نیز از دیگر بدهکاران مشهور بانکی است که تا پایان اسفندماه سال 97 نزدیک به  105 میلیارد تومان به بانک سرمایه بدهکار بوده است.

13 هزار میلیارد تسهیلات بانک اقتصادنوین

طبق داده‌های صورت مالی منتهی به پایان 12 ماهه سال 97، مجموع مانده تسهیلات و تعهدات کلان بانک اقتصادنوین حدود13.2 هزار میلیارد تومان است که این رقم مربوط به 33 شرکت و شخص حقیقی است. گروه سرمایه‌گذاری ساختمان ایران، سرمایه‌گذاری دارویی تامین، سرمایه‌گذاری خوارزمی و چند زیرمجموعه ایران‌خودرو ازجمله شرکت‌هایی هستند که بیشترین سهم را در این تسهیلات و تعهدات دارند. در بانک اقتصادنوین نیز به یک نام آشنا برمی‌خوریم، که او کسی نیست جز سیدمحمد صدرهاشمی‌نژاد که از طریق گروه ساختمانی استراتوس نزدیک به 803 میلیارد تومان تسهیلات و تعهدات در بانک اقتصادنوین دارد. متاسفانه یکی از مشکلات استخراج داده از صورت مالی این بانک به‌ویژه در بخش تسهیلات، ناخوانی اعداد و ارقام است که گویی به‌صورت تعمدی رخ داده است.
 
بانک دی و 11 هزار میلیارد تومان تسهیلات

بانک دی پس از بانک سرمایه و بانک شهر جزء بانک‌های دارای بالاترین میزان زیان انباشته است، به‌طوری که زیان انباشته این بانک تا پایان نیمه اول سال جاری به حدود 10.7 هزار میلیارد تومان رسیده است. اما در بخش تسهیلات و تعهدات کلان نیز بررسی‌ها نشان می‌دهد مانده تسهیلات و تعهدات کلان این بانک در پایان سال 97 (آخرین آمار قابل استناد) حدود 4/11 هزار میلیارد تومان بوده است. اگرچه اغلب آمارهای بخش تسهیلات و تعهدات این بانک ناخواناست، اما در این بانک نیز یک چهره تکراری دیده می‌شود که بازهم او کسی نیست جز سیدمحمد صدرهاشمی‌نژاد، مالک و سرمایه‌گذار گروه ساختمانی استراتوس. براساس داده‌های صورت مالی بانک دی، مانده تسهیلات و تعهدات صدرهاشمی‌نژاد در پایان سال گذشته بیش از 277 میلیارد تومان بوده است.
 
8.8 هزار میلیارد تسهیلات بانک کشاورزی

براساس صورت مالی منتهی به پایان سال 97 (آخرین آمار ارائه‌شده)، مانده تسهیلات و تعهدات کلان بانک کشاورزی 8.8 هزار میلیارد تومان است که بخشی از آن نیز مربوط به شرکت‌های زیرمجموعه خود بانک است. در میان این شرکت‌ها، شرکت کشت‌وصنعت کارون با حدود یک‌میلیارد و 253 میلیارد تومان بیشترین تسهیلات و تعهدات را دارد. شرکت‌های دولتی مادر تخصصی بازرگانی دوتلی و شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور و سازمان مرکزی تعاون روستایی نیز از دیگر شرکت‌های دولتی هستند که سهم قابل‌توجهی در این تسهیلات و تعهدات دارند. شرکت ذوب‌آهن اصفهان و شرکت زرکام نیز از دیگر شرکت‌های مشهور این لیست هستند.

بانک سامان و 5 هزار میلیارد تومان تسهیلات کلان

طبق آمارهای صورت مالی منتهی به پایان سال 97 (آخرین آمار قابل استناد)، مانده تسهیلات و تعهدات کلان این بانک حدود 5.6 هزار میلیارد تومان بوده که این میزان مربوط به 21 شرکت و شخص حقیقی است. بین شرکت‌ها و افراد، شرکت‌های زیرمجموعه بانک با 718 میلیارد تومان در رتبه اول، محمود اسمعیل‌زاده با 563 میلیارد تومان در رتبه دوم و خودروسازی مدیران با 441 میلیارد تومان در رتبه سوم با بیشترین تسهیلات و تعهدات قرار دارند. در این بانک نیز گروه گرامی با 216 میلیارد تومان و برادران ریخته‌گران با 133 میلیارد تومان از نام‌های پرتکرار در نظام بانکی هستند که ریخته‌گران به جهت بدهی‌ها و تخلفاتی که داشته، پس از محاکمه قضایی هم‌اکنون در زندان است.

بانک سینا و تسهیلات 5.8 هزار میلیاردی

بانک سینا نیز از دیگر بانک‌هایی است که مانده تسهیلات و تعهدات کلان این بانک در پایان شهریور سال جاری حدود 5.8هزار میلیارد تومان بوده است. گلرنگ، ایران‌خودرو، سرمایه‌گذاری ری، مخابرات ایران، سرمایه‌گذاری غدیر، فولاد مبارکه اصفهان و برخی شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی ازجمله اشخاص حقوقی هستند که بالاترین رقم تسهیلات و تعهدات کلان این بانک مربوط به آنهاست.

بانک خاورمیانه و 4.7 هزار میلیارد تسهیلات کلان

براساس صورت مالی منتهی به پایان شهریورماه سال جاری، مانده تسهیلات و تعهدات کلان بانک خاورمیانه حدود4.7 هزار میلیارد تومان بوده که این میزان مربوط به 37 شرکت است. کوبل دارو، صنایع غذایی میهن و شرکت گلستان از گروه گرامی، کوبل دارو، گلرنگ، کاله و گروه تامین (زیرمجموعه تامین اجتماعی) ازجمله شرکت‌های دارای بیشترین مانده تسهیلات و تعهدات کلان در این بانک هستند.

بانک مسکن و 2 نام آشنا

براساس صورت مالی که بانک مسکن ارائه کرده است، مانده تسهیلات و تعهدات کلان این بانک در پایان شهریورماه سال جاری نزدیک به 2.9 هزار میلیارد تومان است که این میزان مربوط به هفت شرکت است. گروه عمرانی کوزو پارس با 924 میلیارد تومان و گروه قطعه‌سازی عظام (به مالکیت عباس ایروانی) با 543 میلیارد تومان و در رتبه سوم شرکت خواب‌نوش با 405 میلیارد تومان شرکت‌هایی هستند که بیشترین مانده تسهیلات و تعهدات کلان بانک مسکن مربوط به آنهاست. به‌جز شرکت عظام، شرکت گروه امیرمنصور آریا نیز با بیش از یک‌میلیارد و 100 میلیون تومان مانده تسهیلات و تعهدات ازجمله شرکت‌های مشهور در این بانک هستند.

پست‌بانک و 2 نام آشنا

طبق صورت مالی منتهی به پایان شهریورماه سال جاری، مانده تسهیلات و تعهدات پست‌بانک حدود 1.8 هزار میلیارد تومان بوده که این میزان مربوط به هشت شرکت است. در بین این شرکت‌ها، سازمان تامین اجتماعی با 550 میلیارد تومان در رتبه اول، مخابرات ایران با 400 میلیارد تومان در رتبه دوم، ارتباطات سیار با 350 میلیارد تومان در رتبه سوم و شرکت دولتی پشتیبانی امور دام کشور با 300 میلیارد تومان در رتبه چهارم شرکت‌هایی هستند که بیشترین مانده تسهیلات و تعهدات پست‌بانک مربوط به آنهاست.