نصراللهی: قطع بلندمدت اینترنت، کمک به رسانه‌های‌معاند است

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، بعد از قطع شدن دو هفته ای اینترنت بسیاری  از کارهای رسانه ای چون انتشار اخبار، ارتباط بین خبرنگاران و کسب و کارهای اینترنتی بسته شد. به گونه ای که به نظر می رسد همین اقدام باعث افزایش بی اعتمادی نسبت به ساختار سیاسی جامعه گردید. اکبر نصراللهی، رییس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه  دانشگاه آزاد اسلامی معتقد است که قطع اینترنت در شرایط بحرانی قابل درک است و در جاهای دیگر دنیا هم سابقه دارد، ولی باید به عنوان یک اقدام بسیار ضروری در زمانی بسیار کوتاه انجام شود. او تاکید می کند: مبنا این است که قطع اینترنت در شرایط بحرانی باعث کنترل بحران شود و جلوی سوء استفاده از این ظرفیت ارتباطی گرفته شود. اما قطع سراسری، دراز مدت و غیرضروری اینترنت بدون تامین معبر و مجاری اطلاع رسانی جایگزین برای رسانه های داخلی، فرصتی استثنایی برای رسانه های رقیب است و امنیت را به مخاطره می اندازد.

اکبر نصراللهی، رییس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه  دانشگاه آزاد اسلامی در گفتگو با شفقنا رسانه به بیان چالش هایی می پردازد که رسانه ها در زمان قطع اینترنت با آن روبه رو بودند. او می گوید: کار رسانه ها تا حدود زیادی با تبادل اطلاعات است. خب این تبادل در بسترهای اینترنت صورت می گیرد. در واقع یکی از منابع و مجاری انتشار و تولید اخبار، اینترنت و ظرفیت هایی است که تکنولوژی های ارتباطی در اختیار رسانه ها قرار داده اند. بنابراین اگر این مجاری قطع شود، یک شاه راه اصلی ارتباطی برای تولید، توزیع و انتشار اخبار قطع می شود.

او تاکید می کند: در جریان اعتراضات اخیر، قطعی اینترنت کار رسانه ها را تا حدود زیادی دچار اشکال و اختلال کرد و از طرفی هم ما مجاری و معبر جایگزین برای توزیع، تولید و انتشار اخبار نداشتیم. اگرچه برخی از خبرنگاران و رسانه ها دارای اینترنت و به فضای مجازی وصل بودند اما کارشناسانی که قرار بود با آنها وارد گفتگو شوند به اینترنت و اطلاعات دسترسی نداشتند. به همین دلیل با قطع اینترنت در جریان اعتراضات اخیر، رسانه ها دچار مشکلات جدی شدند. علاوه بر این برخی از رسانه ها به واسطه قطعی اینترنت نتوانستند خبر مورد نیازشان را دریافت و ارسال کنند.

نصراللهی با اشاره به این که در طول قطعی اینترنت شاهد عدم انتشار برخی از روزنامه ها هم بودیم، می گوید: این روزنامه ها دلایل را علاوه بر موراد ذکر شده، عدم دسترسی به نرم افزارهای انتقال پیام جهت فرستادن فایل روزنامه برای چاپ عنوان کرده بودند که البته این کار از طریق ارسال فیزیکی سی دی هم می توانست صورت بگیرد. از طرفی خبرنگاران، آرشیو سنتی و دستی در سازمان خودشان ندارند تا برای پیدا کرن آمار و اطلاعات به آن مراجعه کنند. بنابراین قطع اینترنت سبب شد تا خبرنگاران نتوانند اخبار مورد نظر خودشان را جستجو کنند و یا برای جایی بفرستند.

این استاد ارتباطات اگرچه معتقد است که قطع اینترنت در شرایط بحرانی قابل درک است و در جاهای دیگر دنیا هم سابقه دارد، ولی باید به عنوان یک اقدام بسیار ضروری در زمانی بسیار کوتاه انجام شود. او تاکید می کند: باید به گونه ای تدبیر شود تا رسانه ها کمترین آسیب را ببینند. چراکه کار رسانه ها در هیچ شرایطی نباید تعطیل شود. تعطیلی رسانه ها به ویژه رسانه های داخلی به هر علتی از جمله قطع اینترنت سبب شد تا رسانه های خارجی میدان را به دست بگیرند.

نصراللهی با بیان اینکه در ماجرای اخیر قطع اینترنت شاهد شکل گیری آرایش جدید رسانه ای بودیم، می گوید: یک طرف این آرایش جدید رسانه ای شبکه های ماهواره ای تلویزیونی فارسی زبان از جمله ایران اینترنشنال، من‌و‌تو و بی‌بی‌سی و طرف دیگر ماجرا رادیو تلویزیون ایران، خبرگزاری ها و روزنامه های داخلی بودند. فضای مجازی هم به واسطه قطع اینترنت تعطیل بود. بنابراین می خواهم بگویم در شرایط بحرانی که مراجعه مردم به رسانه در بالاترین حد خودش قرار می گیرد، اگر به واسطه قطعی اینترنت رسانه ها نتوانند پاسخگوی نیاز مردم باشند بدیهی است که شایعات شکل می گیرد و مردم به شبکه های ماهواره ای پناه می برند. در واقع قطع بلند مدت اینترنت کمکی به شبکه ها و رسانه های معاند است و بحران را تشدید می کند.

او می گوید: البته مبنا این است که قطع اینترنت در شرایط بحرانی باعث کنترل بحران شود و جلوی سوء استفاده از این ظرفیت ارتباطی گرفته شود. اما قطع سراسری، دراز مدت و غیرضروری اینترنت بدون تامین معبر و مجاری اطلاع رسانی جایگزین برای رسانه های داخلی، فرصتی استثنایی برای رسانه های رقیب است و امنیت را به مخاطره می اندازد. ضمن اینکه رسانه های رقیب توانستند مشکل عدم دریافت فیلم و عکس را از طریق مصاحبه های انبوه با کارشناسانشان و تکرار فیلم های دریافتی اندکشان تا حدودی مرتفع کنند و همچنان به نا امنی، تحریک و تشویق معترضان و اغتشاشگران بپردازند.

نصراللهی با بیان اینکه در اعتراض های اخیر اینترنت دیر هنگام قطع شد، می‌گوید: اگر قبل از شکل گیری و بالاگرفتن اغتشاشات اینترنت قطع می شد، موثرتر بود ولی زمانی این اقدام انجام شد که اغتشاشات در مناطق مختلف کشور فراگیر شده بود. بنابراین برای تامین امنیت نیاز بود تا اینترنت به موقع، کوتاه مدت و نقطه ای قطع می شد نه سراسری و دیر هنگام.

این استاد پوشش خبری با تاکید بر اینکه بروز اغتشاش و ناامنی کشور در آینده یک احتمال است، می گوید:

شاید بهتر باشد قبل از وقوع آن مسئولان کاری نکنند که مردم احساس غریبگی و نامحرمی داشته باشند و مسئله به این مهمی که با اقتصاد و معیشت مردم سروکار دارد را دیرهنگام به اطلاع مردم برسانند. به عبارتی مسئولان باید در تصمیم گیری هایشان به دنبال راه حل های منطقی باشند تا بهانه دست دشمن ندهند و مردم را عصبانی نکنند. یعنی در تصمیمات ملی و مهم با مردم صادق باشند و از ظرفیت رسانه برای اقناع مردم استفاده کنند نه اینکه مردم را با شوک افزایش قیمت بنزین مواجه کنند.

او انتقاد می کند: در مورد گرانی بنزین با مردم صادقانه برخورد نشد. به عبارتی تا قبل از اعلامی گران شدن بنزین سخنگوی دولت، مسئولان وزارت نفت و زیر مجموعه های آن هیچکدام این تصمیم را تایید نمی کردند و حتی آن را تکذیب می کردند. خب اگر با مردم صادقانه برخورد می شد یا این اعتراض ها و خسارت های ناشی از آن اتفاق نمی افتاد یا کمتر بود. از طرفی هم صداوسیما کار اطلاع رسانی اش را به خوبی انجام نداد. اگرچه ادعا می کند که محدودیت هایی بر سر راهش وجود دارد با این حال حداقل می توانست درباره مصرف بنزین، مدیریت صحیح مصرف، قاچاق بنزین و… صحبت و مردم را اقناع کند ولی این کار را انجام نداد.

این استاد پوشش خبری با بیان اینکه نیاز است تا مردم توجیه می شدند که قطع اینترنت برای حفظ امنیتشان  است نه ایجاد مزاحمت در ارتباطات و کسب‌وکارشان، می گوید: با وجود چند هفته از اعتراض ها هنوز مسئولان دلایل علمی و کارشناسی ناشی از تصمیم خود را به مردم اعلام نکرده اند. به عبارتی علاوه بر اقناع مردم باید برآورد خسارت کنند و به دنبال جبران خسارت های ناشی از قطع اینترنت و آسیب به صاحبان کسب و کارهای اینترنتی باشند.

او ادامه می دهد: از طرفی چرا رسانه ها مسئولانه نظر و ایده خودشان را به شورای امنیت ملی انتقال ندادند. به عبارتی اگرچه لازم بود تا نظر شورای امنیت ملی را اجرا کنند ولی حداقل برای چنین اقدام مهمی نیاز بود تا دولت پیوست رسانه ای آماده می کرد. وقتی هم دولت چیزی آماده نکرده بود، می بایست خود رسانه ها نظر خودشان را به شورای امنیت ملی اعلام می کردند. خب کدام یک این کار را انجام دادند؟ چرا صداوسیما نظر کارشناسی خودش را در نامه ای به شورای امنیت ملی، رئیس جمهور و مقام معظم رهبری انتقال نداد؟ یکی از کارکردهای رسانه ها راهنمایی و رهبری است به عبارتی رسانه ها حتی بر حاکمیت و دولت باید نظارت کنند.

نصراللهی تاکید می کند: هزینه این تصمیم را نه تنها مسئولان بلکه رسانه های رسمی هم می پردازند. چراکه مردم فقط به مسئولان متولی بی اعتماد نشده اند بلکه به رسانه های رسمی و داخلی هم بی اعتماد شدند. خب این برای رسانه بسیار شکننده است. چون تا چند ماه آینده انتخابات را در پیش رو دارند، با تحریم های  ظالمانه امریکا مواجه هستند و … .  چگونه مردم به رسانه های رسمی اعتماد می کنند؟ چگونه به مردم بگویند به دنبال شایعات، فضای مجازی و رسانه های بیگانه نروند؟ وقتی در حساس ترین موضوع کشور چیزی نگفتند.

این استاد ارتباطات ادامه می دهد: به عقیده من در محاسبه سود و زیان اطلاع رسانی نکردن افزایش و سهمیه بندی بنزین فقط برخی مسائل سخت افزاری دیده شده است و مسائل نرم افزاری از جمله اعتماد مردم دیده نشده است. طبیعتاً لحاظ نداشتن پیوست رسانه ای و ندیدن تبعات معنوی نامحرم دانستن مردم به مراتب بیشتر از آتش زدن چند پمپ بنزین و حمله به مراکز دولتی است. برای همیشه در ذهن مردم باقی می ماند که در چنین تصمیم مهمی رسانه ها چیزی به مردم کشور نگفتند. مگر می شود در آرایش جدید رسانه ای، عصر تعدد و کثرت اطلاعات، مردم را از خبر محروم کرد و تبعات نداشت؟