به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، مهدی جعفری،کارگردان فیلم 23 نفر طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت: صحبت درباره جشنواره فیلم فجر و نقش تعیینکننده آن در ارتباط با شناسایی و کشف استعدادهای تازه و جوان کمی سخت و پیچیده است. علت ساده این پیچیدگی هم درواقع پیچیده و مبهم بودن مدل طراحی و اجرای متغیر و سرگردان این جشنواره است. در تمام ادوار گذشته، جشنواره فیلم فجر همانقدر که در شناساندن استعدادهای جوان به سینمای ایران نقش داشته، در نادیده گرفتن و ضربهزدن به برخی از آنها و فیلمهایشان نیز نقش مهمی ایفا کرده است.
پس نمیتوان در یک جمعبندی شسته و رفته به رای و نظر واحدی رسید. در یک نگاه کلی سینمای ما متاسفانه از یک کمبود بزرگ اخلاقی رنج میبرد و منظورم از سینمای ما وجود توامان فیلمها و سینماگران ماست. برخی از این بیاخلاقیها مانند حسادت و تنگنظری بدون تعارف ریشههای عمیقی در فرهنگ و تربیت ما ایرانیها دارد و برخی نیز زاییده و خصیصه ذاتی این هنر صنعت است که اولین وجه تمایز آن با هنرهای دیگر دیده شدن در ابعاد کلان است. تماشاگران سینما با انگیزه دیدن فیلمها به سالنهای سینما میروند، اما متاسفانه در اغلب موارد آنچه روی پرده بزرگ با آن مواجه میشوند، میل به دیده شدن فیلمسازان و سینماگران است تا فیلمی برای دیدن! بنابراین سخت است نوفیلمسازی، فیلمی بسازد که نه فیلمش دیده شود و نه خودش. و دریغ از آن هنگام که نه فیلم خوبی در میان باشد و نه نگاه نو و متفاوتی پشت یک فیلم. اینجاست که حاشیهها به ابزارها و دستآویزهایی کذایی برای نجات یک فیلم یا فیلمساز تبدیل میشوند. هیاهوی بسیار برای هیچ، مظلومنماییها و وا اسفاها خوردنهای بیجا و هزار و یک بازی دیگر برای آنکه آبی گلآلود شده شاید ماهی کوچکی صید شود.
حال و روز بسیاری از فیلمسازان تازهکار و کهنهکار امروز ما متاسفانه اینچنین است. جشنوارهها همانقدر که یکی از مهمترین امکانات رشد و پیشرفت فیلمها و فیلمسازان هستند کمی بیشتر از آن آفت جان فیلمها بهشمار میروند. از دیگر مواردی که کارکرد دوگانه و پارادوکسیکال در این حرفه دارد، موضوع قضاوت است. آثار هنری و بهخصوص آثار هنرمندان نوظهور برای رشد و بالندگی بهشدت نیازمند داوری و امتیازدهی از طرف اساتید و منتقدان واقعی این عرصه هستند و از طرفی همین قضاوت ممکن است بهراحتی منجر به گمراهی و سرگشتگی همان سینماگران جوان یا عدهای پس از آنان شود. بنابراین نقش خطیر داوریهای جشنواره فیلم فجر بهخصوص در بخش نگاه نو، ایجاب میکند مسئولان و مدیران تصمیمگیرنده حساسیت و اهمیت بیشتری در این زمینه بهخرج دهند.
مانع بزرگ جلوی پای فیلماولیها
باید کمی جسارت بهخرج دهم و بگویم مهمترین مانع بر سر راه فیلمسازان برای ساخت فیلم اولشان خود آنها هستند! عدم حمایت حامیان مالی و نیز داوری و ناداوری جشنوارهها اگرچه در مسیر کاری یک فیلمساز جوان نقش تعیینکنندهای دارد، ولی کافی است خود فیلمساز شناخت دقیقی از خودش، تواناییهایش و میزان صبر و حوصلهاش داشته باشد و از اینها بهعنوان سرمایه و سوخت لازم برای ادامه مسیری سخت و جانفرسا استفاده کند. گذشته از استثناهایی همچون اتصال به سرمایه، وراثت و رانت که متاسفانه به امری رایج و بدیهی در فرهنگ ایرانی ما تبدیل شده است (و اغلب هم در عالم هنر ره به جایی نبرده است)، فیلمساز مستعد و مستقل هیچگاه نباید از شرایط بد روزگار بنالد و اگر چیزی در چنته دارد باید فقط به کار، کار و کار بیندیشد.
همه میدانیم که شرایط اقتصادی ما در لانگشات و کلوزآپ چگونه است، اما بد نیست این را هم به یکدیگر یادآور شویم در چنین شرایطی نالیدن یک سم است. هیاهو و اعتراض مدام برای دیده شدن اگرچه در مواردی بهطور مقطعی میتواند راهگشا باشد، اما نسخهای نیست که با آن بشود فیلمساز و سینماگر درجه یک تحویل جامعه داد. بله، اذعان میکنم که با این شرایط سخت اقتصادی و با وجود این همه مناسبات فامیلی، ارزشی و رانتی، مسیر پیشرفت برای هنرمندان ایرانی میتواند از هرکجای دیگر در دنیا سختتر باشد، ولی نباید فراموش کنیم بزرگانی همچون سهراب شهید ثالث و عباس کیارستمی یا کیانوش عیاری در همین رودخانه شنا کرده و مسیر خود را یافتهاند.
در دوره معاصر هم سینماگرانی همچون فرهادی یا روستایی و... بدون داشتن هیچیک از آن حمایتهای خاص، توانستهاند استعداد خود را شکوفا سازند. امیدوارم پس از این نیز بهرغم همه نویزها و پارازیتهای موجود در فضای سینما، بیشتر اشکال را در گیرندههای خود جستوجو کنیم و نه در فرستندهها. نکته دیگر این است که نه جشنواره فجر و نه هیچ جشنواره دیگری نمیتواند بهتنهایی مرجع رد یا تایید هیچ سینماگری باشد. پس وقتی فیلم اول ما در این جشنواره یا آن جشنواره شانس و فرصتی برای دیدهشدن نمییابد، نباید پرونده قضاوت آن فیلم را بسته شده بدانیم. با آرزوی توفیق و پیروزی برای همه استعدادهای جوان سینما که میدانم در آینده خیلی نزدیک نام و جایگاه سینمای ایران را اعتباری دیگر خواهند بخشید.