به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، هم پرستیژ دارد و هم پولساز است. هم می‌توانی ادعای حفاظت از فرهنگ و زبان فارسی داشته باشی و هم ارتباط با مردم و نسل جدید. صحبت از داستان مولوی و شمس است. کتابش بیرون از مرزها نوشته و داخل ترجمه می‌شود و فروش فوق‌العاده‌ای دارد و فیلمش هم با کمک ترکیه‌ای‌ها و با حاشیه‌های زیاد ساخته می‌شود. انگار دیگر نوبت تئاتر و موسیقی بود که دین‌شان را به مولوی و شمس ادا کنند. صحبت از کنسرت-‌نمایش «ملت عشق» است که قرار است توسط روزبه نعمت‌اللهی در روزهای ۲۴ و ۲۵ آذر سال جاری در مرکز همایش‌های برج میلاد روی صحنه برود. کارگردان این کنسرت-نمایش محمد حاتمی از بازیگران و کارگردانان با سابقه تئاتر، تلویزیون و سینماست که اهالی سینما او را با آژانس شیشه‌ای به یاد می‌آورند. یکی از نکات مبهم این نمایش انتخاب نام آن است. اینکه به‌واسطه فروش بالای کتاب «ملت عشق» الیف شافاک که به گفته مترجم آن، ارسالان فصیحی، ترجمه تحت‌اللفظی هم نیست و انتخاب خود اوست، می‌توان نگاه مردم را به‌سوی خود جلب کرد؟

  روزبه-‌کامران یا شهاب-پارسا؟

یکی از شخصیت‌هایی که درصد بالایی از بازیگران ایرانی دوست دارند نقش او را بازی کنند، مولوی است و دیگری شمس تبریزی. بعد از حضور پارسا پیروزفر در نقش مولانا و شهاب حسینی به‌جای شمس در فیلم «مست عشق» و انتظار بالای مخاطبان برای تماشای این زوج رویایی، حالا نوبت به زوج دیگری رسیده است. آن‌طور که از شواهد امر پیداست قرار است در کنسرت- نمایش «ملت عشق» روزبه بمانی، نقش مولانا و کامران تفتی، به‌جای شمس بازی کند. آن‌گونه که عوامل این نمایش می‌گویند تفتی انتخاب اول نبوده و از میان دو، سه نفر بازیگر انتخاب شده است. ظاهرا کامران تفتی از دوستان نعمت‌اللهی است و با وجود فعالیتش در موسیقی و در حوزه راک، باید دید قرار است چگونه از صدایش در این نمایش استفاده کند. کامران تفتی با وجود اینکه در سال‌های اخیر نقش‌های تکراری بازی کرده است، اما کارنامه‌اش از هنرهای مختلف متنوع و مشحون است. یکی از این موارد تنوع، حوزه موسیقی است.

اگر شهاب حسینی به نقش شمس نزدیک است سوال اصلی اینجاست که شخصیت شمس را چطور ارزیابی کرده‌اند که کامران تفتی هم به آن کاراکتر نزدیک است؟ آیا رفاقت تفتی با روزبه نعمت‌اللهی دلیل کافی برای سپردن نقش شمس به اوست؟ آیا به‌جز محاسن روی صورت روزبه نعمت‌اللهی تشابه دیگری بین آن چیزی که از مولوی در کتب مختلف وجود دارد و او دیده می‌شود؟ اصلا جنس صدای روزبه نعمت اللهی به اشعار مولوی نزدیک است؟ اگر اشعار مولوی را تلفیقی از عرفان، موسیقی و حرکت برای تغییر بدانیم، روزبه نعمت‌اللهی می‌تواند این موارد را منتقل کند؟

  قیمت بلیت میلادی

قیمت بلیت این اثر در سایت‌های فروش بلیت از 50 هزار تومان تا 220هزار تومان دیده می‌شود. هرچند بالارفتن قیمت محصولات هنری در کشور ما هیچ قاعده‌ای ندارد، اما مدت‌هاست که هنوز هیچ مرجعی نسبت به نحوه قیمت‌گذاری بلیت کنسرت‌ها و آثار نمایشی با پروداکشن بالا مواضع رسمی را مطابق با قوانین سازمان تعزیرات حکومتی اعلام نکرده و همین موضوع موجب شده تا حاشیه‌های متعددی پیرامون قیمت‌گذاری بلیت‌ها مطرح شود. این کنسرت-نمایش در دو سانس و در دو روز روی صحنه می‌رود. تعداد صندلی‌های مرکز همایش‌های برج میلاد بین 1600 تا 1800 نفر است. درنهایت حدود 3200 نفر در دو روز از این اثر دیدن خواهند کرد. تعداد بلیت‌های 50 هزار تومانی این اثر بسیار کم است و شاید نهایتا 150 نفر شود. اگر میانگین قیمت بلیت‌ها را 120 هزار تومان درنظر بگیریم، مبلغ 360میلیون تومان برای دو اجرا به دست می‌آید. وجود این رقم در حالی است که به گفته یکی از دست‌اندرکاران نمایش، ساخت این اثر هزینه بالایی را به همراه داشته است.

نکته جالب پوستر «ملت عشق»، وجود اسپانسرهای فراوان و متعدد است؛ از بانک سامان تا چای گلستان. با فرض بهترین حالت فروش بلیت‌ها رقمی نزدیک به 400 میلیون تومان درآمد به‌دست می‌آید. حتی طبق چیزی که در پوستر آمده، قرار است بخشی از عواید فروش به یونیسف پرداخت شود. یعنی این همه اسپانسر آمده‌اند تا ضرر بدهند؟ حضور یک گروه 50 نفره رقصنده سماع و دستمزد عوامل، دکور و کرایه سالن را که محاسبه کنیم، رقم قابل توجهی برای تهیه‌کننده یا سرمایه‌گذار نمی‌ماند. هرچند سازوکار قانونی برای ورود پول‌های کلان به حوزه تئاتر و موسیقی وجود ندارد، اما همچنان سوال اصلی برجاست که چرا باید این تعداد اسپانر برای یک نمایشی که ضرر می‌دهد، سرمایه‌گذاری کنند؟

کسی مخالف تبلیغ فرهنگ و هنر ایرانی و اسلامی نیست، اما اینکه در یک برهه زمانی، تب مولوی و شمس بالا برود و هرکسی در حوزه‌ای از کنار این دو چهره ارتزاق کند یا آنها را برای کسب درآمد بهانه کند، مورد سوال است. در این شرایط سخت اقتصادی کدام عقل سلیمی می‌پذیرد که یک گروه نمایشی روزها و ماه‌ها تمرین کرده‌ تا روی صحنه بیایند و برنامه اجرا کنند و بعد ضرر بدهند و بروند دنبال کارشان.

  از کامران تا نسیم

طبق برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته در این اثر موسیقایی-نمایشی که طبق گفته دست‌اندرکارانش با شکل و شمایلی متفاوت روی صحنه خواهد رفت، علاوه‌بر حضور روزبه نعمت‌اللهی به‌عنوان خواننده و بازیگر کامران تفتی، نسیم ادبی و نیکی مظفری نیز به‌عنوان بازیگران کنسرت نمایش «ملت عشق» حضور دارند. این کنسرت روایتی جدید از دیدار شمس و مولاناست که قرار است برخی از عواید برنامه صرف حمایت از برنامه کشوری یونیسف برای کودکان آسیب‌پذیر ایران شود. روزبه نعمت‌اللهی پیش از این آلبوم‌هایی مانند «سرزمین مادری»، «هفته عاشقی»، «داروگ» و «عمو ۳۰ زنجیرباف» را طی سال‌های گذشته در بازار موسیقی منتشر کرده است.

گفتنی است «ملت عشق» به تهیه‌کنندگی روزبه نعمت‌اللهی قرار بود از ۲۲ آبان‌ماه با حضور تعدادی از بازیگران شناخته شده در هتل اسپیناس روی صحنه برود که به‌دلایل نامعلومی زمان و مکان آن تغییر کرد. نمایشنامه «ملت عشق» توسط حسن علیشیری، سعید کریمی و میثم یوسفی نوشته شده و پیش از این قرار بود، اجراهای آن گردشی باشد و درواقع چند شب در یک سالن تهران و بعد در سالن‌ها و شهرهای دیگر هم اجرا کنند که فعلا چنین تصمیمی لغو شده است.

  کنسرت-‌نمایش

ترکیب «کنسرت-نمایش» چند سالی است که به دایره لغات هنر ما اضافه شده است و سالن‌های مختلفی میزبان این نوع جدید از هنر شده‌اند. همنشینی موسیقی و تئاتر و حضور چهره‌های محبوب این دو هنر، باعث شده تا پای پول هم به‌عنوان ضلع سوم وارد این مثلث شود. مثلثی که در ابتدا برای هنرمندان و سرمایه‌گذاران دلنشین بود و در یکی، دو سال اخیر اما با دلخوری یکی از طرفین همراه بوده است. کنسرت-نمایش «سی» یکی از این نمونه‌هاست که به‌دلایل مختلفی با شکست مواجه شد و به‌ بهانه حمایت از مردم روی صحنه نرفت.

در خبر روابط‌عمومی «سی» آمده بود: «در این مرحله به سبب مساعد نبودن شرایط اجتماعی و خاص و ویژه بودن پروژه «سی» به پیشنهاد همایون شجریان در جلسه‌ای با حضور سهراب پورناظری، حسن معجونی، تهمورس پورناظری (مدیر پروژه) و محمدرضا حسین‌زاده (مدیر تولید) و درنهایت تمامی عوامل «سی» با مشورت و تصمیم جمعی، این پروژه به حالت انتظار در آمد تا در زمانی بهتر و در روزگاری مهربان‌تر، با دلی خوش‌تر و اذهانی سبک بال‌تر در روزگاری که مردمِ شریف این مرز و بوم غم‌ها و نگرانی‌های معیشتی کمتری نسبت به حال و آینده خود داشته باشند و زمین و زمان محکم‌تری زیر پای‌شان باشد به مرحله‌ اجرا درآید.»

البته کمترکسی این دلایل را پذیرفت، اما ظاهرا قطع فعالیت این گروه در آن زمان، منطقی بود و حالا برای اینکه آن مشکلات پیش نیاید، اهالی تئاتر و اسپانسرهای متعدد گردهم آمده‌اند و قرار است از هم حمایت کنند.

محمد حاتمی، کارگردان «ملت عشق» درباره تفاوت‌های کارگردانی آثاری همچون کنسرت-نمایش با نمایش به ایسنا گفته است:‌ «به هر حال من همیشه در تئاتر هستم و از عشق و علاقه خودم در هر کاری که باشم، نمی‌توانم دور شوم، ممکن است یک زمان تئاتر باشد یک زمان هم کنسرت‌-نمایش. البته شاید عده‌ای این واژه را نوظهور تصور کنند در‌صورتی‌که من اولین‌بار ۳۰ سال قبل در اثری به کارگردانی خانم پری صابری کنسرت-نمایش را روی صحنه تجربه کردم آن‌هم برای نمایشی که درباره زندگی سهراب سپهری بود و در آن بازی می‌کردم. خانم صابری بارها چنین آثاری را روی صحنه برده است.»

با وجود ظرفیت‌های تبلیغاتی کنسرت-نمایش‌ها و البته علاقه‌مندی تازه سرمایه‌گذاران برای حضور در عرصه هنری، پیش‌بینی می‌شود که این شکل اجراها در سال‌های بعد بیشتر شود.

* نویسنده: سیدمهدی موسوی‌تبار، روزنامه‌نگار