زیست تهرانی‌ها زیر ذره‌بین

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، چند وقت پیش به اتفاق دوستان سری به رصدخانه شهری پایتخت که به همت مدیریت شهری سابق تهران ایجاد شده بود، زدیم. مجموعه‌ای در نزدیکی برج میلاد تهران با امکانات و اطلاعات خوب و دست اول که قرار بود به‌زودی در معرض دید عموم هم قرار گیرد. اما از آن روز تا روز گذشته که نمایشگاه شهر هوشمند آغاز شد و یکی از دوستان در ارتباط با وجود برخی داده‌های رصدخانه شهری در این نمایشگاه سخن گفت، اطلاعات خاصی از این مرکز نداشتم که در دسترس عموم هم باشد. خلاصه وقتی از نمایشگاه آمد یک اطلس تحت‌عنوان اطلس کیفیت زندگی شهری در تهران را   آورد که تولید رصدخانه شهری تهران با همکاری دانشگاه تهران و معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران بود و بعد از تورق آن موضوعات جالبی دستگیرم شد. البته پیش از این نیز برخی رسانه‌ها به صورت گزینشی بخشی از آمارهای موجود در این اطلس را منتشر کرده بودند اما بخش‌های دیگر آن مغفول مانده بود.

در یک نگاه کلی علی‌رغم اینکه مسائل طرح‌شده در این اطلس همگی محله‌محور بوده و با رویکرد شهری تنظیم شده است، اما می‌توان در برخی موضوعات همچون امنیت اجتماعی، محیط‌زیست، تعلق به شهر و کشور، تقسیمات قومیتی در محلات و خلاصه مسائلی از این دست نگاه را از مدیریت شهری و مطالبه از آن فراتر برد و حاکمیتی‌تر نسبت به آمار و اطلاعات موجود تامل کرد.اطلاعات آمده در این اطلس مربوط به سال 95-94 یعنی اواخر دوره قبلی مدیریت شهری است و به صورت پرسشنامه‌ای از مردم 354 محله در مناطق 22گانه تهران اخذ شده است که مجموع پرسشنامه‌های تکمیل‌شده هم حدود 45هزار مورد بوده است.

داده‌های موجود در این اطلس کیفیت زندگی در شهر تهران را ذیل 9 شاخص تعلق محله‌ای، شهری و ملی، رضایت از خدمات و امکانات محله، رضایت از عبور و مرور و حمل‌ونقل محله، رضایت از بهداشت و محیط‌زیست محله، رضایت از روابط و بافت اجتماعی محله، مشارکت اجتماعی محله، اعتماد اجتماعی محله، احساس امنیت و مسائل اجتماعی محله مرود بررسی و پرسش قرار داده‌اند که به بخش قابل‌تاملی از آنها در ادامه اشاره می‌کنم.

 

** مسائل اجتماعی محله

شاخص کلی فراوانی مسائل اجتماعی در محله

بیشترین: مناطق ۱۷، ۱۲ و ۱۸ -  محلات راه‌آهن، هلال احمر و بازار

کمترین:  مناطق ۱، ۳ و ۵ -  محلات نیاوران، شهرک شهرداری و چیذر

شیوع سرقت از منازل

بیشترین: مناطق ۱۲، ۷ و ۲۰   - محلات دریا، هلال احمر و کاظم آباد

کمترین:  مناطق ۳، ۱۶ و ۱ -  محلات اوین، نیاوران و شیخ هادی

شیوع زورگیری در محله

بیشترین: مناطق ۱۱، ۲۰ و ۱۷ -  محلات هلال احمر، پونک و راه‌آهن

کمترین: مناطق ۱، ۳ و ۵    -   محلات نیاوران، گلاب دره و شهرک شهرداری

تعداد اراذل و اوباش شرور

بیشترین:  مناطق ۱۷، ۱۸ و ۲۰ -  محلات هلا‌ل احمر و پونک و تهران ویلا

کمترین: مناطق ۳، ۱ و ۶  -    محلات نیاوران، شهرک شهرداری و چیذر

تعداد افراد معتاد در محله

  بیشترین: مناطق ۱۸، ۱۵ و ۱۶ -   محلات شهید کاظمی، اتابک و امام خمینی (ره)

کمترین: مناطق ۱، ۵ و ۶     -      محلات نیاوران، شهرک شهرداری و چیذر

تعداد متکدیان در محله

  بیشترین: مناطق ۱۷، ۱۹ و ۱۲ -   محلات راه‌آهن، هلال احمر و مرادآباد

کمترین:  مناطق ۱۲، ۱۳ و ۷ -  محلات ارم، شهرک شهرداری و غزالی

تعداد کارتن‌خواب‌ها در محله

بیشترین: مناطق ۱۲، ۱۷ و ۱۱ -   محلات اتابک، راه‌آهن و هلال احمر

کمترین:  مناطق ۱، ۲۲ و ۲۱ -   محلات غزالی، شهرک شهرداری و نیاوران

تعداد فروشندگان مواد مخدر در محله

بیشترین: مناطق ۱۸، ۱۷ و ۱۹ -   محلات امام خمینی (ره)، راه‌آهن و ولیعصر جنوبی

کمترین: مناطق ۳، ۱ و ۵ -   محلات نیاوران، اختیاریه و حصاربوعلی

فراوانی زنان خیابانی در محله

بیشترین: مناطق ۱۷، ۲۰ و ۲ -  محلات مرزداران شرقی، پونک و تهران ویلا

کمترین: مناطق ۳، ۱ و ۲۱  -  محلات وردآورد، اختیاریه و قصر حشمتیه

 

** احساس تعلق

شاخص کلی تعلق محله ای

بیشترین نمره: مناطق ۶، ۱ و ۵ -          محلات  سنایی، تهرانپارس و اکباتان

کمترین نمره: مناطق ۱۵، ۱۰ و ۱۸ -     محلات امام‌زاده یحیی، شمیران‌نو و سلامت

لذت بردن از زندگی در محله

بیشترین: مناطق ۶، ۲ و ۵  -   محلات دیلمان، شهرک قدس و اکباتان

کمترین: مناطق ۱۵، ۱۷ و ۱۸  -   محلات پامنار، هرندی و طیب

علاقه به شهر تهران

بیشترین: مناطق ۱۶، ۲۰ و ۱۹ -  محلات تهرانپارس، بنی اکرم و جنت آباد مرکزی

کمترین:  مناطق ۶ ، ۷ و ۱  -  محلات دانشگاه شریف، توحید و خواجه نصیر

علاقه به کشور ایران

بیشترین: مناطق ۱۹، ۱۶ و ۲۰  -  محلات خانی‌آباد شمالی، دولتخواه شمالی و اسدی

کمترین: مناطق ۲، ۱۲ و ۶ -  محلات کاظم‌آباد، سپهر و شهید باقری

 

** رضایت از خدمات و امکانات

شاخص کلی رضایت از خدمات و امکانات

بیشترین نمره: مناطق ۲۲، ۲۱ و ۸ -  محلات  دولت‌آباد، نازی‌آباد و شهران جنوبی

کمترین نمره: مناطق ۱۱، ۱۲ و ۷ -  محلات جوادیه، کوهسار و بلورسازی

رضایت از پارک، پاتوق یا بوستان در محله

بیشترین: مناطق ۲۱، ۱۹ و ۵-   محلات سازمان آب، هفت چنار و هلال احمر

کمترین: مناطق ۱۲، ۱۱ و ۱۳ -  محلات جوادیه، شوش و حصارک

رضایت از سالن ورزشی چند‌منظوره در محله

بیشترین: مناطق ۲۱، ۸ و ۱۹ -  محلات شهران جنوبی، حافظیه و ارم

کمترین: مناطق ۱۷، ۷ و ۱۳ -  محلات ویلاشهر، فروزش و شهرک شهرداری

رضایت از امکانات تفریحی و فراغتی

بیشترین: مناطق ۲۲، ۵ و ۲ -  محلات سرخه حصار، دانشگاه شریف و زیبادشت

کمترین: مناطق ۱۱، ۱۲ و ۱۰ -   محلات اسکندری، ایران و کوهسار

 

** جابه‌جایی و معابر محله

شاخص کلی رضایت از جابه‌جایی و معابر

بیشترین نمره:  مناطق ۲۲، ۲۰ و ۵ -  محلات دهکده المپیک، شهدای گمنام و کوثر

کمترین نمره: مناطق ۱۰، ۱۸ و ۱۷ -  محلات سلیمانی -  تیموری ، پامنار و  بهارستان

رضایت از اتوبوس شرکت واحد در محله

بیشترین: مناطق ۱۱، ۱۵ و ۱۲ -  محلات مینایی، خانی‌آباد شمالی و راه‌آهن

کمترین: مناطق ۱، ۳ و ۱۸ -   محلات چیتگر جنوبی، گلاب‌دره و سلیمانی -  تیموری

رضایت از وضعیت ترافیک محله

بیشترین: مناطق ۲۲، ۲۱ و ۲۰ -  محلات شهرک شهرداری، دهکده المپیک و غزالی

کمترین: مناطق ۳، ۱۰ و ۶ -  محلات زعفرانیه، اوین و کاووسیه

 

** بهداشت و محیط زیست محله

شاخص کلی رضایت از بهداشت و محیط زیست محله

بیشترین نمره:  مناطق ۲۲، ۵ و ۱   -   محلات زیبادشت، دهکده المپیک و نفت

کمترین نمره: مناطق ۱۰، ۱۱ و ۹  -   محلات سلیمانی -  تیموری ، هاشمی و دلگشا

رضایت از فضای سبز در محله

بیشترین: مناطق ۲۲، ۵ و ۱۹ -    محلات سازمان‌آب، شهدای گمنام و ارم

کمترین: مناطق ۱۲، ۱۱ و ۷ -   محلات ایران، اسکندری و انقلاب

رضایت از آلودگی صوتی

بیشترین: مناطق ۲۲، ۵ و ۱ -  محلات دهکده المپیک، غزالی و سرو آزاد

کمترین: مناطق ۱۰، ۱۱ و ۱۸ -   محلات سلیمانی -  تیموری، افسریه شمالی و امام خمینی(ره)

 

** روابط اجتماعی محله

شاخص کلی رضایت از روابط اجتماعی و بافت فرهنگی

بیشترین نمره:  مناطق ۲۰، ۱۹ و ۱۶ -  محلات  خانی‌آباد شمالی، سرخه حصار و هفت حوض

کمترین نمره: مناطق ۳، ۱۰ و ۵ -    محلات محمودیه، داوودیه و شهر زیبا

رضایت از افراد معتمد و شناخته شده برای حل مسائل محله

بیشترین: مناطق ۲۰، ۱۲ و ۲۲  -  محلات سپهر، آپادانا و هفت حوض

کمترین: مناطق ۶، ۳ و ۱۰ -  محلات نفت، جنت‌آباد جنوبی و کاووسیه

رضایت از یکدست بودن مردم محله(قومی و فرهنگی)

بیشترین: مناطق ۱۹، ۲۰ و ۱۷ -   محلات سپهر، خانی آباد شمالی و نیاوران

کمترین: مناطق ۱۰، ۲۱ و ۱۵ -   محلات خلیج‌فارس جنوبی، صفا و افسریه شمالی

 

** احساس امنیت در محله

شاخص کلی امنیت اجتماعی محله‌ای

بیشترین نمره:  مناطق ۱، ۲۲ و ۵  -  محلات نیاوران، نفت و امام خمینی (ره)

کمترین نمره: مناطق ۱۳، ۱۲ و ۱۷ -  محلات صفا، هلال احمر و علی‌آباد جنوبی

حضور به موقع ماموران نیروی انتظامی در صورت نیاز

بیشترین: مناطق ۶، ۱۶ و ۲۲ -   محلات مینایی، سازمان آب و اباذر

کمترین: مناطق ۱۲، ۱۳ و ۱۸  -   محلات سرآسیاب دولاب، دروازه شمیران و حافظیه

امنیت زنان و دختران در محله در روز

بیشترین: مناطق ۱، ۲۱ و ۳ -  محلات اوین، نیاوران و آپادانا

کمترین: مناطق ۱۲، ۱۳ و ۱۸ -  محلات تهران ویلا، امام‌زاده یحیی و مرزداران شرقی

 

* نویسنده: ابوالقاسم رحمانی، دبیرگروه جامعه