به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، بیش از دو دهه است که نظام آموزشی کشور حرکت خود را همسو با توسعه دنیای دیجیتال آغاز کرده است. همزیستی نظام آموزشی با دنیای دیجیتال، دستاوردهای شگرفی به همراه داشته است و امکانات قابلتوجهی را در اختیار مخاطبان و فراگیران این سیستم قرار داده است. تغییر رویکرد آموزش در ایران از شیوه سنتی به شکل نوین و دیجیتال، امکانات فراوانی را در همه مقاطع تحصیلی؛ چه در بخش ارائه محتوای آموزشی و چه در بخش دریافت این خدمات فراهم کرد. راهاندازی استارتاپهایی را که خدمات متنوع آموزشی از پایینترین مقطع تحصیلی تا بالاترین آن ارائه میدهند میتوان بهعنوان انقلابی در نظام آموزشی کشور دانست. با ظهور این استارتاپها، زمان و مکان آموزش از حالت انحصار خارج شد و کاربران و فراگیران بدون محدودیت زمانی و مکانی امکان دسترسی به محتواهای آموزشی مدنظر خود را پیدا کردند. اشتغالزایی، صرفهجویی در زمان و هزینه، امکان انتخاب نوع آموزش و مواردی از این دست را میتوان از مزایای ورود نظام آموزشی به دنیای دیجیتال دانست.
در این راستا، بیتردید جامعه دانشجویی کشور را باید مخاطبان اصلی یا مخاطبان عمده این سبک آموزش دانست. در سالهای اخیر برگزاری کلاسهای اینترنتی، آموزش از راه دور، دستیابی به یافتههای علمی و پژوهشی سایر دانشجویان از سراسر کشور و حتی کشورهای دیگر از طریق اینترنت، ارائه مشاورههای آموزشی و خدماتی متنوع دیگر، تحصیل در مقاطع کارشناسی، کارشناسیارشد و دکتری را تسهیل کرده است. در این گزارش در نظر داریم به بهانه روز دانشجو، برخی از استارتاپهایی که در حوزه دانشگاهی کشور، طی سالهای اخیر راهاندازی شده و خدمات مختلف آموزشی به کاربران دانشجو ارائه میدهند را معرفی کنیم. بدیهی است تعداد کسبوکارهای اینترنتی در حوزه آموزش به مراتب بیش از آمار و اطلاعاتی است که در این گزارش ارائه میشود.
علم نت؛ جویشگری با 4 میلیون سند
«علم نت» یک جویشگر علمی فارسی است که با رویکردی شبیه گوگلاسکولار و با تمرکز بر اسناد علمی فارسی طراحی شده است. این جویشگر سایتهای نمایهکننده اسناد علمی و سایتهای اصلی نشریات علمی-پژوهشی را شاخص کرده و در قالب یک جویشگر تخصصی و یکپارچه در اختیار دانشجویان و پژوهشگران قرار میدهد. علم نت در بهمن 1394 آغاز به کار کرده است. تاکنون بیش از چهارمیلیون سند علمی شامل پایاننامهها و مقالات منتشرشده در کنفرانسها و نشریات در این جویشگر ایندکس شده است. علم نت با بررسی اطلاعات داخلی و خارجی، یک بانک جامع و بدون اسناد تکراری در اختیار کاربران خود قرار داده است. کاربران این استارتاپ امکان جستوجوی ساده و پیشرفته و همچنین امکان محدود کردن نتایج پس از انجام جستوجو و در نتیجه یک جستوجوی استاندارد و قوی را دارند.
فریپیپر و دسترسی به 100 وبسایت
در سال ۱۳۹۱ وبسایت «فریپیپر» به همت جمعی از دانشجویان کشور تاسیس شد. این وبسایت دسترسی به منابع علمی را از طریق وبسایتهای مرجع علمی همچون sciencedirect و springer به صورت رایگان در اختیار کاربران خود قرار میدهد. درحال حاضر دسترسی به بیش از ۱۰۰ وبسایت مرجع برای کاربران این پلتفرم فراهم شده و طبق گفته موسسان این سایت، این امکان دسترسی به منابع جامعتر نیز بهزودی فراهم خواهد شد. دانشجویان همچنین میتوانند مقالاتی را که به زبانهای دیگر در اختیار دارند به این سایت ارائه کرده و درخواست ترجمه مقاله کنند. در بخش فروشگاه این سایت بهروزترین مقالات خارجی در حوزههای مختلف با ترجمه فارسی مقاله در اختیار کاربران قرار داده شده است.
جزوه ننویس؛ بهترین پلتفرم برای ننوشتن جزوه
«جزوه ننویس» یک پلتفرم کمکآموزشی به شکل مارکت و با محوریت دانشگاه است. اپلیکیشنها که کالاهای این مارکت هستند، نقش دستیار آموزشی را ایفا کرده و در فرآیند آموزش به کاربران خود کمک میکنند. اپلیکیشنهای این پلتفرم توسط افراد مختلف با مهارتهای گوناگون تولید و بر عملکرد آنها نظارت میشود. این اپلیکیشنها در سه بخش «اختصاصی»، «عمومی» و «خودمونی» دستهبندی شدهاند. اپلیکیشنهای بخش اختصاصی مربوط به درسهای تخصصی و اغلب محاسباتی است. در بخش عمومی نیز دروس و اطلاعات عمومی ارائه میشود. در اپلیکیشن بخش خودمونی اغلب درسها یا اپلیکیشنهای آموزشی فرادانشگاهی وجود دارند که معمولا در دانشگاهها تدریس نمیشوند اما در بازارکار مورداستفاده کاربران قرار میگیرند. سبک نگارش این اپلیکیشن به زبان عامیانه و به بیان دیگر، به زبان خودمانی طراحی شده است.
شاگردانه؛ تعامل مجازی میان استاد و دانشجو
این امر بدیهی است که تعاملات میان اساتید و دانشجویان در داخل دانشگاه، پس از اتمام کلاس درسی به پایان نمیرسد و این تعاملات همواره و چهبسا پس از پایان تحصیلات دانشگاهی نیز ادامه خواهد داشت. درحال حاضر بسیاری از اساتید و دانشجویان برای ارتباط و تعاملات بهتر با یکدیگر، از ابزارهایی مانند تلگرام استفاده میکنند. اما بسیاری از افراد به دلیل نقض حریم شخصی حاضر به استفاده از اینگونه ابزارها نیستند؛ بنابراین نیاز به یک جایگزین مناسب برای ارتباط بین اساتید و دانشجویان احساس میشود. این جایگزین، یک سیستم مدیریت آموزش الکترونیک است که هدف آن بهبود تعاملات و ارتباط آکادمیک و آموزشی است. نمونههای خارجی سیستمهای مدیریت آموزش الکترونیک مانند پیازا و ادمودو یا به دلیل محدودیتهای ترافیک و پهنای باند اینترنتی قابلاستفاده نیستند یا سرعت استفاده از آنها پایین است. بنابراین «شاگردانه» یک سیستم آموزش الکترونیک است که در داخل کشور به وجود آمده است. قابلیتهای نسخه اول شاگردانه عبارتند از ایجاد کلاس توسط استاد و پیوستن دانشجویان به آن، ارسال پیام و اطلاعرسانی، ارسال تمرین، مخزن منابع برای کلاسها، کتابخانه شخصی اساتید و کولهپشتی شخصی دانشجو.
3 گام داتکام؛ برنامهریزی به سبک جدید
پلتفرم «3گام» نیز یکی از استارتاپهایی است که مخاطبان اصلی آن را قشر دانشگاهی تشکیل میدهند. تیم 3گام مجموعهای از رتبههای برتر آزمون سراسری، ارشد و دکتری هستند که تلاش کردهاند با طراحی روشهای علمی و بهروز و با استفاده از ترکیب تکنولوژی و علم آموزش و روانشناسی یادگیری، روشهایی را برای ایجاد لذت مطالعه اثربخش ابداع کنند. در راستای این هدف، آزمونهای سراسری محل بسیار مناسبی برای تمرین روشهای صحیح مطالعه هستند. در واقع این پلتفرم با توجه به وضعیت روحی فرد و آنالیز دقیق و جزء به جزء از شرایط فرد، برنامه آموزشی مطابق با روحیات او ارائه میدهد. این وبسایت به تفکیک گروههای تحصیلی علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، کشاورزی و منابع طبیعی و گروه عمومی و زبان و به تفکیک زیرشاخههای این گروهها خدمات خود را به کاربران ارائه میدهد. این پلتفرم همچنین در بخش فروشگاه خود، بستههای متنوع آموزشی را در همه مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسیارشد و دکتری و در همه رشتههای تحصیلی در اختیار کاربران خود قرار داده است.
مکتبخونه؛ به نام قدیم با متد جدید
«مکتبخونه» یکی از رسانههای دیجیتال آموزش مجازی در ایران است که از سال 1390 فعالیت خود را آغاز کرده است. هدف مکتبخونه در دسترس قرار دادن آموزش با کیفیت بالا برای همه فارسیزبانان عنوان شده است. مکتبخونه از آغاز فعالیت خود تاکنون با ضبط و ارائه دروس اساتید برتر از دانشگاههای طراز اول کشور و ارائه رایگان آنها مجموعهای از بیش از 400 درس و 15هزار ساعت ویدئوی آموزشی با کیفیت و رایگان در حوزههای مختلف تولید کرده است. سالانه میلیونها نفر فارسیزبان در داخل و خارج از ایران از محتواهای مکتبخونه استفاده میکنند. در سال 1395 مکتبخونه برای اولینبار در ایران نسل جدید آموزش مجازی با متد تعاملی MOOC را ارائه داد. موک به معنای دوره آنلاین باز و بزرگ است و به نوعی به دوره آنلاین با هدف دسترسی آزاد از طریق وب و مشارکت در مقیاس بزرگ گفته میشود. این دوره معمولا شبیه دوره دانشگاهی است ولی گواهینامه معتبری برای آن صادر نمیشود. در سال 1397 مکتبخونه محصول جدیدی با عنوان همایشها و رویدادها در اختیار مخاطبان قرار داد. هدف این محصول دسترسی رایگان علاقهمندان به ویدئوهای تعداد پرشماری رویداد علمی در داخل و خارج از کشور است.
«قبولی» با یکمیلیون و 300هزار آزمون
«قبولی» پلتفرمی برای مطالعه و آزمونساز هوشمند است که برای گروه وسیعی از مخاطبان خود راهکار نوین آموزشی ارائه میکند. قبولی، پلتفرم هوشمند آموزشی است که برخلاف روشهای سنتی و ناکارآمد یا فروش نسخه چاپی و PDF کتاب، سعی دارد با تولید محتوای اختصاصی، کتب کمکآموزشی انتشارات معتبر کشور را به صورت هوشمند و تعاملی به کاربران ارائه دهد. درحال حاضر بانک سوالات قبولی با همکاری معتبرترین انتشارات سراسر کشور از پایه دهم تا دکتری را تحت پوشش قرار میدهد. کتابخانه این وبسایت، جدیدترین کتابهای آموزشی، آمادگی برای آزمون، اختصاصی کارشناسیارشد و دکتری را در اختیار کاربران خود قرار میدهد. در حال حاضر بیش از 240هزار کاربر از خدمات این اپلیکیشن استفاده میکنند. طراحان این اپلیکیشن همچنین بیش از یکمیلیون و 300 هزار آزمون را برای کاربران در نظر گرفتهاند.
* نویسنده: زهرا فریدزادگان، روزنامه نگار