دانشگاه آزاد به هیچ‌وجه رفتار حزبی و جناحی نخواهد داشت

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، محمد قربانی گلشن‌آبادی، مدیرکل اداره تشکل‌های سیاسی، دانشجویی دانشگاه آزاد طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت: در ایام سالروز شهادت سه دانشجوی بزرگوار که خط‌شکن و آغازگر طلیعه روشن و درخشان خط مبارزه و مجاهده با نظام سلطه بودند، محضر همه دانشجویان بزرگوار، تبریک و تهنیت عرض می‌کنم. تحلیل فضای اجتماعی و فرهنگی دانشگاه‌ها، مجال فراخ‌تری می‌طلبد که اکنون فرصت آن مهیا نیست، ولیکن آنچه به نظر می‌رسد، براساس مطالعات میدانی و پژوهش‌های محققان و البته با تاکید بر رساله‌ها و نگاره‌های خود دانشجویان و دانشگاهیان، تحلیل فضای اجتماعی و فرهنگی دانشگاه‌ها حاوی و حامل چند گزاره است که چند مورد آن را به اختصار عرض می‌کنم و البته روشن است که بر آن امکان نقد وجود دارد.برخلاف همه تصاویر مخدوش و مغشوشی که رسانه‌های بیگانه -که بر آبشخور مادی و محتوایی نظام سلطه ارتزاق می‌کنند- علی‌الدوام ذهنیت‌سازی می‌کنند، فضای عمومی دانشگاه‌ها سرشار از ایمان و اعتقاد به خدای قادر متعال و محبت به حضرات معصومین(ع) است.

حضور چشم‌نواز دانشگاهیان در مراسم اربعین که فارغ و فراتر از هر تصمیم سازمانی و بخشنامه‌ای است، نشان‌دهنده چیست؟ دل‌های آکنده از محبت و مودت به مولا و مقتدایشان اباعبدالله الحسین(ع) را با چه متد و میزانی می‌توان مطالعه، تبیین و تحلیل کرد؟ این همه خیمه و علم اهل بیت(ع) در محیط دانشگاه که معطر و منور به این ذوات مقدس است، نشانه چیست؟ مراسم لیالی‌قدر، اعتکاف رجبیه و رمضانیه از چه خبر می‌دهد؟ صفوف متراکم نمازهای جماعت و مساجد مملو از دانشگاهیان، چه معنایی می‌رساند؟ و ده‌ها مثال و مصداق، مبین یک گزاره است که دانشگاه و دانشگاهیان محب و مرید مکتب متعال و مترقی اسلام و اهل بیت(ع) هستند.بنابراین همه ما موظف و مکلفیم این حقیقت درخشان را بیان کنیم. اگر فضای تحلیل را به حوزه صرفا فرهنگی پیش ببریم؛ یعنی فرهنگ عاری از گزاره‌های دینی که البته نه به لحاظ علمی و نه از جنبه عملی قابل تفکیک نیست ولیکن برای پاسخ به برخی سوالات عرض می‌کنم.وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، پیمایش بسیار مهمی را چند سال پیش انجام داده که خیلی قابل اعتناست. این پیمایش تحت عنوان «سیمای زندگی دانشجویان» که حسب اطلاع بنده، دانشگاه آزاد اسلامی هم مشابه آن را انجام داده، نام گرفته است.

نگاه به این گزارش‌ها حاوی نکات قابل تاملی است که البته در مواردی هم نگران‌کننده به نظر می‌رسد. در این مطالعه، 94 درصد دانشجویان به ایرانی بودن خود افتخار می‌کنند و در پاسخ به سوالی با این عنوان که چقدر در دفاع از کشور شرکت می‌کنند، می‌گویند در صورت بروز جنگ، 81 درصد آنها در دفاع از کشور و ملت عازم جبهه می‌شوند. اینها تنها مصادیقی از وضعیت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌های ماست که عنوان شد خیلی مغفول واقع شده‌اند.پاسخ سوال دوم این دانشجویان نیز جالب است، بدیهی است بخشی از هویت فرهنگی، اجتماعی حال حاضر، حاصل سیاست‌ها و اقدامات گذشته است و نقش سیاستگذاران و متولیان آن را قابل درک و فهم می‌کند. گرچه در این میان تفکیک تاثیر مثبت و منفی و سنجش سهم هرکدام کار سختی است که حقیقتا در این یادداشت مختصر، امکان واگویی آن ممکن نیست، البته طبعا باید مطالعه موردی هم داشت که در آن صورت بدیهی است دانشگاه به دانشگاه، در نتایج متفاوت خواهد بود.

فضای دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم با دانشگاه‌های تابعه وزارت بهداشت متفاوت است و هر دو دانشگاه با دانشگاه آزاد اسلامی، تفاوت دارند و تازه استان‌به‌استان و شهر‌به‌شهر نیز، متغیرهایی هستند که در فضای دانشگاهی موثرند.اگر در مطالعه موردی مبنا را دانشگاه آزاد اسلامی قرار دهیم؛ این دانشگاه گسترده‌ترین، دانشگاه کشور است که واجد ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که در تحلیل فضای فرهنگی آن باید، ملاحظاتی داشت.نکته اول، دانشگاه آزاد اسلامی، یک دانشگاه اجتماعی است به این معنی که در بسیاری از شهرها، یکی از مولفه‌ها و المان‌های توسعه شهری، دانشگاه آزاد اسلامی است. وجود حدود 420 مرکز و واحد دانشگاهی و قریب به هزار مدرسه و آموزشکده سما، موید این نکته است. از طرفی این دانشگاه از مهدکودک تا دوره دکتری و در همه رشته‌ها و گرایش‌ها، گسترده شده است.

نکته دوم و قابل اهمیت این است که این دانشگاه دارای یک سیستم پیشرفته و منحصربه‌فرد خبری و رسانه‌ای است. دارای یک روزنامه وزین و قابل اعتناست که مخاطبانش نیز پیگیر مطالبش هستند. باشگاه ورزشی نیز که در برخی حوزه‌های ورزشی، برند و صاحب شهرت جهانی است را هم باید به این مولفه‌ها اضافه کنیم که اینها بخشی از گزاره‌های این دانشگاه به حساب می‌آیند. حضور قریب به 30 هزار استاد و عضو هیات‌علمی، خزانه دانشگاهی، علمی و متعاقب آن ذخایر فرهنگی دانشگاه را فاخر کرده است بر همین اساس تلاش می‌کنم منصفانه قضاوت کنم چراکه همه ما بابت این قضاوت‌ها و ارزیابی‌ها، در روز محشر داوری خواهیم شد. مع‌الاسف در گذشته این امکانات در خدمت یک جناح خاص فرهنگی سیاسی قرار گرفته بود و قریب به اتفاق مدیران دانشگاه عملا مُبلغ جناح خاصی شده بودند و به‌ویژه در ستاد مرکزی دانشگاه، این مساله حادتر بود. با این شرایط طبیعی است که فضای فرهنگی آن تحت تاثیر این مساله قرار داشت.

مستحضرید یکی از برنامه‌های مهم و موکد مسئولان دانشگاه، دستورالعمل آراستگی و شئون رفتاری و فرهنگی است؛ همین مساله کافی است تا نوع نگاه و رویکرد دو تیپ از مسئولان و سیاست‌هایشان را مورد مطالعه تطبیقی قرار دهیم. امروزه تلاش می‌شود، ظواهر دانشگاه در کنار بطن و ذات آن متناسب با نظام فکری و فرهنگی اسلامی- ایرانی باشد در حالی که در گذشته، تلاش می‌شد نوعی لیبرالیسم فرهنگی، نهادینه شود و حتی تاکید می‌کردند به کسانی که معتقد و مقید به هنجارها و ارزش‌های دانشگاهی نیستد کمترین تذکری داده نشود.در حوزه تشکل‌های اسلامی- سیاسی دانشگاه نیز کاملا صوری، نمایشی و در خدمت تبلیغ و توجیه رفتار مدیران و مسئولان دانشگاه عمل می‌شد.

هیچ‌برنامه محتوایی، فکری و معرفتی در خلال این همه سال برگزاری مراسم‌ها برای دانشجویان و حتی استادان هم، تدارک دیده نشده بود و صرفا سالی یک نصفه روز تعدادی از دانشجویان و اساتید را جمع می‌کردند تا مسئولان ارشد سازمان برایشان سخنرانی کنند؛ در حالی که امروزه صدها برنامه توسط خود دانشجویان و استادان برگزار می‌شود که ما هم در اداره‌کل تشکل‌های اسلامی، سیاسی بر رسالت مطالبه‌گری و انتقادی دانشگاهیان تاکید می‌کنیم.نکته سوم، از آنجا که دانشگاه آزاد اسلامی، خصلت اجتماعی دارد کاملا می‌تواند نقش موثر و مثبتی در جامعه پیرامون خود ایفا کند، مشروط بر اینکه مدیران در کنار دانشجویان و استادان به زوایا و ظرایف آن واقف باشند و از طرف مسئولان شهری هم این اجازه را برای نقش‌آفرینی صادر و بسترهای لازم آن را مهیا کنند.

در برخی شهرها که چنین فضایی حاکم است، دانشگاه میدان‌دار تحولات فرهنگی و اجتماعی شده و در برخی شهرها این رویه ایجاد نشده ناشی از تنگ‌نظری مدیران شهری و ناروایی آنهاست. از طرفی دیگر بدیهی است دانشگاه نمی‌تواند خودش را از مهم‌ترین جشنواره مردمی که کارکرد مردم‌سالارانه دارد و قله مشارکت مردمی است، برکنار بداند. این شرایط اصلا نه ممکن است و نه مفید، بنابراین دانشگاه در فضای انتخاباتی کشور نیز مهم و موثر خواهد بود.ما هم موظف و مکلف هستیم که این نقش‌آفرینی را تقویت کرده تسهیل و توسعه دهیم و هم در ستاد در قالب سیاستگذاری برنامه‌ریزی خواهیم داشت بالاخره شأن دانشگاه فراتر از دعواهای گروه‌های سیاسی است.دانشگاه اگر بلندگوی یک حزب و جناح شد، نمی‌تواند مسائل را کلان ببیند و آن را حل کند، در نتیجه لاجرم عینک جناحی زده و در مسیر خدمت‌رسانی، ناتوان و ناکارآمد خواهد بود.

بنابراین دانشگاه در عین نقش‌آفرینی در عرصه‌های مختلف ازجمله حوزه‌های سیاسی، نباید رفتار جناحی و خطی به خود بگیرد.با این توضیحات تمام برنامه‌ها و سیاست‌ها بر ارتقای نقش‌آفرینی سیاسی دانشگاه به‌ویژه تشکل‌های استادی و دانشجویی با کارکرد بصیرت‌افزایی و هدایت مردمی جهت افزایش کمی و کیفی مشارکت مردمی خواهد بود ولیکن به هیچ‌وجه رفتار حزبی و جناحی نخواهیم داشت.حزب و تفکر ما خدمت به ملت، ارزش‌های والا و مقدس انقلاب اسلامی و تبعیت از امامین انقلاب اسلامی و پیروی از صراط مقدس شهدای بزرگوار است.

در نتیجه اجازه نخواهیم داد فضای دانشگاه آلوده به منیت‌های فردی و حزبی شود. ما اجازه نخواهیم داده افراد خائن به این مملکت در دانشگاه حضور پیدا کنند، به‌ویژه افرادی که در دوره فتنه ۸۸ متهم هستند که به این آرمان‌های درخشان خیانت کرده‌اند، افرادی که در قامت دروغین ملی‌گرایی، ذهن و زبان‌شان در غرب سیر می‌کرد، افرادی که در دوران حماسی حیات مبارک حضرت امام که تمام شرف و آزادی ما مدیون ایشان است، خون به دل مبارک‌شان کردند، افرادی که به راه روشن شهدای دفاع مقدس و شهدای مدافع حرم، بی‌حرمتی کرده و اسائه ادب کردند، افرادی که اساسا به این کشور، به این ملت، به این آرمان‌های درخشان، در زبان و عمل معتقد و مقید نیستند، حق حضور در فضای مبارک و مقدس دانشگاه را ندارند.حتی اگر امثال بنده، در مواردی اشتباه کنیم حتما توسط دانشجویان مواخذه جدی خواهیم شد. من خواهش می‌کنم همه دانشجویان و استادان انقلابی مواظب و مراقب هم باشیم. امروز حفظ و حراست از دانشگاه‌ها، بر دوش همه ماست. بی‌هیچ اغراقی فضای دانشگاه آزاد اسلامی، قابل مقایسه با دوره مدیریت گذشته نیست و حتی در این دو سال و خرده‌ای هم با سال گذشته خیلی متفاوت است.

حجم کارهای صورت گرفته در حوزه‌های گوناگون، بی‌نظیر و درخشان بوده است.متاسفانه انعکاس رسانه‌ای مناسبی از حجم، کیفیت و کمیت اقدامات صورت‌گرفته در حوزه‌های علمی، پژوهشی، آموزشی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... صورت نپذیرفته ‌است. البته عرضم ناظر به کم‌کاری حوزه رسانه‌ای دانشگاه نیست، انصافا مجموعه رسانه‌ای دانشگاه فعال و پیشتاز است اما روحیه مدیریتی مسئولان دانشگاه به دنبال این نیست که برنامه‌های آنها منعکس شود.