پرونده ویژه «فرهیختگان» درباره فراصندوق ستارگان
به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، روزهای اخیر برای شرکت‌های دانش‌بنیان به نوعی شب عید تلقی می‌شد چراکه یک فراصندوق سرمایهگذاری خطرپذیر برای حمایت از آنها تاسیس شد. «فرهیختگان» در شماره 2921 خود که روز گذشته منتشر شد گزارشی از وضعیت این صندوق و نحوه سرمایهگذاری سازمان‌ها در آن ارائه کرد. در شماره امروز قصد داریم وضعیت این صندوق‌های خطرپذیر را به شکل راحت‌تر برای مخاطبان تشریح کنیم. آنچه امروز بیشتر برای نویسندگان مهم بود نوع همکاری شرکت‌ها با فراصندوق ستارگان بود چراکه در سال‌های گذشته و ادوار قبل معمولا این صندوق‌ها پس از به وجود آمدن دوباره به شکل موسسات مالی در می‌آمدند و تقریبا همان بروکراسی پیچیده دریافت تسهیلات را برای شرکت‌های نوپا رقم می‌زنند برای همین کارآفرینان و فناوران جهت استفاده از این مجموعه‌ها چندان رغبتی از خود نشان نمی‌دهند.
سازوکار اجرایی فراصندوق ستارگان در گفت‌وگو با مدیرکل پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی
«ستارگان» اولین صندوق واقعی ریسک‌پذیر ایران است
محمدجواد صدری‌مهر، مدیرکل پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» جزئیات تازه‌ای از فراصندوق ستارگان را عنوان می‌کند، او در ابتدا می‌گوید: «مخاطب این صندوق شرکت‌های دانش‌بنیان نیستند، بلکه مخاطب آن صندوق‌های خطرپذیری هستند و تامین سرمایه را از این صندوق‌ها تامین می‌کنند و آنها خودشان با شرکت‌های دانش‌بنیان و مجموعه‌های فناور طرف می‌شوند.»
صدری‌مهر ادامه می‌دهد: «سازوکار حمایت به این صورت است که مشابه صندوق‌هاست اما یک آسیب‌شناسی که در کشور انجام شده، این بود که صندوق‌های خطرپذیر طی سال‌های اخیر درواقع خطیرپذیری نداشتند و همه این صندوق‌ها تبدیل به موسسه مالی و اعتباری شده بودند و همان شرایطی را ارائه می‌دادند که بانک‌ها با شرایط سخت ارائه می‌دهند. فراصندوق ستارگان با حضور دانشگاه آزاد اسلامی، ستاد اجرایی حضرت امام و معاونت علمی و فناوری تشکیل شد که درواقع سرمایه‌هایی را هدایت کنند که صندوق‌های سرمایهگذاری خطرپذیر (Venture Capital)مجبور شوند سرمایه را در مسیر خطر پذیر مصرف کنند.»
مدیرکل پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه عملا فعالیت اصلی فراصندوق ستارگان در عین تزریق پول به VCها بر آن پولی که تزریق می‌کند نظارت هم می‌کند که این پول در جهت سرمایهگذاری خطرپذیر صورت گیرد، ادامه داد: «مدل اجرای این صندوق‌ها به این صورت است که برای تسهیلات ارائه شده، تضمین‌های فیزیکی دریافت نمی‌شود، بلکه طرح ارزیابی و بازاریابی می‌شود، بعد روی آن مطالعات آینده‌پژوهی صورت می‌گیرد که در واقع طرح با کمترین خطر روبه‌رو شود. البته طبیعی است که فناور یک فناور است و نمی‌شود انتظار داشت که او ملک و دارایی زیادی داشته باشد بلکه این صندوق‌ها بدون اینکه ضمانت فیزیکی درخواست کنند در سود محصول شریک می‌شوند.»
او گفت: «طبیعتا از هرچند طرح خطر پذیر درصدی دچار آسیب و ریسک می‌شود اما آن تعدادی که به نتیجه می‌رسد سود بسیار بالاتری برای سرمایهگذاری دارد. در اکوسیستم فناوری در دنیا، ایران یکی از کشورهایی است که دارای کمترین خطرپذیری است، یعنی بسیاری از کشورهای دنیا ازجمله چین را می‌بینیم که درصد خطرپذیری بسیار بالایی دارند و در کنار آن سود بسیار بالایی را نسیب سرمایه‌گذارهای خطیرپذیر کرده‌اند، اما در این وضعیت به‌گونه‌ای دیگر است. همان‌طور که گفتم، به خاطر آن است که صندوق‌های خطرپذیر تبدیل به موسسات مالی با خطرپذیری پایین شده‌اند.»
او تاکید کرد: «این فراصندوق را به نوعی اولین صندوق واقعی خطرپذیر می‌توان نامید.»
صدری‌مهر در ادامه به وظیفه این صندوق اشاره و اظهار می‌کند: «یکی از دیگر نکات این صندوق‌ها، وظیفه صندوق‌داری آن است، به این معنی که تجاری‌سازی در جای دیگری صورت می‌گیرد و صندوق‌هایی مثل ستارگان وظیفه صندوقی خود را باید انجام دهند.»
او در پایان گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی نیز با توجه به سهمی که دارند حتما از این صندوق برای فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان اولویت قائل می‌شویم. با توجه به اینکه فناوری‌هایی که در دانشگاه آزاد اسلامی دارای یک ساختار و سازماندهی است و مسیر یک محصول از مراکز رشد و شتابدهنده و... زیر نظر ما طی می‌کند به آن محصول اطمینان پیدا می‌کنیم و بر همین اساس طبیعتا تمام دفاع خود را برای هیات‌مدیره صندوق انجام می‌دهیم.»
چرایی وجود فراصندوق‌ها
دستگاه‌های مختلفی در زمینه علم و فناوری فعالیت دارند و این دستگاه‌ها یکی از بخش‌هایی مهمی که در دستور کار قرار می‌دهند، حمایت از شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان است. از آنجا که معمولا در کشور ما نفت به‌عنوان یک پشتیبان برای همه بخش‌های مختلف عمل می‌کند، در نتیجه همین دستگاه‌های حوزه فناوری نیز که وظیفه حمایت از شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان را برعهده دارند، گاهی شانه از بار مسئولیت خالی می‌کنند. البته در این روزها وضعیت اقتصادی نابسامانی بر همه حوزه‌ها سایه انداخته است و بسیاری از دستگاه‌ها به فکر ایجاد راهکاری برای جایگزین کردن با نفت هستند. یکی از این جایگزین‌ها، حمایت از شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان است که روز گذشته برای عملیاتی شدن این حمایت‌ها، فراصندوق ستارگان با همکاری و مشارکت ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان بورس و اوراق بهادار تاسیس شد. آن‌طور که در رسانه‌ها منتشر شد، قرار است این صندوق برخی حوزه‌های سرمایهگذاری خود را در زمینه فناوری‌های های‌تک، فناوری‌های مالی، تجارت الکترونیک، سخت‌افزاری، فناوری اطلاعات و ارتباطات و سلامت قرار دهد.
چیستی فراصندوق‌های حمایت از شرکت‌های فناوری و دانش‌بنیان
یکی از نکاتی که باید در این زمینه دانست، چرایی به وجود آمدن این صندوق‌هاست. صندوق‌های سرمایهگذاری خطرپذیر یا جسورانه (VENTURE CAPITAL)، همان فراصندوق‌هایی هستند که قرار است سرمایه‌های دستگاه‌های مختلف را در قالب یک مجموعه ثبت‌شده با یک مدیریت مالی و دارایی، در اختیار شرکت‌های نوپا که فعالیت و سودآوری آنها دارای ریسک بالایی است، قرار دهند. این کار از آن جهت است که براساس نظر کارشناسان ریسک بالای این شرکت‌ها منجر به سود بالا نیز می‌شود. درواقع این یک روش تامین مالی (EQUITY FINANCING) برای کارآفرینان و فناوران بسیار کوچک و متوسط است که ایدههای آنان منتظر نقدینگی جهت تبدیل به محصول برای بازار است.
صندوق‌های سرمایهگذاری که در اقتصاد این روزهای ایران و جهان مشارکت دارند، انواع مختلفی را دربر می‌گیرند که فراصندوق سرمایهگذاری، یکی از انواع آنهاست؛ در این صندوق‌ها، سازمان‌ها با سرمایهگذاری خطرپذیر همراه هستند، اما تفاوت صندوق سرمایهگذاری جسورانه یا همان فراصندوق‌ها با دیگر روش‌های تامین مالی یا فاند‌هایی که در حوزه طلا یا انرژی یا سهام بورس فعالیت می‌کنند این است که در صندوق‌های خطرپذیر، تمام سرمایه در خطر است. البته این صندوق‌ها ریسک‌هایی را می‌پذیرند که تقریبا درصد شکست کمتری داشته باشند یا به عبارت دیگر به نوعی آزمایش شده‌اند. از آنجاکه این روزها به کسب‌وکارهای نوظهور و تازه‌کار استارتاپ (START-UP) می‌گویند، فراصندوق‌های سرمایهگذاری یک نوع شتابدهنده عالی برای آنها به حساب می‌آیند. درواقع این شرکت‌ها چون ریسک بالایی را به خود اختصاص داده‌اند، گاهی سودآوری بالاتری از عرف سالانه بازار به سرمایه‌گذاران خود نیز می‌دهند.
یکی از نکاتی که نباید فراموش کرد موضوع نقدینگی است. در واقع مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلیل سرکوب ایدههای طلایی و تازه کارآفرینان جوان، کمبود نقدینگی و سرمایه است. از آنجاکه نرخ شکست در بسیاری از کسب‌وکارهای تازه و نوپا بالاست، تمایل کارآفرینان و سرمایه‌گذاران برای اختصاص بودجه برای ایده‌ها و فعالیت‌های جدید کمتر از سرمایهگذاری روی مدل‌های قدیمی سودآور با بازار مشخص و شفاف است، بنابراین نقدینگی و سرمایه این صندوق‌ها، به‌دنبال ایده‌هایی است که اولا جذاب و هیجان‌انگیز باشد و ثانیا نمونه بازاری آن رقیب کمتری داشته باشد. اما آن‌چیزی که مهم است، به اصطلاح میدان دادن یا اجازه عرض‌اندام به شرکت‌های نوپا با قدرت ایده و جسارت بالاست. این مجموعه‌ها برای ایجاد طرح‌های خلاقانه و نوآورانه تلاش می‌کنند تا بتوانند در کوتاه‌مدت یا میان‌مدت، بازدهی خوبی را براساس برنامه اجرایی (BUSINESS PLAN) ارائه کنند، در نتیجه نیاز به نقدینگی لازم برای راه‌اندازی، مدیریت و شکوفایی و تجاری‌سازی این ایده‌ها دارند.
صندوق‌های سرمایه‌گذار و حامی دانش‌بنیان‌ها
به گزارش fundersclub، صندوق‌های خطرپذیر سرمایه‌گذار سازمان‌های مدیریت مالی در دنیا هستند که وظیفه آنها تامین مالی از منابع مختلف و سرمایهگذاری در شرکت‌های استارتاپی و دانش‌بنیان است. این صندوق‌ها، بودجه‌های موردنظر برای سرمایهگذاری را از دفترهای خانوادگی یا شرکت‌های خصوصی، سرمایه‌گذاران نهادی و اشخاصی باارزش خالص بالا با وجوه بیش از یک میلیون دلار تامین می‌کنند که این بودجه‌ها به این صندوق‌ها امکان مدیریت سرمایه‌گذاری‌ها را می‌دهد.
به گزارش انجمن ملی سرمایهگذاری خطرپذیر، سال 2015 صندوق‌های سرمایهگذاری در آمریکا درآمدی بالغ بر 28.2 میلیارد دلار داشتند و حدود 60 میلیارد دلار را برای بیش از چهار هزار شرکت استارتاپی تامین کردند. صندوق‌های سرمایه‌گذار معمولی، سالانه حدود 207 میلیون دلار را برای سرمایه‌گذاران خود مدیریت می‌کنند. به‌طور متوسط، یک سرمایهگذاری واحد مبلغی حدود 135 میلیون دلار را در بر می‌گیرد که معمولا این مبلغ بین 30 تا 80 استارتاپ تقسیم می‌شود. فناوری‌های روز دنیا در اروپا هم هم‌گام با دیگر نقاط دنیا درحال پیشرفت است و صندوق‌های سرمایهگذاری در این جریان به توسعه شرکت‌های استارتاپی و دانش‌بنیان کمک می‌کنند. این صندوق‌ها درحال حاضر از حالت ایستا خارج شده و به دنبال آن هستند که با پوشش‌دهی اروپا به کارآفرینان حوزه‌های فناوری کمک کنند، میزان حمایت‌های آنها به اندازه، منابع و استراتژی‌های صندوق‌ها بستگی دارد. مساله‌ای که در اروپا موردتوجه قرار می‌گیرد این است که صندوق‌های سرمایهگذاری که در اکوسیستم‌های کوچک‌تر فعالیت و سرمایهگذاری می‌کنند، امکان فعالیت در شهری بزرگ‌تر و دفتر دیگری هم دارند و فعالیت آنها درحال گسترش است. اروپا 15 درصد کل سرمایه‌گذاری‌های صندوق‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر را در بر می‌گیرد. حدود 28 درصد کل شرکت‌های استارتاپی اروپایی که صندوق‌های سرمایه‌گذار حامی آنها هستند، در یکی از 20 شهر بزرگ اروپایی قرار دارند. پاریس، لندن و برلین سه شهر اروپایی هستند که بالاترین پشتیبانی را از سوی صندوق‌های سرمایه‌گذار دریافت می‌کنند. مکان قرارگیری این شرکت‌ها مهم‌ترین عاملی است که در این امر تاثیر دارد.
حمایت از ایده های ناب در اولویت باشد
امیرحسین سیدی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان کارمانیا، فعال در زمینه دستگاه‌های اتوماتیک بسته‌بندی پسته و مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی، در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «زمانی که برای یک ایده نو و فناورانه، پول و سرمایه‌ای اختصاص داده می‌شود یا به اشکال مختلفی از آن ایده حمایت می‌شود، بدون‌شک اقدام مثبت و باارزشی انجام شده است؛ فارغ از آنکه ایده مذکور، یک ایده اولیه یا خام باشد یا ایده‌ای باشد که به مرحله تولید محصول و صنعتی شدن رسیده باشد. درحال حاضر صندوق نوآوری و شکوفایی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و بسیاری از صندوق‌هایی که در این راستا شکل گرفته‌اند نیز در زمینه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعالیت می‌کنند. سازوکار فعالیت صندوق نوآوری و شکوفایی به این شکل است که از شرکت‌هایی که مورد تایید معاونت است، حمایت می‌کنند. درواقع شرکت‌هایی که محصولات‌شان به مرحله تولید رسیده باشد و حتی در مواردی هم محصولات خود را صادر کنند.»
وی ادامه می‌دهد: درحال حاضر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که ایدههای نو و جذابی دارند برای ورود به بازار، از حمایت‌های چندانی برخوردار نیستند. درواقع بسیاری از ارگان‌ها و نهادها این افراد و ایده‌‌هایشان را جدی نمی‌گیرند و درنتیجه به مرور زمان بسیاری از ایدههای ناب از بین می‌رود، درصورتی که اگر سازوکار صندوق‌های حمایتی به‌گونه‌ای باشد که با انتشار فراخوانی، صاحبان ایده شناسایی و سپس اولویت‌بندی شوند، می‌توانند ایدههای ناب را زیر چتر حمایتی خود آورده و به این ترتیب علاوه‌بر ایجاد انگیزه در صاحبان ایده، زمینه رشد و توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان را فراهم کنند. نکته قابل‌توجه اینکه، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان باید به‌گونه‌ای باشد که مسیر حرکت صندوق‌ها تغییر نکند. به این معنا که صندوق‌ها که به‌منظور حمایت از رشد و توسعه دانش‌بنیان‌ها ایجاد شده است، به بنگاه‌های اقتصادی و محلی برای ارائه تسهیلات مالی تبدیل نشود.»
وی معتقد است اگرچه سرمایه اولیه 500 میلیارد تومان این صندوق، رقم چندان قابل‌توجهی نیست، اما اگر سازوکار مشخص، هدفمند و حمایتی مدنظر سیاستگذاران قرار داشته باشد، همین سرمایه می‌تواند زمینه مساعدی را برای ظهور ایدههای ناب ایجاد کند. ایجاد چنین صندوق‌هایی در کشورهای توسعه‌یافته امری طبیعی و ضرورتی انکارناپذیر برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است. این امیدواری وجود دارد که در ایران نیز حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان با کمک چنین صندوق‌هایی محقق شود.
جامعه هدف صندوق، با وسواس انتخاب شود
علی مهندسیان، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان نوآوران برق و الکترونیک مهر قائم مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی که در زمینه توربین‌های بادی فعالیت می‌کند، در گفت‌وگو با «فرهیختگان» راه‌اندازی فراصندوق ستارگان را گام مثبتی در جهت حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌داند و می‌گوید: «تحقق اهداف از پیش تعیین‌شده این صندوق بستگی به شیوه حمایتی و نوع سیاستگذاری کلی صندوق دارد. به عبارت دیگر، باید دید برنامه‌ریزی کلان سیاستگذاران این صندوق بر چه مبنا و منطقی است. به‌طور معمول رسالت چنین صندوق‌هایی ساده‌سازی فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان است؛ البته نه لزوما با ارائه تسهیلات مالی، بلکه ساده‌سازی مراحل راه‌اندازی تا رسیدن به تولید محصول نیز می‌تواند از اهداف شکل‌گیری صندوق‌های حمایتی باشد.»
به گفته وی، درحال حاضر مهم‌ترین مشکل شرکت‌های دانش‌بنیان در همان مراحل اولیه ایجاد شرکت است. وجود بروکراسی‌های اداری، انحصار، خلأ‌های قانونی و حتی در مواردی وجود اشکالات قانونی سخت‌ترین موانعی است که پیش‌پای شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد و به‌نظر می‌رسد حمایت‌های این صندوق باید از همان بدو شروع فعالیت دانش‌بنیان‌ها، این شرکت‌ها را پوشش دهد. بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان که به مرحله تولید محصول رسیده‌اند، پس از عبور از همه این مشکلات، به‌دلیل اینکه محصولات‌شان فراگیر نیست و با تبلیغات عمومی امکان جذب مخاطب را ندارند، با چالش‌هایی در روند فعالیت خود مواجه می‌شوند که نیازمند حمایت‌های همه‌جانبه هستند. در این شرایط صندوق‌های حمایتگر می‌توانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «به هر صورت باید دید ساختار حمایتی صندوق به چه شکلی است؛ آیا قرار است حمایت‌ها، آموزشی باشد یا کمک به شکل‌گیری شرکت‌ها یا سرمایهگذاری برای ساختار دادن به کارآفرینی شرکت‌ها. هرچه هست، سیاست‌های صندوق باید مشخص باشد. آنچه در این میان از تمام موارد گفته‌شده مهم‌تر است، این است که فراصندوق ستارگان باید جامعه هدف خود را با وسواس انتخاب کند. پس از انتخاب شرکت‌ها، باید آسیب‌شناسی دقیقی از شرکت‌ها صورت گیرد؛ آسیب‌شناسی به این معنا که مشخص شود شرکت‌های منتخب، در چه مرحله یا در چه مواردی نیازمند حمایت صندوق هستند. معتقدم حمایت از ارتقای کیفیت به مراتب نتایج بهتری خواهد داشت، چراکه در حال حاضر و با سرمایه 500 میلیون تومانی این صندوق، ضرورت اولویت‌بندی حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان دوچندان می‌شود.»
تعارض منافع، آفت اصلی صندوق‌های حمایتی
عرفان پاکتچیان، مدیرعامل شرکت پاک نهاد کساء فعال در حوزه مواد اولیه دارویی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» ایجاد فراصندوق ستارگان را یک اتفاق بسیار خجسته و میمون در حوزه زیست‌بوم دانش‌بنیان می‌داند و می‌گوید: «شرکت‌های دانش‌بنیان نیازمند حمایت‌های جدی هستند که باید در قالب سرمایهگذاری خطرپذیر مورد حمایت قرار گیرند. اهمیت حمایت از این بخش آن است که جنس فناوری‌های دانش‌بنیان، نوین است؛ به‌عبارت دیگر مسبوق‌به‌سابقه نیست. لذا سرمایهگذاری خطرپذیر بهترین راهکار برای حمایت از این شرکت‌هاست. با توجه به اینکه سرمایهگذاری خطرپذیر به نام سرمایهگذاری جسورانه یا کارآفرینی نیز شناخته می‌شود، سرمایه لازم برای شرکت‌ها و کسب‌وکارهای نوپا (استارتاپ) و کارآفرین را که مستعد جهش و رشد هستند، تامین می‌کنند؛ هرچند سرمایهگذاری در این حوزه ریسک فراوانی دارد.»
به گفته وی، تمام توان شرکت‌های دانش‌بنیان صرف تولید فناورانه می‌شود، لذا این شرکت‌ها عموما تحلیل اقتصادی درستی از بازار ندارند. از سوی دیگر اعتماد به سرمایه‌گذار واقعی، امری دشوار است و سرمایه‌گذاران برای سرمایهگذاری در محصولات دانش‌بنیان چندان ریسک نمی‌کنند. در این شرایط راه‌اندازی چنین صندوقی باعث می‌شود که جرات و جسارت سرمایهگذاری در حوزه دانش‌بنیان در جامعه فرهنگ‌سازی و نهادینه شود، درنهایت سود چنین سرمایه‌گذاری‌هایی عاید جامعه و اقتصاد کشور شود. وی معتقد است که سازوکار فعلی فراصندوق ستارگان در مقایسه با سایر صندوق‌هایی که تاکنون راه‌اندازی شده است، تا حدودی بروکراتیک است، به‌عبارت دیگر در این صندوق‌ها، مقوله زمان، که عنصر طلایی شرکت‌های دانش‌بنیان برای تبدیل ایده به محصول است، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مضاف‌بر این تامین اعتبار این صندوق‌ها چالش‌های متعددی را به همراه دارد که می‌تواند در گذر زمان، صندوق را از اهداف اولیه خود دور کند. برای مثال تعارض منافع میان سهام‌داران این صندوق‌ها، موجب جهت‌دهی به شرکت‌ها می‌شود که این اتفاق به زیان فعالیت صندوق و همچنین شرکت‌هاست و به‌عنوان آفت اصلی صندوق‌های حمایتی شناخته می‌شود. درصورتی که وقتی یک صندوق مشارکتی با یک نهاد حاکمیتی مردم‌نهاد در کنار دانشگاه آزاد اسلامی با انبوهی از ظرفیت‌های آموزشی و دانشگاهی اقدام به راه‌اندازی صندوقی برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌کنند، درواقع تسهیلگر ارتباط دانشگاه و صنعت هستند که این اتفاق به نوبه خود بسیار ارزشمند است.
ویژگی‌های خاص صندوق
1 _عدم وابستگی به بودجه دولتی
متخصصان این حوزه اعتقاد دارند با پول نفت و دولت نمی‌توان اقتصاد پایا و پویا ایجاد کرد، به همین دلیل دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به تغییر رویکردی که در آن به وجود آمد، شعار کارآمدی را سرلوحه برنامه‌های خود قرار داد تا به‌عنوان نقش‌آفرین جدی در عرصه تربیت جوانان از پیشنهاد راه‌اندازی فراصندوق ستارگان نیز حمایت کند. این دانشگاه در دوره جدید مدیریتی خود، به جای مدرک‌گرایی، به راه‌اندازی استارتاپ‌ها و مهارت‌آموزی به دانشجویان و ایجاد سراهای نوآوری توجه ویژه دارد و با توجه به اینکه دانشگاه در همه شهرها حضور دارد، می‌تواند فرهنگ کار را در کشور تغییر دهد.
2 _بالابردن میزان خطرپذیری در سرمایهگذاری به‌وسیله مشارکت بخش‌های خصوصی
همان‌طور که آمار‌ها نشان می‌دهد، وضعیت سرمایهگذاری خطرپذیر در کشور پایین بوده و متاسفانه پول نفت باعث شده سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر فراموش شود. از آنجا که نوآوری، اکوسیستمی است که دانشگاه‌ها عامل اصلی آن هستند و با سرمایهگذاری دولت در حوزه آموزش و پژوهش نمی‌توان به نتیجه مطلوب دست یافت، بنابراین نیاز به تقویت استارتاپ‌ها و مراکز نوآوری به‌وسیله دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه آزاد اسلامی که تاکنون توانسته سراهای نوآوری را در برخی استان‌ها ایجاد کند، ضروری است.
3 _ سرمایه اولیه 500 میلیاردی برای حمایت ریسک‌پذیر در امر دانش‌بنیان و فناوری
زنجیره تامین مالی یک حلقه کلیدی در زیست‌بوم اقتصاد دانش‌بنیان است که باید در آن همه نهادهای نظام تلاش کنند تا این زنجیره تکمیل شود. از این‌رو راه‌اندازی فراصندوق با حمایت بخش‌های حاکمیتی و خصوصی می‌تواند در این زنجیره تامین مالی غیر از سرمایه 500میلیاردی داخلی منجر به سرمایهگذاری شرکت‌هایی شود که موفق به جذب منابع مالی خارجی شده‌اند و مهم‌ترین نکته در ایجاد آن، نگاه و رویکرد دانش‌بنیانی در نهادهای اقتصادی است، چراکه در راه‌اندازی این فراصندوق نهادهایی مانند مخابرات، همراه اول، کمیته امداد امام خمینی(ره)، آستان قدس رضوی، سازمان اقتصادی کوثر، سازمان بنیاد مستضعفان و سازمان تبلیغات اسلامی مشارکت دارند.
4_ حمایت از قشر متخصص و تحصیلکرده برای سروسامان دادن به معیشت مردم
کشور ایران با توجه به مشکلات سیاسی ایجادشده توسط غرب و آمریکا و وجود تحریم‌های ظالمانه، در بخش اقتصادی آسیب‌پذیر شده است و معیشت مردم نقطه آسیب اصلی برای آن به حساب می‌آید. در نتیجه اگر این شرکت‌های کوچک در معیشت مردم بتوانند موفق شوند، دیگر دشمنان نمی‌توانند در حوزه تحریم کاری از پیش ببرند. البته به‌لحاظ مزیت‌های موجود، کشور در مرحله‌ای قرار دارد که به‌سرعت می‌تواند به نقطه امن اقتصادی برسد. در این میان فعالیت‌های خرد و دانش‌بنیان، مزیت محسوب شده که در این میدان قشر عظیم تحصیلکرده آماده فعالیت در هر دو بخش است.
5 _تامین صندوق‌های سرمایهگذاری با ایجاد فراصندوق
از آنجاکه بدون ریسک‌پذیری نمی‌توان آینده مهمی را رقم زد، بنابراین لازمه این ریسک‌پذیری یک پشتیبانی قوی است که البته سرمایهگذاری خطرپذیر باعث ایجاد بنگاه‌های بزرگ می‌شود. در دنیا ۴۳ درصد از سرمایهگذاری شرکت‌های بورسی از نوع سرمایهگذاری خطرپذیر است و ۵۷ درصد ارزش بازار را در ۴۰ سال گذشته به خود اختصاص داده است، اما در ایران این اکوسیستم هنوز بالغ نیست. درواقع سرمایهگذاری خطرپذیر، مشارکتی، مرحله‌به‌مرحله و مبتنی‌بر تیم کارآفرین است. از سوی دیگر با توجه به اینکه در فراصندوق ستارگان اکنون حدود ۱۰ سرمایه‌گذار حضور دارند، جمع ریسک‌پذیری نیز تقسیم می‌شود.
مطالب پیشنهادی
