یک گام به جلو در رابطه صنعت و دانشگاه

در برخی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی شاهد این هستیم که حداکثر به یک مساله و ماموریت پرداخته می‌شود، اما در بازدید از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، شاهد یک دانشگاه جامع بودیم که برخلاف بسیاری از مراکز آموزش عالی صرفا در آموزش خلاصه نمی‌شود بلکه به‌عنوان یک دانشگاه حل مساله مشکلات مردم را بررسی و حل می‌کند. امروز این ایده می‌تواند الگویی برای سایر دانشگاه‌ها و حتی نظام عالی ما باشد. متاسفانه روسای برخی دانشگاه‌ها عملا می‌گویند اگر پول نفت به ما داده نشود نمی‌توانیم دانشگاه را اداره کنیم و درنتیجه مسئولیت را واگذار می‌کنیم. با تمام این تفاسیر آیا شما ایده دانشگاه حل مساله‌محور را ایده مطلوبی می‌دانید؟

دانشگاه مانند گذشته نباید آموزش‌محور باشد و تنها درس بدهد یا فقط به حق‌التدریس و پایان‌نامه توجه کند. از همان ابتدا ما براساس سیاست‌هایی که دکتر ولایتی و دکتر طهرانچی اعلام کردند، برنامه‌ریزی کردیم. در این روند جلسات متعددی با اعضای هیات‌علمی گروه‌های مختلف دانشگاه‌های آزاد استان برگزار کردیم و درنهایت گروه‌های تخصصی استانی را تشکیل دادیم.مثلا در بخش معدن- به علت اینکه یکی از موضوعات ما مربوط به معدن می‌شود- تمامی اساتید معدن دانشگاه‌های آزاد استان را جمع کرده و یک گروه تشکیل دادیم و از آنها خواستیم برای مسائل و مشکلات معدن استان ایده‌ها و طرح‌های خود را ارائه دهند، مسائلی مانند اینکه در استان چه کارهایی می‌توانیم برای معدن انجام دهیم و معدن چه پتانسیل‌هایی دارد. در رشته برق نیز تمام اساتید گروه برق استان جمع ‌شدند و برای این موضوع برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفت.ما باید همه پتانسیل‌های خود را جمع کنیم تا از طریق هم‌افزایی نیروها توانمند شده و برای دانشگاه آزاد اسلامی و دانشجویان کاری انجام دهیم. درحال حاضر در زمینه‌های دیگری چون تعاونی‌ها و پایان‌نامه‌ها هم قادر به کمک هستیم.برای مثال زمانی که می‌خواهیم با اداره و شرکتی مذاکره کنیم، از توانمندی‌های خود برای آنها می‌گوییم، مثلا در بخش آب ما اسامی همه اعضای هیات‌‌علمی‌‌ای که در این زمینه کار می‌کنند، داریم و به کمک این گروه برای انجام پروژه‌ها توانمندی‌های لازم را داریم.دو چالش عمده‌ای که براساس موقعیت استان به دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی محول شد، یکی کفش و چرم و دیگری مربوط به احیای دریاچه ارومیه بود. هرچند برخی دانشگاه‌ها تنها یک چالش را برعهده گرفته‌ و هنوز آن را به ثمر نرسانده‌اند، اما ما با اینکه دو چالش را برعهده داشتیم از کفش و چرم دفاع کردیم. برای حل این چالش گفت‌وگوهایی با شهرک چرم، اتحادیه کفاشان و سایر مراکز مرتبط با چرم داشتیم تا بتوانیم مشکلات آنها را رفع کنیم.

به نظر می‌رسد شما گام اول را برای تبدیل شدن به دانشگاه حل مساله‌ برداشته‌اید و حالا  می‌خواهید به صنعت ورود کنید. اما در اینجا یک مشکل وجود دارد، شما به زبان دانشگاه حرف می‌زنید و آنها با زبان صنعت؛ همین موضوع باعث می‌شود صنعت به دانشگاه اعتماد نکند. برای رفع این مشکل چه کرده‌اید؟

ما در حوزه صنعت اصلا از قرارداد و پول صحبت نمی‌کنیم. اشکالی که معمولا دانشگاه‌های دولتی دارند این است که به شرکت‌های صنعتی می‌گویند چقدر پول می‌دهید تا مشکل شما را حل کنیم. اما ما به آنها می‌گوییم هیچ پولی از شما نمی‌خواهیم. شما ما را امتحان کنید، ببینید می‌توانیم مشکل شما را حل کنیم، ما تلاش خودمان را انجام می‌دهیم، اگر توانستیم مشکل شما را حل کنیم با هم قرارداد می‌بندیم.
برداشت شرکت‌های صنعتی در برخورد به شیوه اول این است که اینها آمده‌اند از ما پول بگیرند. متاسفانه برخی دانشگاه‌های دولتی همین کار را می‌کنند، یعنی پول می‌گیرند، اما کار را هم جلو نمی‌برند. ما می‌گوییم دانشجوی ما اصلا درس خوانده که مشکل شما را حل کند، ما از استاد این را نمی‌خواهیم که تنها در دانشگاه تدریس کند. براین اساس گفتیم اگر استادی در دانشگاه یا کارخانه‌ای کار کرده و مسائل صنعت را حل می‌کند، اگر برای ما تدریس هم نکند، به خاطر آنکه باری را از دوش صنعت بر می‌دارد، مشکلی با او نداریم. ما به همه گروه‌ها هم اعلام کردیم هر استادی که با صنعت ارتباط برقرار کند، او را مورد حمایت قرار دهند و صرف پایان‌نامه و تدریس برای ما کافی نیست. درحال فرهنگ‌سازی هستیم که استاد باید کار فرهنگی، علمی یا اجرایی انجام دهد، یعنی باید 16 ساعت به غیر از زمان تدریسش را در یکی از کارهای فوق بگذراند، مخصوصا آن رشته‌هایی که درس ندارند باید به سمت کارهای عملی بروند. برای مثال در همین زمینه ما با اساتید گروه کشاورزی صحبت کرده و مزرعه‌ای را راه‌اندازی کردیم. یک مرکز تحقیقات هم برای کشت بافت ایجاد کردیم و قصد داریم محصولات‌مان را خودمان بسته‌بندی کنیم. علاوه‌بر آن، طرح شیلات را در واحد سراب راه‌اندازی کردیم که اکنون فروش ماهی این طرح سالانه بیش از یک میلیارد تومان درآمد دارد. در ادامه این روند به واحدها اعلام کردیم که هیچ‌کدام نباید زمین خالی داشته باشند. هر واحدی که زمین خالی دارد باید زمین خود را بکارد، اکنون همه واحد‌ها به کشت زمین‌هایشان حتی اگر در محدوده دانشگاه بوده است، اقدام کرده‌اند.

در آذربایجان شرقی چند واحد داریم؟

34واحد

تعداد دانشجویان چقدر است؟

حدود 53 هزار نفر، 20 هزار نفر در تبریز و بقیه در واحدهای دیگر هستند.

 در برخی دانشگاه‌های دولتی، پروژه‌های پژوهشی کارشناسی نشده و بدون آنکه آمایش سرزمینی در آن صورت گرفته باشد، تعریف می‌شوند. این پروژه‌ها درنهایت ممکن است به ایده تبدیل شده و بعد از آن کنار گذاشته شوند، شما برای پروژه‌های خود چگونه برنامه‌ریزی می‌کنید؟‌

اصلا خاصیت پروژه‌ها این است که تجاری‌سازی شوند، در این روند ایده ابتدا تجاری‌سازی می‌شود، سپس باید به دنبال سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای فروش بود. برای مثال در موضوع رنگ نانو این ایده را به مرحله تولید رساندیم و سپس تجاری‌سازی کردیم و مراحل تولید انبوه و تبلیغات آن را انجام خواهیم داد. درواقع هدف از محصولات دانش‌بنیان این نیست که در سطح حرف باقی بماند، بلکه باید به تولید و تجاری‌سازی برسد و ثروت‌آفرینی کند تا کارخانه‌ای راه‌اندازی شود و اشتغال‌آفرینی کند.

آیا این خطرناک نیست که دانشگاه وارد بنگاه‌داری و کارخانه‌داری شود و از فضای علمی فاصله بگیرد؟

ما کارخانه را اداره نمی‌کنیم و به موضوعاتی مانند فروش نیز نمی‌پردازیم، بلکه حداکثر سهم 30 درصدی فناوری خود را برمی‌داریم. البته این به معنای کمک نکردن به شرکت‌های دانش‌بنیان نیست. ما کمک‌های خود را برای راه‌اندازی شرکت‌ها انجام می‌دهیم و شرکت‌ها پس از راه‌اندازی خودشان مدیریت کارخانه را برعهده می‌گیرند.

نمونه طرحی را دارید که این کار را انجام داده باشد؟

اساسا مدل طرح‌های دانش‌بنیان به همین شکل است، مثلا در موضوع رنگ نانو، کارخانه راه‌اندازی شده است و محصول را تولید می‌کنند، آرم ما را هم روی محصول می‌زنند. هرچند به آنها کمک می‌کنیم اما بر سر این موضوع که سرمایه را چگونه تامین می‌کنند کاری نداریم. حتی پس از راه‌اندازی خود را در امور اداری و مالی دخیل نمی‌کنیم، وقتی شرکت راه‌اندازی شد دیگر کاری نداریم، چون نه تولید‌کننده هستیم و نه صادر‌کننده و نه فروشنده.

آیا در این طرح‌های اقتصادی و کارخانه‌ها می‌توان از فارغ‌التحصیلان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی استفاده کرد تا مشوقی برای فعالیت دانشجویان باشد؟

اکثرا شرکت‌های دانش‌بنیان متشکل از دانشجویان و استادان هستند و در این طرح‌ها دانشجویان پژوهشگر از همکلاسی‌ها خود استفاده می‌کنند. برای مثال در طرح‌های مهندسی پزشکی، قطعا 10 تا 15 نفر از دانشجویان مهندسی پزشکی با اعضای شرکت همکاری می‌کنند و زمانی که محصول شرکت به نتیجه می‌رسد، اولویت کار با دانشجویانی است که در آن طرح همکاری کرده‌اند. شرکت‌هایی که از درون دانشگاه و شرکت‌های دانش‌بنیان به وجود می‌آیند، ایده‌هایشان از دانشجویان و افرادی است که در دانشگاه در حال تحصیل هستند و همین موضوع باعث به کار‌گیری دانشجویان می‌شود و در اصل تفاوت ما با طرح‌های که در دانشگاه تولید نمی‌شود همین ارتباط با نیروهای دانشجویی است.

با توجه به اینکه بخش زون الکترونیک را در اختیار شما قرار داده‌اند.  توضیحی در مورد این نمایشگاه می‌دهید؟

استانداری طرح این نمایشگاه را برگزار می‌کند و همه دانشگاه‌ها نیز در آن مشارکت می‌کنند. در روند این نمایشگاه هر زون به یک دانشگاه واگذار می‌شود؛ برای مثال زون نانو را به دانشگاه تبریز، زون الکترونیک را به دانشگاه آزاد اسلامی و زون فناوری اطلاعات را به اداره کل فناوری اطلاعات داده‌اند، سال گذشته هم زون الکترونیک برعهده ما بود که به‌عنوان زون برتر انتخاب شد و از ما تقدیر کردند. بنابر توصیه دکتر طهرانچی قرار شد سایر واحدهای دانشگاه‌ آزاد نیز در این نمایشگاه شرکت کنند و هر زونی که در اینجا وجود دارد تنها مربوط به واحدهای آذربایجان شرقی نمی‌شود. به خاطر همین موضوع امسال حضور دانشگاه آزاد اسلامی پررنگ‌تر شده است. منتها پنج یا 6 زمینه را برای فعالیت خود انتخاب کرده‌ایم که یکی از این زمینه‌ها نانو است.  هدف از شرکت در این نمایشگاه، نشان دادن توانمندی‌های دانشگاه آزاد اسلامی به سایر دانشگاه‌هاست، البته این‌طور نیست که تنها دانشگاه‌ها شرکت کنند، صاحبان طرح‌ها، کارخانه‌ها و... نیز حضور دارند که نشان از اهمیت این نمایشگاه است. البته این‌طور نیست که بگوییم هر دانشگاه یک غرفه داشته باشد، بلکه غرفه‌ها به نام طرح‌هاست، این طرح‌ها در پایان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و طرحی که برتر شود تجاری‌سازی شده و با آن قرارداد بسته می‌شود. البته ممکن است سایر طرح‌ها نیز با شرکت‌هایی که از نمایشگاه بازدید می‌کنند قرارداد ببندند و طرح خود را تجاری کنند.

آیا از سرمایه‌گذاران و بخش‌های خصوصی نیز دعوت شده است؟

بله، سرمایه‌گذارها نیز در این نمایشگاه حضور دارند و طرح‌ها را می‌بینند، برخی طرح‌ها ممکن است به اندازه‌ای به چشم بیاید که در نمایشگاه موجب عقد قرارداد شود. درواقع هدف این است که ایده‌ها و طرح‌ها مطرح شود و کارخانه‌ها اگر طرح را پسندیدند با آن قرارداد  ببندند.

با توجه به تشکیل سرای نوآور تبریز آیا بازدیدهایی از مراکز کفش و چرم برنامه‌ریزی شده است و برنامه حل مسائل کفش و چرم به چه صورت پیش می‌رود؟

بله، هم از کارخانه‌های مهم چرم‌سازی و هم از بازار کفش و چرم تبریز بازدید به عمل خواهد آمد. پیش از این نیز با تولید‌کنندگان و فروشندگان این صنعت جلساتی را برگزار کرده‌ایم، برخی از آنها مشکلات و مسائلی دارند که خوشبختانه همه چالش‌ها را بررسی کرده‌ایم.درواقع این موضوع چالش دانشگاه‌های آزاد استان ماست که باید به پایان‌نامه ارشد و رساله دکتری تبدیل شود. پیش از این نظام موضوعات این تحقیقات چیده و تایید شده است. باید سعی کنیم کشف‌های تولیدی به یک برند تبدیل شوند، چرا نتوانسته‌ایم کفش تبریز با این سابقه را به برند تبدیل کنیم؟ در حالی که شاهدیم کفش تبریز را با یک برند خارجی با چند برابر قیمت به خودمان می‌فروشند. بحث پیچیده‌ای است که از تهیه تا بازاریابی، فروش و برند‌سازی را دربرمی‌گیرد. این موضوع راهکار می‌خواهد که باید بر اساس طرح ارائه شود.از طرف دیگر بررسی کرده‌ایم طراحی کفش در ترکیه رشته کاردانی و کارشناسی دارد اما ما در ایران رشته صنایع کفش نداریم، به همین دلیل سر فصل‌های این رشته را گرفته‌ایم، بومی‌سازی کرده‌یم و برای تصویب رشته به مراجع فرستاده‌ایم. کفاش‌ها هم می‌توانند این رشته را بخوانند تا علاوه‌بر فن، سواد آکادمیک نیز داشته باشند. مهم احیا کردن این بخش صنعت بومی ماست که باید آن را جلو‌تر ببریم و به نظرم دانشگاه آزاد اسلامی قدم خوبی برداشته است.

 

معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز درگفت و گو با «فرهیختگان»:

نمایشگاه ربع‌رشیدی به دنبال فرهنگ استفاده نوآورانه از فناوری است

 

هفتمین دوره نمایشگاه ربع رشیدی این روزها با مشارکت فعالانه دانشگاه آزاد اسلامی در تبریز درحال برگزاری است. حسن رسولی، معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از پیشینه و اهداف این نمایشگاه سخن گفت که در ادامه می‌خوانید.

امسال هفتمین دوره نمایشگاه ربع‌رشیدی در تبریز برگزار شده، کمی درباره این نمایشگاه صحبت کنید.

سابقه نمایشگاه به سال 84 برمی‌گردد که اولین دوره آن تحت‌عنوان نمایشگاه فناوری‌های پیشرفته در تبریز برگزار شد اما ادامه پیدا نکرد تا اینکه بار دیگر از سال 93 این نمایشگاه برگزار شد و امسال نیز هفتمین دوره آن تحت‌عنوان ربع‌رشیدی برگزار می‌شود. این نمایشگاه با فناوری‌های پیشرفته آغاز به کار کرده بود، اما از سال 94 روی بحث نوآوری این نمایشگاه تاکید جدی داشتیم تا بتوانیم فرهنگ استفاده نوآورانه از فناوری‌های جدید را نهادینه کنیم. به عبارت دیگر امروز دیگر نیازی نیست که بخواهیم تلفن‌همراه را اختراع کنیم بلکه می‌توانیم با استفاده از این وسیله، کسب‌وکارهای جدیدی را راه‌اندازی کنیم و همین مساله دلیلی شد تا نمایشگاه ربع‌رشیدی از دو دوره گذشته با عنوان نمایشگاه فناوری و نوآوری برگزار شود. ربع‌رشیدی، به معنی منزل و محل اقامتگاه است؛ چراکه 700 تا 800 سال پیش در تبریز منطقه علمی وجود داشته که ربع‌رشیدی مسئولیت ایجاد آن را برعهده داشته است و از کشورهای دیگر به این منطقه آمده و به تحصیل علم می‌پرداختند و در ارتباط با صنعت آن زمان نیز بوده‌اند. به‌عبارت دیگر دانشگاه‌های ربع‌رشیدی به راه‌اندازی برخی کسب‌وکارها نیز ورود کرده بودند و در علوم پزشکی به فعالیت می‌پرداختند و حتی به 6 زبان خارجی در این منطقه تدریس می‌شد، همین مساله باعث شده واژه ربع رشیدی به نمادی تبدیل شود و چون متولی اصلی برگزاری این نمایشگاه، همان منطقه ویژه علم و فناوری ربع رشیدی است، اسم نمایشگاه را نیز ربع‌رشیدی گذاشته‌اند.

اصلی‌ترین هدف برگزاری این نمایشگاه طی هفت سال گذشته چه بوده است؟

شعار اصلی نمایشگاه کمک به تجاری‌سازی فناوری است و از آنجا که در برهه‌ای تبریز، محل داد و ستد بود، این نمایشگاه نیز با همین هدف شروع به کار کرده و امسال بیش از دوهزار طرح در نمایشگاه شرکت کرده‌اند. نمایشگاه در دو سطح، معرفی محصولات و ارزیابی فناوری‌ها برگزار می‌شود و در پایان مدت هم برخی آثار و محصولات به‌عنوان اثر برگزیده معرفی می‌شوند که به آنها جایزه نقدی تعلق می‌گیرد. در اصل در نمایشگاه ربع‌رشیدی به 10 فناور برتر جایزه داده می‌شود و بعد در طول یک‌سال دو تا سه فناوری از سوی مسئولان نمایشگاه مورد پیگیری قرار می‌گیرند تا به طرق مختلف به آنها کمک شود. هدف دیگر این نمایشگاه ترویج فرهنگ فناوری است و تلاش می‌شود حمایت سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بحث تجاری‌سازی این فناوری‌ها را نیز به دنبال داشته باشیم. در تبریز بیشتر صنایع دست بخش خصوصی است و کار کردن با این بخش، هم آسان و هم سخت است؛ سختی کار این است که بخش خصوصی کاری به بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های مربوط به دانشگاه‌ها ندارد و حسن آن نیز چابک بودن بخش خصوصی است. ما انجمن‌های مختلف صنعتی را در تبریز داریم که در طول سال با آنها رایزنی‌هایی صورت می‌گیرد و نباید فراموش کنیم که نیازی نیست دنباله‌روی دولت باشیم، بلکه باید روی فناوری‌هایی سرمایه‌گذاری کنیم که مردم به استفاده از آنها تمایل دارند، چراکه قطعا مردم برای استفاده از هر فناوری که نیاز داشته باشند، پول پرداخت می‌کنند و این مساله نیز باعث رشد و جذب سرمایه‌ها به‌منظور توسعه آن فناوری‌ها می‌شود.

سطح برگزاری این نمایشگاه چگونه است؟

 این نمایشگاه در سه سطح، ایده، تجاری‌سازی و شرکت‌های دانش‌بنیان برگزار می‌شود. دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه‌های مختلفی مانند الکترونیک که صفر تا صد آن برعهده خود دانشگاه است، شرکت می‌کند و در این حوزه طرح‌های معقولی را نیز در نمایشگاه داشته‌ایم.

بیش از 10 حوزه در این نمایشگاه وجود دارد که حضور دانشگاه آزاد اسلامی در آنها به چشم می‌خورد، کمی در این باره صحبت کنید.

در اولین دوره برگزاری این نمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی با محصولاتی در حوزه فناوری نانو حضور داشت که امسال نیز تعداد محصولات عرضه شده، رشد چشمگیری داشته است. در اصل از آنجایی که ما رشته‌ها و اعضای هیات‌علمی مختلف را در حوزه نانو داریم، در این بخش ورود جدی کرده‌ایم و شبکه‌سازی آن نیز صورت گرفته است. البته زمانی که بنده در استانداری بودم، برگزاری این نمایشگاه کار سختی بود و درنهایت به این نتیجه رسیدیم که همگرایی در این بخش ایجاد کنیم تا در هر حوزه دستگاه مرتبط با آن ورود داشته باشد، به‌طور مثال الان غرفه حوزه آب توسط سازمان آب دنبال می‌شود و این مساله باعث شده کار عرضه فناوری‌ها در حوزه‌های مختلف آسان‌تر شود.

طرح‌هایی که در این نمایشگاه عرضه شده تنها مختص شهر تبریز است؟

خیر. طرح‌هایی که در این نمایشگاه عرضه می‌شود از کل کشور بوده و تنها 400 طرح در حوزه الکترونیک وجود دارد که مسئولیت آن برعهده دانشگاه آزاد اسلامی است. باید به این مساله نیز اشاره کنم که رسالت دیگر دانشگاه آزاد اسلامی در ارتباط با این نمایشگاه، جمع‌آوری طرح‌هایی است که به این نمایشگاه می‌رسد. البته ما طرح‌ها را نیز فیلتر می‌کنیم، ولی این کار مختص ایده و طرح‌هایی است که می‌خواهند در جشنواره شرکت کنند و طرح‌ها بعد از داوری وارد این جشنواره می‌شوند. قطعا هرچه نمایشگاه جلوتر می‌رود تجربه شرکت‌کنندگان نیز بیشتر می‌شود.

طرح‌هایی که به نمایشگاه می‌آیند براساس آمایش سرزمینی جمع‌آوری شده‌اند؟

بسیاری از فناوری‌هایی که به نمایشگاه می‌آیند به صورت خودجوش هستند، اما یکی از وظایف منطقه ربع‌رشیدی، ایجاد کانون‌های فناوری بوده اما هنوز با اینکه محصولات به صورت آمایش منطقه‌ای به نمایشگاه بیایند، فاصله زیادی داریم. البته نباید فراموش کرد که برای بسیاری از فناوری‌ها مانند نانو، اصلا مرز جغرافیایی قابل‌لحاظ نیست، اما قطعا فناوری‌هایی را داریم که به استعداد منطقه مرتبطند، ولی هنوز تا جمع‌آوری طرح‌ها براساس آمایش منطقه‌ای، فاصله زیادی داریم.

به نظر شما صنعت امروز زبان دانشگاه را فهمیده و اعتماد بین صنعت و دانشگاه برقرار شده است؟

در جواب به این سوال باید به زمان دفاع مقدس اشاره کنم. آن دوران می‌دیدیم که در میدان جنگ، پزشک همانند یک کارگر ساده کار می‌کرد و شاید اصلا ارتباطی میان فعالیتی که انجام می‌شد با شخصی که آن کار را انجام می‌داد، وجود نداشت، چراکه در اصل اکوسیستم آن زمان باعث این اتفاق شده بود. امروز نیز اگر می‌بینیم که دانشگاه و صنعت کنار یکدیگر نیستند به خاطر نبود هدف مشترک است. دو هفته پیش از دو صنعت بازدید کردیم و جالب اینجاست که صاحب یکی از کارخانه‌‌ها از بازدید ما خیلی خوشحال شد و عنوان کرد در تمام این سال‌ها تنها دوبار دانشگاه از این کارخانه بازدید کرده که یکی مربوط به اوایل انقلاب بود و دیگری مربوط به بازدید ما بوده است. درحقیقت دانشگاه نیز چندان به سراغ صنعت نرفته و دلیل این مساله نیز آن است که در گذشته، دانشگاه نقش ثانوی داشته و اصلا ارتباطی با صنعت نداشت و تنها به تربیت نیروی انسانی می‌پرداخت، اما امروز دیگر وضعیت این‌گونه نیست و دانشگاه امروزی نسل محوری پیدا کرده و درحقیقت صنعت از دل دانشگاه بیرون می‌آید.

به نظر شما این مساله خطرناک نیست و دانشگاه به‌تدریج به بنگاه‌دار تبدیل نمی‌شود؟

بله. اما امروز دانشگاه شرکت‌داری نمی‌کند بلکه از درون آن، شرکت‌های مختلفی بیرون می‌آید. درحقیقت دانشگاه در مالکیت معنوی شرکت‌ها و ایجاد اکوسیستم‌ها اثرگذار است نه اینکه خودش بنگاه‌دار شود. گوگل متولد دانشگاه استنفورد است، اما در محصولات گوگل اسمی از استنفورد نمی‌آید بلکه تنها در دانش فنی محصولات گوگل از دانش این دانشگاه استفاده می‌شود.

همه افرادی که در این نمایشگاه حضور پیدا کردند، از محیط علمی به این دانشگاه می‌آیند؟

نگاه ما در این بخش، نگاه نوآوری باز است، درحالی که قبلا نگاه خطی به این مساله وجود داشت و معتقد بودند نوآوری باید در یک سازمان شکل بگیرد، پرورش یابد و حمایت شود اما امروز دیگر این‌گونه نیست و شرکت‌های مختلفی را داریم که یکی ایده و دیگری حمایت از ایده را دنبال می‌کنند و شاید تعداد محصولاتی که در این نمایشگاه حضور دارند و از دل دانشگاه بیرون آمده‌اند، پایین است اما قطعا در سال‌های آینده این میزان افزایش پیدا می‌کند.

اگر نکته‌ای هست، بفرمایید.

باید به این مساله اشاره کنم که در نمایشگاه ربع‌رشیدی شاید دانشگاه آزاد اسلامی صفر تا صد کارهایی را که مربوط به حوزه الکترونیک است برعهده داشته، اما این بدان معنا نیست که در حوزه‌های دیگر هیچ کاری نکرده‌ایم؛ چراکه در حوزه‌های دیگر مانند آب، نانو، کشاورزی، ‌آی‌تی، صنایع غذایی و بهداشتی نیز طرح‌های مختلفی از واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی عرضه شده است. حتی در حوزه لیزر که چندان امکان حضور محصول‌محور دانشگاه آزاد اسلامی در آن وجود نداشته نیز به‌عنوان یک شتابدهنده حضور پیدا کرده‌ایم.

 

جعفر ابوالحسنی، مدیر دفتر ارتباط با صنعت و توسعه کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز/

تغییر نگاه صنعت به دانشگاه توسط دانشگاه آزاد اسلامی

جدایی بین صنعت و دانشگاه سال‌هاست اتفاق افتاده و این مساله دلایل مختلفی دارد که در رسانه‌ها و توسط مسئولان مطرح شده اما واقعیت این است که در سیستم دانشگاه معضلات زیادی وجود دارد.  دانشگاه و صنعت زبان هم را متوجه نمی‌شوند و بهتر است جمله «زبان هم را نمی‌فهمند» را  به‌کار نبریم، چون تحصیلکرده‌ها هستند که به صنایع ورود پیدا می‌کنند و پس از گذشت چندین سال آن سیستم را هدایت می‌کنند پس نمی‌توان عنوان کرد این دو زبان یکدیگر را نمی‌فهمند ولی بخشی از اینکه چرا اینها بهتر همدیگر را متوجه نمی‌شوند به دانشگاه برمی‌گردد.دانشگاه‌ها باید مفاهیمی را به دانشجو منتقل کنند که متشکل از همه‌چیز باشد و در واقع مهارتی به آنها بیاموزند که کاربردی باشد، عیب و نقص کار در اینجاست که دانشجویان تنها مهارت‌های آموزشی می‌بینند.براساس مطالعاتی که انجام شده است، در دنیا برای آنکه فردی یک شغل مناسب با شرایط خود را پیدا کند باید دو مهارت داشته باشد، اول مهارت‌های تخصصی است که در هنگام تحصیل آموزش می‌بیند و دوم مهارت‌های اجتماعی، عمومی، قدرت و ارتباط توان مذاکره با سازمان‌ها و نهادها که باید در شرایط دیگری آن را فراگرفت.

این نکته بسیار جالبی است که مهارت تخصصی تنها30 درصد در انتخاب شغل مناسب می‌تواند کمک‌کننده باشد و 70 درصد الباقی در مهارت‌های عمومی و اجتماعی است که از طریق کسب تجربه و به نوعی کار و فعالیت مستقیم به دست می‌آید. دانشگاه در این بخش بسیار ضعف دارد و این مختص یک دانشگاه و دو دانشگاه نیست بلکه تمام دانشگاه‌ها در این زمینه نقص دارند، البته نباید فراموش کرد که در 30 درصد مهارت‌های تخصصی دانشگاه بسیار خوب عمل می‌کند که آن نیز مرهون اساتید و هیات‌علمی متخصص است.همیشه حرف از این بوده است که ما چطور ایده را به ثروت تبدیل کنیم؟ این مساله تنها با استفاده از مهارت عمومی و اجتماعی که قبلا گفته شد، امکان‌پذیر خواهد بود.

دانشگاه باید بتواند با عرضه خدمات فنی بازار به دانشجویان یاد دهد که چگونه با تخصص درآمدزایی کنند. با این کار دانشجو زبان مشترک صنعت و دانشگاه را متوجه می‌شود و دانشجو خود را وصل به صنعت می‌کند و دیگر دانشگاه و صنعت دچار چالش نخواهند شد و پس از آن دانشگاه نیز تبدیل به دانشگاه کارآفرین می‌شود؛ چیزی که مدنظر مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی است.فردی که این ویژگی را دارد متخصص است و با ایده و فکری که در اختیار دارد به راحتی می‌تواند به بازار معرفی شود و پس از ارائه به تجاری‌سازی برسد. برخی‌ها ممکن است ایراد بگیرند که دانشگاه چیزی که مدنظر صنعت است را نمی‌تواند تولید و طراحی کند، این حرف بسیار اشتباه است اگر نمی‌توانست پس تاکنون این همه علمی که در اختیار صنعت قرار گرفته از کجا آمده است؟ در تحریم اخیر ورود ماده‌ای به نام پلی‌اورتان که کاربری آن در صنعت کفش است نیز قطع شد، ما با هماهنگی برخی کارخانه‌های این صنعت در تبریز این محصول را تقریبا با 80 درصد پیشرفت توانسته‌ایم بسازیم که نوعی موفقیت به شمار می‌رود.

صنعت ما نیز باید اقداماتی انجام دهد و این مساله بر همگان روشن است. باید به دانشگاه وارد شود و از آن طریق نیازش را رفع کنند. مثلا صنعت پتروشیمی می‌تواند آزمایشگاه در اختیار دانشجو و استاد قرار دهد و از آنها محصولاتی را بخواهد که مدنظر کارخانه و صنعت است، این برای صنعت امکان‌پذیر است اما به دنبال این نیستند و راحت‌ترین کار که واردات است را انتخاب کرده‌اند و دنبال اینکه جوانان همین کشور را به کار بگیرند، نیستند. برای دانشجو و دانشگاه بستر در صنعت فراهم نیست. مدیران صنعتی و دانشگاهی هم‌زبان نیستند. ما بعد از این توسط دانشگاه آزاد اسلامی قرار است این روند را اصلاح کنیم که با این اقدام فضای به وجود آمده در این بین کم خواهد شد، چون این دیدگاه کاملا متفاوت است و دانشگاه آزاد اسلامی به دنبال تغییر نگاه‌های منفی به دانشگاه‌هاست.

 

 کارگاهی برای عملیاتی شدن پایان‌نامه‌های دانشجویی

ساسان امانی، دارای دکترای هوافضا و عضو هیات‌علمی گروه مهندسی مکانیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز است که از سال 85 در این واحد مشغول فعالیت شده است. او چند سالی است کارگاهی را با گردهم‌آوردن شماری از دانشجویان موفق و فعال در خارج از دانشگاه تاسیس کرده است که کار در آنجا با پروژه‌های کوچک آغاز می‌شود تا به پروژه‌های اصلی برسد. این کارگاه تاکنون موفق به تولید هشت محصول شده که حاصل فعالیت دانشجویان شاغل در آن است.به گفته امانی آنها، تنها با چهار محصول در هفتمین دوره نمایشگاه ربع‌رشیدی (رینوتکس) حضور پیدا کرده‌‌اند. او بر این باور است که یکی از مشکلاتی که دانشگاه‌ها با آن دست به ‌گریبان هستند، بالا بودن تعداد مقاله‌های دانشگاهی است اما کار عملی بسیار محدود صورت می‌گیرد. او با راه‌اندازی این کارگاه تلاش کرده دانشجویان را به انجام کارهای عملیاتی تشویق کند تا فعالیت آنها تنها به مقاله محدود نشود. بسیاری از طرح‌هایی که در این کارگاه به مرحله عملیاتی می‌رسند، پایان‌نامه‌های دانشجویان هستند.او در ادامه می‌گوید: «یکی از محصولاتی که مشغول ساخت آن هستیم، وایرکات است که از تکنولوژی بالاتری در آن استفاده شده و بسیاری از دوستان به تصور اینکه به دلیل تکنولوژی بالا قادر به ساخت آن نیستیم، ما را از ورود به آن منع می‌کردند اما به مرور به انتهای پروژه نزدیک شده‌ایم و به‌زودی به‌طور کامل انجام می‌شود. دستگاه اولیه وایرکات اسپارک است؛ به این معنا که ابتدا باید به تکنولوژی اسپارک دست پیدا کرده و سپس آن را تبدیل به وایرکات کنیم. ما به محض رسیدن به این مرحله بدون اتلاف وقت، کار را دنبال کردیم.»
 امانی درباره کاربردهای وایرکات به «فرهیختگان» می‌گوید: «اگر بخواهید یک فلز ضخیم یا حتی نازکی را با دقت دوصدم میلیمتر برش دهید، لیزر قادر به انجام آن نیست، چراکه حدود یک میلیمتر از لبه‌های آن می‌گیرد. اما وایرکات با دقت بالایی این کار را انجام می‌دهد ولی کار زمانبری است به‌طوری که شاید برای برش 10 سانتیمتر لازم باشد دستگاه 11 ساعت روشن باشد و کار با دقت بالایی انجام شود.»
این عضو هیات‌علمی گروه مهندسی مکانیک می‌گوید: «از زمانی که ایده وایرکات شکل گرفت تا زمان ساخت آن، حدود 6 ماه به طول انجامید. در این فرآیند کار قالب‌سازی هم انجام می‌دهیم. البته در حال حاضر، کار قالب‌سازی را هم با اسپارک انجام می‌دهیم و کنترل آن را کامل به دست گرفته‌ایم و مشکلات ایجاد‌شده کاملا قابل تشخیص است.» تاکنون تنها یک نمونه وایرکات در اراک ساخته شده است که به گفته امانی، بین 50 تا 60 میلیون تومان قیمت دارد.در کارگاهی که امانی تاسیس کرده، دو مدل پمپ ساخته می‌شود، یکی پمپ «لوب پمپ» و دیگری پمپ «دنده‌ای».
 پمپ دنده‌ای، مواد غلیظ مانند شیره یا خمیر را پمپاژ می‌کند که در صنایع غذایی معمولا از انواع استیل آن استفاده می‌شود. ایران در تکنولوژی استیل ضعیف است، این پمپ دنده‌ای تولیدکننده داخلی دارد اما ظاهر زیبایی ندارد. 40، 50 سال پیش نمونه‌ای از یک پمپ دنده‌ای از آلمان وارد شد که توسط چهار کارخانه در ایران تولید شد که همه آنها شبیه هم هستند.به گفته امانی، ما این پمپ دنده‌ای را به اصطلاح ریدیزاین و دوباره طراحی کرده و فرم آن را تغییر داده و سعی کرده‌ایم بر مبنای توانمندی‌های داخلی آن را طراحی کنیم؛ به‌عنوان مثال، وقتی دسترسی به دستگاه CNC نداریم، چرا باید پمپی بسازیم که 50 درصد کارکرد آن با دستگاه CNC است بلکه پمپی می‌سازیم که 50 درصد کار آن با تراش انجام شود که کاملا در دسترس ماست. درواقع، با فهم عمیقی که از ماشین‌ابزارها انجام شده، با قابلیت‌های خودمان پمپی را تولید کرده‌ایم که ارزان تمام شود. او در ادامه به توضیح پمپ دیگر می‌پردازد و می‌گوید: «لوب پمپ، یک پمپ غلیظ‌‌کش است که نمونه داخلی معتبری ندارد بلکه مشکلاتی دارد و گارانتی نمی‌شوند. به‌عنوان مثال، مربای توت‌فرنگی در هر پمپی که برود، خروجی آن خمیر توت‌فرنگی است و دیگر خبری از تکه‌های توت‌فرنگی نیست. لوب پمپ این عملیات را به‌گونه‌ای انجام می‌دهد که توت‌فرنگی را سالم تحویل می‌دهد. نمونه دو اینچ لوب پمپ‌ ساخت ترکیه با قیمت 55میلیون تومان به فروش می‌رسد، در حالی که نمونه داخلی آن را تنها 22 میلیون تومان قیمت‌گذاری کرده‌ایم. این درحالی است که حتی با این قیمت هم ما 100 درصد سود می‌کنیم.»
امانی در مورد مساله بازاریابی در صنعت می‌گوید: «یکی از مشکلات ما بازاریابی است که در آن بسیار ضعیف عمل می‌کنیم. از سوی دیگر، بازار هم ایرادتراشی می‌کند. در قسمت بازار، یاد گرفته‌اند که راحت به پول برسند و سریع‌ترین و آسان‌ترین راه را طی کنند که از نظر آنها وارد کردن محصول است و زحمت برقراری ارتباط با امثال ما را به خودشان نمی‌دهند و به نوعی آینده‌نگری ندارند که تا چه حد می‌توانند با خرید محصول داخلی سود کسب کنند. هنوز بازار ما به این درک نرسیده است. از طرف دیگر، در بخش بازار بسیاری از محصولات کیفیت بالایی ندارند و همین باعث از بین رفتن اعتماد بین طرفین شده است.»

دست مصنوعی که از عضله فرمان می‌گیرد

 حامد تقی‌پور، عضو هیات‌علمی گروه برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلخچی در پروژه‌ای موفق به ساخت دست مصنوعی شده‌ است که نمونه‌ای از آن در هفتمین نمایشگاه ربع‌رشیدی (رینوتکس) به نمایش درآمده است. این دست مصنوعی از سیگنال‌های عضلانی دستور می‌گیرد و برای افرادی که قطع عضو شده‌اند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نمونه اولیه برای دست به کار می‌رود اما قابل تعمیم به پا هم هست.  به گفته تقی‌پور، طبق آمار، سالانه حدود 100هزار نفر در ایران بر اثر تصادفات رانندگی و سوانح قطع‌عضو شده و نیازمند پیوند عضو هستند. نیاز به اندام مصنوعی به‌ویژه دست یکی از نیازهای مبرم جامعه ماست و با توجه به اینکه تکنولوژی آن کاملا وارداتی است، نمونه‌های داخلی آن تنها در حد نمونه‌های آزمایشگاهی بودند و ما تشخیص دادیم روی این عضو پیوندی کار کنیم.قیمت نمونه‌های وارداتی یک دست مصنوعی طبق دلار امروز، حدود 200 تا 300 میلیون تومان است که هزینه گزافی را به افراد تحمیل می‌کند. این نمونه‌ها کاملا از عصب و عضله فرمان می‌گیرند اما نمونه‌های دیگری هم در دنیا تولید می‌شوند که تنها ظاهری شبیه دست انسان دارند و عملیات کوچکی مانند گرفتن را انجام می‌دهند که 50، 60 میلیون تومان هستند.

تقی‌پور ادامه می‌دهد: «دست مصنوعی‌ای که ما تولید کرده‌ایم، در هر پنج انگشت قابلیت حرکت داشته و هفت درجه آزادی دارد. درحال حاضر، نمونه اولیه آن از عضله برای حرکت دستور می‌گیرد و فاز بعدی ما به‌ گونه‌ای است که دست بتواند از عصب دستور بگیرد و شخص به محض اینکه اراده می‌کند دستش را ببندد، دست بسته شود. اما در نمونه ساخته‌شده که دست از عضله دستور می‌گیرد، فرد باید یکی از عضلاتش را منقبض کند تا بتواند دستش را ببندد. اما در نمونه بهبودیافته که مشغول کار روی آن هستیم، فرد به محض اینکه اراده کند چیزی را در دست بگیرد، می‌تواند آن کار را انجام دهد.  این پروژه را در قالب یک پروژه کارشناسی‌ارشد انجام داده‌ایم و برنامه ما این‌گونه است که آن را تبدیل به شرکت کنیم و نمونه تجاری و فروش آن را هم داشته باشیم.»

نبود بازاریابی جوانان را سرخورده می‌کند

یکی از ضعف‌های تیم‌های تحقیقاتی اینجاست که مطالعه بازار ندارند و در تیم بازاریابی وجود ندارد. تقی‌پور می‌گوید: «ما با انجمن بازاریابی استان تفاهمنامه‌ای امضا کرده‌ایم که برای مرکز رشد دوره‌های بازاریابی برگزار کند. ما همچنین در زمینه دست مصنوعی با مشاوران بازاریابی هم گفت‌وگو کرده و قراردادهایی برای بازاریابی این محصول با آنها منعقد کرده‌ایم. دوره‌های بازاریابی برای دانشجویان واحد هم برگزار خواهیم کرد. جوانان ما معمولا پتانسیل علمی را در اختیار دارند، به‌طوری که تحقیق کرده و نمودار هم می‌سازند اما کمی احساسی برخورد می‌کنند و ایده‌آل‌هایی را در ذهن خودشان می‌پرورانند که ممکن است سال‌ها تا رسیدن به آن راه باشد و از این موضوع غافل هستند که بازار مساله دیگری است و ممکن است بعد از مدت‌ها کار و ورود به بازار، در آن شکست بخورند و سرشکسته و مایوس می‌شوند.»
تقی‌پور درباره قیمت نمونه دست مصنوعی ساخته‌شده می‌گوید: «ما اگر بتوانیم این دست مصنوعی را به نمونه تجاری برسانیم، قیمت تمام‌شده آن به حدود 15میلیون تومان می‌رسد.» در تولید این دست مصنوعی، دانشجویان با گرایش‌های مختلفی مشارکت کرده‌اند؛ به‌عنوان مثال، بحث عصب که مطرح می‌شود، رشته‌های پزشکی، مکانیک و دیگر رشته‌ها هم مطرح می‌شود. در این پروژه مشاوره‌های مکانیک هم حضور داشته‌اند اما از آنجایی که این پروژه کارشناسی‌ارشد بوده، گروه قادر به کمک گرفتن از فرد دیگری نبوده است.
 به گفته تقی‌پور، در این پروژه از کمک‌ها و مشاوره‌های دکتر رنجبر عضو هیات‌علمی دانشگاه و رئیس واحد در بحث مکانیک نیز بهره گرفته‌اند. در این میان، رشته او الکترونیک بوده و دانشجویی که روی پروژه کار کرده، در رشته متاکرونیک تحصیل کرده بوده است.  او ادامه می‌دهد: «پایان‌نامه دکتری من درباره توانبخشی عصبی بود و از آن زمان، تیمی داشتیم که از دانشگاه پزشکی با ما همراه بودند و در این پروژه از تجربه آنها هم استفاده کردیم.»
تقی‌پور تاکید می‌کند: «مهم‌ترین مساله‌ای که در فرآیند این پروژه بیش از هر چیز دیگری احساس می‌شد، موانع مالی بود. ما توانستیم در قالب مرکز رشد هم از حمایت‌های مالی برخوردار شویم و در حد بودجه‌های مرکز رشد و بودجه‌های پژوهشی واحد به پروژه کمک کنیم.»
 او در ادامه به بحث تست‌های نمونه انسانی اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما برای تست نمونه انسانی باید حتما مجوزهای وزارت بهداشت را داشته باشیم که پروسه‌ای طولانی را به دنبال دارد.»

مشارکت دانشگاه آزاد در پروژه‌های بازی‌سازی

آرمین هاشم‌زاده، مدیرعامل یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان بازی‌سازی می‌گوید: «تمرکز ما تنها روی ساخت بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی نیست بلکه ما از حدود 9 ماه پیش همکاری خود پیرامون موضوع‌های VA و AR و انواع اپلیکیشن‌های آنها را در فرآیند روزمره با دکتر لطفی‌وند، مسئول مرکز رباتیک و فناوری‌های نرم آغاز کردیم. بنابراین، با وجود اینکه فعالیت اصلی شرکت بازی‌سازی است، اما VA و AR تکنولوژی‌ای است که از بازی‌سازی ایجاد شده و تولید شرکت‌های بزرگ بازی‌سازی دنیاست. هدف اصلی آنها سرگرمی بود اما موفقیت‌های آن در حوزه‌های دیگر، باعث شده در حوزه‌های دیگر هم از آنها استفاده شود که از نمونه‌های آن می‌توان به شبیه‌سازها، آموزش‌های مجازی تعمیرات و آموزش استفاده از موارد مختلف اشاره کرد.»

او ادامه می‌دهد: «ما نسخه‌های اولیه‌ای از آن هم تولید کرده‌ایم که یکی از آنها پروتوتایپ آموزش نحوه استفاده و تعمیرات ماهواره‌های اعزامی به فضا بود. کاربر با استفاده از عینک‌های واقعیت مجازی، به صورت محیط سه‌بعدی اتفاقاتی را که می‌افتاد، مشاهده می‌کرد. ما می‌توانستیم روی آن اپلیکیشن ایجاد کنیم و به صورت real time همه اتفاقات را ببینیم.» ساخت، آموزش و انتشار انواع بازی‌های موبایلی هم از دیگر فعالیت‌های این شرکت بازی‌ساز است.مجموعه این شرکت از حدود 20 نفر پرسنل تشکیل شده است که در محیطی دوستانه و کاری گروهی فعالیت می‌کنند. این شرکت تاکنون 6 محصول ساده و تست را راه‌اندازی کرده و درآمدی هم داشته که نسبتا کم بوده است. آنها در مدت فعالیت خود، به برخی مشکلات بنیادی پی بردند؛ به‌عنوان مثال دریافتند در زمینه آموزش دچار ضعف هستند و شرکت زیرساخت درستی ندارد و قابلیت راه‌اندازی و صحبت با شرکت‌های دیگر را نداریم.هاشم‌زاده ادامه می‌دهد: «ما همچنین عضو تیم همگرای بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای هم هستیم و رتبه شرکت از 9 rank، حدود پنج است. آن زمان تیم را ثبت کرده ‌بودیم اما قصد داریم شرکت را ثبت کنیم و دوباره رده‌بندی صورت ‌گیرد.»
هاشم‌زاده تاکید می‌کند تخصصی که در بازی‌سازی وجود دارد، بسیار پیچیده و دشوار است؛ چراکه هر چهار یا پنج سال یک‌بار سر و کله یک تکنولوژی جدید پیدا می‌شود و باید تمام دانسته‌ها را کنار گذاشت و تکنولوژی جدید را یاد گرفت. علاوه‌بر آن، در کار ما تمام تکنولوژی‌ها باید کنار هم جمع شوند؛ به‌عنوان مثال در یک پروژه گیم به داستان‌نویس، طراح سه‌بعدی، کانسپت آرتیست، برنامه‌نویس، انیماتور و دایرکتور نیاز داریم تا در کنار هم پروژه را به سرانجام برسانند و خروجی آن بیرون بیاید. هزینه‌ها سرسام‌آور است و بچه‌های تیم با عشق کار می‌کنند، به‌طوری که اگر عشق به این کار نبود، هرگز وارد این صنعت نمی‌شدند.او می‌گوید: «اولین محصولی که راه‌اندازی کردیم، یک بازی هواپیمایی بود که در ظاهر خیلی عالی نبود. یکی، دو سال بعد در صفحه اینستاگرام شرکت، بازی را از روی گوگل‌پلی حذف کرده بودیم. یک فرد آمریکایی پیغامی با این مضمون برای ما ارسال کرده بود و می‌خواست آهنگ‌های بازی را برای او بفرستیم. آهنگ‌های بازی ساخت شرکت نبود بلکه از آهنگ‌های رایگان استفاده کرده بودیم. زمانی که گفتیم آهنگ‌ها را برداشته‌ایم، ابراز کرد می‌خواهم از شما آهنگ‌ها را بگیرم چون به‌رغم اینکه ساده بود، بازی‌تان را دوست داشتم. فیدبک‌هایی که از کاربران می‌گیریم، عشق بیشتری ایجاد می‌کند و دوست داریم بتوانیم این عشق و حس را به آدم‌های دیگر هم منتقل کنیم.»
در بازار بازی‌های رایانه‌ای ایران که درحال جان گرفتن است، کار شرکت‌ها دشوارتر می‌شود. هاشم‌زاده، یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های این شرکت‌ و قدرت رقابتی با شرکت‌های دیگر در این حوزه را کار تیمی و بچه‌هایی دانست که آنها را حمایت می‌کنند.
او می‌گوید: «ما به خاطر حمایت‌ها و استواری بچه‌های گروه، بیشترین سختی‌ها را پشت‌سر گذاشته‌ایم و این عامل قدرتمند و مهمی است و تا حدودی منابع مالی را تامین کرده و توانسته‌ایم روی پای خود بایستیم. بچه‌ها و روسای دانشگاه ازجمله کسانی هستند که در این مسیر به ما کمک کرده و از ما حمایت می‌کنند.» این شرکت در پروژه‌ مشترک بازی‌سازی با دانشگاه آزاد اسلامی همکاری می‌کند.مدیرعامل این شرکت هدف از راه‌اندازی آن را این مساله دانست که بتوانند به یکی از قطب‌های قوی بازی‌سازی در شمال غرب کشور تبدیل شوند.به گفته هاشم‌زاده، طبق آمار ارائه‌شده از سوی کافه‌بازار، صنعت بازی‌سازی در ایران در سال 97 چیزی حدود 130میلیارد تومان گردش مالی تنها در پرداخت درون‌برنامه گیم داشته و کل سهم بازار بازی‌سازی در دنیا حدود 200 میلیارد دلار است که 80 بیلیون دلار آن سهم محصولات موبایلی است که بازار بزرگی را به خود اختصاص می‌دهند. اگر کشور ما و تیم‌های بزرگ بتوانند بخشی از این بازار را هم در اختیار بگیرند، به کشور و درآمدزایی آن کمک بزرگی خواهند کرد.

  «آزمایشگاه مجازی» اولین پلتفرم آموزشی و پژوهشی به صورت همزمان

رامین آذرپور، مسئول امور آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های دانشگاه آزاد اسلامی ایلخچی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درمورد طراحی و ساخت اپ آزمایشگاه مجازی گفت: «پلتفرم طراحی و ساخته‌شده به نام «پلتفرم جامع آمارسازی تجهیزات آزمایشگاهی و صنعت» است که به‌عنوان شبکه آنلاین ساها شناخته می‌شود. این شبکه مجموعه‌ای‌ از آزمایشگاه‌های مجهز از 400 واحد دانشگاهی آزاد اسلامی است که به صورت سایبری و در فضای مجازی تعریف شده و قابل دسترسی است.»
به گفته وی دانشگاه آزاد اسلامی علاوه‌بر پذیرش دانشجو، یک واحد الکترونیکی هم دارد که دانشجویان به صورت آنلاین تحصیل می‌کنند، درحالی که این دانشجویان قادر نیستند آزمایش‌ها را به صورت ‌آنلاین انجام دهند. با طراحی این پلتفرم دانشجو بدون حضور در دانشگاه می‌‌تواند از طریق آی‌پی‌کم یا وب‌کم که مستقر در فضای آزمایشگاه است به صورت زنده آزمایش را انجام دهد.

وی افزود: «طراحی این پلتفرم در بستر نرم‌افزاری بر پایه پلتفرم دات‌نت تعریف شده است که تحت شبکه بتوانیم تجهیزات آزمایشگاه را کنترل کنیم. برای پلتفرم نمونه، یک آزمایشگاه مدارفرمان را انتخاب کردیم که تحت کنترل تجهیزات برق قدرت است. علاوه‌بر این 35 عنوان آزمایش برای دانشجو انتخاب شده است با این قابلیت که شخص در هر مکانی که حضور داشته باشد می‌‌تواند با استفاده از لپ‌تاپ، موبایل یا کامپیوتر وارد نرم‌افزار ساها شود، سپس مدار موردنظر را ترسیم کرده و همان اتفاقی که در فضای فیزیکی آزمایشگاه رخ می‌دهد، در فضای مجازی نیز اتفاق می‌افتد.»

به گفته وی تاکنون چنین سیستمی طراحی و ساخته نشده بود. در این سیستم آموزشی استاد با دانشجو و دانشجو با دانشجو در تعامل هستند. بنابراین می‌‌توان با راه‌اندازی یک مجتمع متمرکز در تهران که دارای تجهیزات بسیار عالی باشد، این خدمات را نه‌تنها به سراسر کشور بلکه به سایر کشورهای جهان نیز ارائه داد. نکته قابل‌توجه درمورد این پلتفرم استفاده از هوش مصنوعی در ساخت آن است. به این معنا که اگر دستور اشتباهی به آن داده شود، دستگاه پیام خطا داده و عملیات متوقف می‌شود، به‌عبارت دیگر دستگاه هوشمند است.وی ادامه داد: «ست‌های آموزشی ارائه‌شده پلتفرم را براساس دستور کاری که هر سال در دانشگاه‌‌ها تدریس می‌شود و مورد تایید وزارت علوم است، به‌روز‌رسانی می‌کنیم. علاوه‌بر این ایجاد یک دایرکتور (هدایت‌کننده) از مجموعه اساتید دانشگاهی در دستور کار قرار دارد تا بتوان از ظرفیت علمی اساتید در بخش پژوهشی نیز استفاده کرد. بنابراین می‌توان گفت این پلتفرم یک پلتفرم آموزشی و پژوهشی به صورت همزمان است که می‌توان از آن در بخش صنعت نیز استفاده کرد.»

   دانشگاه آزاد اسلامی همراه طراحان «جزوه‌چی»

فردین آقا‌داداشی، طراح و مجری استارتاپ جزوه‌چی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درمورد محصولاتی که به همراه دو تن از دوستانش طراحی کرده و به نمایشگاه آورده است، گفت: «6 محصول کاربردی ارائه کرده‌ایم که مهم‌ترین آنها اپلیکیشن مجله خبری ژنوتکس2019 با قابلیت پخش زنده، نرم‌افزار اومیس (خونمون) در حوزه خرید و فروش املاک و جزوه‌چی است.»

به گفته وی در اپلیکیشن جزوه‌چی، جزوات تخصصی در رشته‌های مختلف وجود دارد. متقاضیان امکان جست‌وجو جزوه از طریق فهرست اسامی اساتید یا فهرست رشته‌ها را دارند. شاید این سوال مطرح شود که چرا به‌رغم وجود نرم‌افزارهای متعدد برای دانلود جزوه، اقدام به طراحی و ساخت این نرم‌افزار کرده‌ایم؟ نکته قابل‌توجه این است که در این اپلیکیشن  فقط جزوات تخصصی قرار داده شده است و جزوات عمومی یا جزواتی که از کیفیت چندان بالایی برخوردار نیست، وجود ندارد. درواقع ارائه جزوات تخصصی هدف اصلی ساخت این اپلیکیشن بود.

آقاداداشی درمورد شیوه کسب درآمد این اپلیکیشن گفت: «ابتدا می‌خواستیم از طریق فروش جزوات، کسب درآمد کنیم، اما متوجه شدیم تمایلی به خرید جزوه ندارند و از این طریق نمی‌توانیم کسب درآمد کنیم، بنابراین به شیوه‌های دیگر فکر کردیم. اکنون با تبلیغات هدفمند گوگل درآمد دلاری داریم. تبلیغات هدفمند به این صورت است که استفاده‌کنندگان جزوه‌چی با کلیک روی تبلیغاتی که در صفحه این اپلیکیشن طراحی شده، امکان کسب درآمد را برای ما فراهم می‌کنند. درحال حاضر دو سرویس واسطه برای دریافت درآمد دلاری در ایران وجود دارد که ما درآمد خود را از این دو شرکت دریافت می‌کنیم.»

وی درمورد مشکلات موجود و همکاری دانشگاه آزاد اسلامی با تیم طراحی جزوه‌چی افزود: «از زمانی که هسته فناورانه این اپلیکیشن بنا نهاده شد، دانشگاه آزاد اسلامی در روند فعالیت ما، کمک‌های لازم را ارائه داد. همچنین رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلخچی این قول را داد که جزوات تخصصی و خاصی را که دسترسی عمومی به آن امکان‌پذیر نیست، در اختیار ما قرار دهد. اما ناگفته نماند ما مشکلات متعددی داریم. معتقدم اگر بهترین و قوی‌ترین نرم‌افزارها طراحی و تولید شود، اما امکان معرفی آنها به جامعه وجود نداشته باشد، ارزش چندانی ندارد. بنابراین هر نرم‌افزاری نیاز به تبلیغات دارد. درواقع مهم‌ترین مشکلات طراحان و سازندگان اپلیکیشن‌ها مسائل مالی است. برای مثال درحال حاضر ما به 40 میلیون تومان برای تبلیغات نیاز داریم ولی نمی‌‌توانیم حتی از طریق وام هزینه‌های لازم را تامین کنیم.»

 اشتغالزایی 1000 نفری «کاچار»

مرتضی قائم‌مقامی، مدیر استارتاپ کاچار در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «براساس نیازی که در شهر و به‌طور کلی در جامعه ایران وجود داشت، کاچار را طراحی کردیم. این اپ کلیه خدمات خودرویی اعم از تامین قطعات و ارائه خدمات را ارائه می‌دهد. تهیه و تعویض لاستیک خودرو، خدمات تعویض روغن، بازدیدهای دوره‌ای، معاینه فنی و به‌طور کلی تمامی خدماتی که در نمایندگی‌ها و تعمیرگاه‌های خودرو ارائه می‌شود، از طریق این اپ قابل دسترسی است.»

به گفته وی نرم‌افزار کاچار دو بخش مجزا دارد؛ بخش اول فروشگاه و تامین‌کنندگان کالاها و قطعات مربوط به خودرو است. در این بخش، افراد می‌توانند قطعات موردنیاز خود را از هر تامین‌کننده‌ای با هر کیفیت و قیمتی که بخواهند، تهیه کنند. این بخش از نرم‌افزار یک فروشگاه جامع است که این امکان را برای خریدار فراهم می‌کند تا در کمترین زمان، خریدی مطمئن داشته باشد. البته ناگفته نماند اگر خریدار از قطعه‌ای که خریداری کرده، رضایت نداشته باشد یا قطعه معیوب و غیراصل باشد، کاچار این امکان را در اختیار او قرار می‌دهد تا در یک بازه زمانی مشخص اعتراض خود را نسبت به قطعه معیوب به متخصصان کاچار ارائه دهد. در این صورت کاچار پس از بررسی قطعه، مراحل پیگیری و اصلاح خرید را برای خریدار انجام می‌دهد.»

وی افزود: «در این نرم‌افزار پس از ثبت‌نام در سایت و ارائه مدارک شناسایی عمومی و اختصاصی که در سامانه ذکر شده است، اعتبار‌سنجی آن از سوی متخصصان کاچار مورد بررسی قرار می‌گیرد و پس از اعطای امتیاز، این امکان برای تامین‌کننده فراهم می‌شود تا محصولات خود را در پنل سایت عرضه کند.»

وی ادامه داد: «بخش دوم این نرم‌افزار مربوط به ارائه خدمات است. به این صورت که متقاضیان می‌‌توانند به دو روش خدمات موردنیاز خود را دریافت کنند. نخست آنکه اگر خواستار دریافت خدمات در محل باشند، ابتدا درخواست خود را در کاچار ثبت می‌کنند و سپس خدمات مربوطه به آنها در محل ارائه می‌شود. شیوه دوم نیز به این صورت است که فرد می‌تواند با جست‌وجو در نرم‌افزار، نزدیک‌ترین تعمیرگاه را یافته و برای دریافت خدمات به آن مراجعه کند. نکته حائز اهمیت این است که مراحل تعمیر و ارائه خدمات به مشتریان به صورت جز به جز در کاچار ثبت می‌شود؛ ازجمله خدمات ارائه‌شده، زمان صرف‌شده، هزینه دریافت‌شده و مواردی از این قبیل. همچنین مشتری می‌تواند پس از اتمام کار، به خدمات دریافتی امتیاز دهد.»

قائم‌مقامی گفت: «درحال حاضر خدمات کاچار، تنها در تبریز ارائه می‌شود، اما گسترش محدوده ارائه خدمات در دستور کار قرار دارد و در مرحله بعدی قرار است این خدمات در تهران و سپس در سراسر کشور ارائه شود. پیش‌بینی شده این نرم‌افزار برای بیش از هزار نفر اشتغال مستقیم ایجاد کند.» 

وی درمورد نقش دانشگاه آزاد اسلامی در طراحی و اجرای این اپ گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی در بخش علمی و فناوری این پروژه کمک‌هایی را به تیم طراحی و مجری این نرم‌افزار ارائه داده است. با توجه به اینکه برای ارائه خدمات خودرویی نیاز به تعدادی خودرو بود، دانشگاه آزاد اسلامی با ورود به موضوع بهینه‌سازی خودروها به‌منظور کاهش آلایندگی آنها، از نظر عملی به‌طور کامل پشتیبان ما بود.»