یادداشت/ ریحانه‌سادات‌ طباطبایی‌یگانه دکتری معماری و مدرس دانشگاه
نام‌گذاری کوچه‌ها به نام شهدا، به اعتبار حضور خانواده شهید در آن کوچه نوعی از همین پیوند مابین بافت هویتی و «نشانی» در شهر است. طبعا آن کوچه می‌توانست به نام ساکنان دیگر کوچه مثلا بزرگ مالکی که خانه‌های کوچه از تفکیک اراضی او حاصل شده، باشد. اما افزودن واژه شهید و حک آن روی نام نوشت کوچه تاکید بر مفهومی مهم‌تر از سکونت، سابقه تاریخی و مانند آن است.
  • ۱۳۹۸-۰۶-۳۱ - ۱۹:۳۵
  • 00
یادداشت/ ریحانه‌سادات‌ طباطبایی‌یگانه دکتری معماری و مدرس دانشگاه
«شهید» نشانی شهر ماست ...
«شهید» نشانی شهر ماست ...

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، بحث هویت‌بخشی در معماری و شهرسازی بسیار با اهمیت است. برای مثال یکی از آخرین کارهای کامران دیبا در ایران، طراحی «شهرک شوشتر نو» بود. دیبا با عشق و علاقه‌ زیاد، از کلیات تا جزئیاتی از جمله نام‌گذاری معابر با نام‌هایی از ادبیات ایران مانند شیرین و فرهاد و بلوار وصال و همچنین طراحی پلاک و اسم کوچه را انجام داد. آن روز که دیبا بر انتقال پروژه «شهرک شوشتر نو» از میان صحرا به کنار شهر تاریخی شوشتر اصرار ورزید، می‌دانست قرارگیری در کنار بزرگ‌ترین موزه آبی جهان ضمن تضمین حیات شهرک شوشتر نو، عاملی هویت‌ساز برای این طرح خواهد بود. شاید به جرأت بتوان گفت یکی از عواملی که شهرک شوشتر نو را متمایز و ویژه کرده است، هویت‌سازی این شهرک از مکان قرارگیری تا پرداخت به دیتیل‌هایی مثل طراحی اسم و پلاک کوچه‌ها باشد. به همین سیاق درباره کلانشهر تهران ارتباط بین اسامی معابر و کوچه‌ها و بافت فرهنگی شهر قابل انکار نیست و از آنجا که نام‌ها نشانه ارزش‌های اجتماعی است و انقلاب اسلامی ایران بر پایه ارزش‌هایی همچون ایثار و جهاد استوار است، بنابراین هویت و ماندگاری ما مدیون خون شهداست.

نام‌گذاری کوچه‌ها به نام شهدا، به اعتبار حضور خانواده شهید در آن کوچه نوعی از همین پیوند مابین بافت هویتی و «نشانی» در شهر است. طبعا آن کوچه می‌توانست به نام ساکنان دیگر کوچه مثلا بزرگ مالکی که خانه‌های کوچه از تفکیک اراضی او حاصل شده، باشد. اما افزودن واژه شهید و حک آن روی نام نوشت کوچه تاکید بر مفهومی مهم‌تر از سکونت، سابقه تاریخی و مانند آن است. تاکید بر مساله شهادت به‌عنوان بخشی از هویت شهرى و سابقه مشترک تاریخی اجتماعی یک شهر در سال‌های دفاع مقدس عصاره این عنوان است، آن هم در شهری که به لحاظ تعداد رزمندگان و شهدا در سال‌های متمادی در صدر دفاع از کلیت «ایران اسلامی» قرار داشته است. حال چرا برخی مسئولان شهری که نقش اول را در دفاع از ایران داشته اکنون می‌کوشد با حذف عنوان «شهید» از تابلو، نام کوچه را نسبت به تمایز فرهنگی این واژه بی‌تفاوت کند؟ پاسخ این سوال هر چه هست یک گام بلند به عقب از زاویه ارتباط کالبد شهر با روح آن است. به راستی یکی از نیازهای اساسی کشور، زنده نگه داشتن نام شهداست. بنابراین راه‌حل معقول‌تر نه حذف عنوان شهید بلکه تکمیل و بهبود تلاش سال‌های قبل برای ایجاد المان معرفی شهید در ابتدای هر کوچه است.

خود این المان‌ها مى‌توانند بخشی از یک منظومه کلی‌تر برای کل محله باشند که از مسجد(به‌عنوان مرکز هویتی محله) نشأت می‌گیرد و در کل محله کوچه‌به‌کوچه تکمیل می‌شود. علاوه‌بر این یادمان‌سازی نقاط رخدادهای خاص مثل محل برخورد موشک یا سقوط بمب در تهران در ایام دفاع مقدس به صورت جذاب و کاربردی قابل پیشنهاد است. امید است شهرداری تهران حس تعلق و هویت‌بخشی شهر را تقویت کند.

مطالب پیشنهادی
نظرات کاربران
تعداد نظرات کاربران : ۰