«رابرت کولدا» استاد علوم سیاسی دانشگاه لودز لهستان در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:به نظر می‌رسد که آمریکا تحت ریاست دولت دونالد ترامپ سیاست منسجمی را در خارج از مرزهای کشورش دنبال نمی‌کند.
سیاست خارجه ترامپ منسجم نیست
برخلاف بسیاری از اجلاس‌های بین‌المللی، خبر اعلام برگزاری اجلاس ورشو را مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا یک ماه قبل از تشکیل اجلاس اعلام کرد. دلیل این موضوع چه بود؟
اجلاس ورشو برای افکار عمومی لهستان بسیار عجیب و غیرمنتظره بود. اعلام برگزاری این نشست مشترک، توسط آمریکا یکباره صورت گرفت. آمریکایی‌ها در روش اعلام برگزاری این نشست و تبلیغات حاشیه‌ای آن دچار اشتباهات زیادی شدند. شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد نشست ورشو ماه‌ها قبل از اعلام رسمی برگزاری آن به صورت مخفیانه توسط آمریکا و لهستان برنامه‌ریزی شده بود. زمانی که در این باره با خبرنگاران لهستانی صحبت می‌کردم آنها اذعان داشتند که بسیاری از هتل‌های شهر ورشو چند ماه قبل از برگزاری نشست توسط هیات‌هایی از کشورهای عربی رزرو شده بود. این مساله به این معناست که آنها ماه‌ها قبل از برگزاری چنین نشستی اطلاع داشته‌اند.
آمریکا در ابتدا اعلام کرد هدف این اجلاس ضد ایران و اقداماتش است. درباره اهداف اجلاس نظر شما چیست؟
لهستان و آمریکا در این اجلاس اهداف متعددی را دنبال می‌کردند. یکی از این اهداف اعطای اعتبار و پرستیژ بین‌المللی به لهستان به واسطه برگزاری اجلاسی بزرگ و بین‌المللی بود، زیرا این کشور به‌ندرت سابقه‌ای در این زمینه داشت و تا قبل از نشست ورشو، اجلاس ناتو در سال 2016 بزرگ‌ترین اجلاسی بود که در لهستان برگزار شده بود. در اجلاس ورشو، لهستان میزبان حدود 70 کشور بود و این رقم قابل‌توجهی بوده است.
برخی این اجلاس را پیش‌شرط ایجاد پایگاه دائمی آمریکا در لهستان می‌دانند؟
زمینه‌سازی برای ایجاد پایگاه دائمی آمریکا در لهستان هم بی‌تاثیر نبوده است. در حال حاضر تعداد محدودی از نیروهای آمریکایی به صورت غیردائم و چرخشی در لهستان حضور دارند. آن دسته از افراد و گروه‌هایی که رویکردی ضدروسی دارند تمایل دارند حضور آمریکا در این کشور پررنگ شود. با وجود اینکه ایران تهدیدی برای لهستان به شمار نمی‌آید ولی نزدیکی ایران به روسیه باعث می‌شود این کشور برای آنها در جبهه روسیه به حساب بیاید. البته از ابتدای اجلاس، لهستان تلاش کرد این احساس را از بین ببرد که این نشست صرفا اجلاسی ضدایرانی نیست و به نظر می‌رسد تا حدودی نیز به این هدف رسیده است. اگر شما بیانیه پایانی اجلاس را بخوانید می‌بینید که حتی نامی هم از ایران در آن نیامده است.
پیش از آغاز اجلاس، حضور همزمان اعراب و رژیم صهیونیستی موضوعی بود که در رسانه‌ها به آن به صورت ویژه پرداخته شد. می‌توان این را گفت که یکی از اهداف این اجلاس عادی‌سازی ارتباط اعراب و اسرائیل بود؟
برای آمریکا بسیار مهم بود که کشورهای پادشاهی عربی با رژیم صهیونیستی در یک مکان جمع شوند و دور یک میز، مذاکره کنند. کاخ سفید به دنبال این است که روابط عربی-صهیونیستی و به‌طور مشخص‌تر سعودی-صهیونیستی به یک حقیقت شفاف منجر شود. از طرف دیگر برای شخص نتانیاهو این اجلاس یک فرصت طلایی بود تا بتواند آخرین سخنرانی بزرگ خود را ایراد کند، زیرا موعد برگزاری انتخابات در رژیم صهیونیستی نزدیک است و احتمال دارد نتانیاهو قدرت را واگذار کند و این آخرین سخنرانی مهم و بین‌المللی او باشد. با همه این اوصاف اجلاس ورشو برای کشور لهستان اهداف ضد ایرانی نداشت و صرفا به دلایل ژئوپلیتیک روابط دو کشور دچار سختی شده است. هدف دیگر آمریکایی‌ها از کشاندن کشورهای عربی به اجلاس ورشو، تامین منافع تضعیف شده خودش در خاورمیانه است. آمریکایی‌ها در جبهه‌های متعدد درگیرند و مجبورند برای حفظ منافع‌شان دست به ائتلاف‌سازی‌های متعدد بزنند.
چقدر برای آمریکا این اجلاس به برجام و مساله اروپا ربط داشت؟
یکی دیگر از اهداف آمریکایی‌ها از اجلاس ورشو، ارتباط مستقیم با مساله ایران و برجام بود. نقشه آمریکا ایجاد تفرقه میان کشورهای اروپایی بود که عدم حضور مقامات سطح بالای کشورهای اروپایی از کشورهای فرانسه، آلمان و شخص فدریکا موگرینی نشان داد که اروپایی‌ها سیاست متفاوتی را دنبال می‌کنند و تمایل زیادی به ورود به بازی آمریکا ندارند.
برخی سیاست‌های دونالد ترامپ را در سطح جهان، نامشخص و متناقض می‌دانند. این نگاه در سطح جهان هم وجود دارد یا تنها ما چنین تصوری داریم؟
به نظر می‌رسد که آمریکا تحت ریاست دولت دونالد ترامپ سیاست منسجمی را در خارج از مرزهای کشورش دنبال نمی‌کند. مایک پنس، معاون اول رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود در کنفرانس ورشو گفت که آمریکا بنا دارد مانع نفوذ ایران در منطقه شود ولی به فاصله کمی بیانیه ترامپ اعلام کرد آمریکا قصد دارد که نیروهایش را در منطقه کم کند. این تناقص در گفتار نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها بیشتر روی اقدامات کوتاه‌مدت حساب باز کرده‌اند تا حرکات بلندمدت.
* نویسنده : مصطفی افضل‌زاده روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
