به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، ماجرا از آنجایی شروع می‌شود که برخی فعالان سیاسی در کشور – که البته این جناح و آن جناح، دولتی و مجلسی و... هم ندارد- بعضا اظهارنظرهای شتابزده و عجولانه‌ای می‌کنند که به‌سرعت ضعف و عدم دقت در بیان‌شان مشخص می‌شود و لذا یا مجبورند از موضع خود عقب‌نشینی کنند یا به نحوی فضای مباحث را تغییر دهند تا حرف عجیبی که زده‌اند دیده نشود.

  یک مثال «آشنا» برای این روزها

مثال معروف این دست اظهارنظرها که خیلی هم در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد، توئیت حسام‌الدین آشنا، رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری درباره حادثه تروریستی زاهدان است؛ اظهارنظر عجیبی که ساعتی بعد از شهادت بیست و اندی از پاسداران لشکر 14 امام حسین(ع) طی یک عملیات انتحاری منتشر شد و نه‌تنها در بدو امر با واکنش تند افکار عمومی و فعالان فضای مجازی روبه‌رو شد، بلکه با اولین اظهارنظر حسن روحانی نقض هم شد، چراکه روحانی در جریان سخنرانی خود بعد از حادثه تروریستی خاش – زاهدان دقیقا برعکس سخنان آشنا گفت: «تروریست‌هایی که به هیچ عنوان معیارهای انسانی مدنظر آنها نیست، در یک اقدام تروریستی جمعی از مرزبانان کشور را که برای دفاع از امنیت کشور و مرزها تلاش می‌کردند، به شهادت رساندند. اما باید بدانند ملت ما بی‌تردید انتقام خون این شهیدان عزیز را خواهند گرفت.»

همین اتفاق و البته شدت فشار افکار عمومی سبب شد حسام‌الدین آشنا با توئیت‌های متعدد و اظهارنظرهای مکرر تلاش کند به نوعی جبران مافات کرده و اظهارنظر قبلی خود را اصلاح کند.

 البته آنچنانکه از فضای سیاسی - اجتماعی کشور پیداست، این دست اظهارنظرها تنها به آشنا و حادثه خاش-زاهدان اختصاص ندارد، چراکه اتفاق هفته گذشته هم در نوع خود بستری را برای انبوه اظهارنظرهای عجیب و غریب فراهم کرد.

  بلایی به نام «علاقه به دیده شدن»

در جریان استعفای محمدجواد ظریف فضای مجازی و رسانه‌ای کشور پرشده بود از اظهارنظرهای فعالان سیاسی و کاربران فضای مجازی؛ کسانی که به اصطلاح هنوز جوهر متن استعفای وزیر امور خارجه خشک‌نشده، به تحلیل آن پرداختند و هرکدام‌شان نظری دادند که بعضا با گذشت تنها چند ساعت معلوم شد چقدر پرت بوده است. البته قبل از اینکه درخصوص چند نمونه از این اظهارنظرها حرف بزنیم، نقل یک روایت جالب خالی از لطف نیست. یکی از دوستانم که خبرنگار باسابقه‌ای است و اتفاقا سال‌هاست به‌صورت اختصاصی خبرنگار یکی از حوزه‌های سیاسی است، می‌گفت برخی از فعالان سیاسی ساعتی بعد از انتشار خبر استعفای ظریف به دفعات تماس می‌گرفتند که «با ما هم در مورد داستان ظریف مصاحبه کنید، می‌خواهیم تحلیل کنیم و نظر بدهیم»؛ این اتفاق عجیب سوای طنز نهفته‌ای که دارد، شاید در این سطح از کنشگران هیچ کشوری رخ ندهد و به خوبی بیانگر این نکته است که اقشاری که خود را در امور مختلف مثل استعفای وزیر امور خارجه صاحب‌نظر می‌دانند، به انتشار نظرات‌شان در شبکه‌های اجتماعی قانع نیستند و با تمام قوا تلاش می‌کنند طرف گفت‌وگوی رسانه‌ها باشند و در مورد مساله‌ای که هیچ‌کس اطلاعات دقیقی ندارد! اظهارنظر کنند.

  تجربه لاریجانی به دادش رسید

در همین ماجرای استعفای وزیر امور خارجه البته بودند کسانی که پختگی به خرج دادند و به جای اظهارنظر زودهنگام تلاش کردند از جزئیات، خبر بگیرند و بعد اگر لازم بود حرفی بزنند. مثالش علی لاریجانی، رئیس مجلس است که برخلاف تعدادی از نمایندگان عمل کرد. او دیروز در گفت‌وگویی توضیح داد: «وقتی می‌خواستم به مجلس بیایم، اطلاع دادند چنین اتفاقی افتاده و من هم چندان از کیفیت ماجرا خبر نداشتم که چرا ایشان استعفا کرده است. بنابراین به آقای ظریف زنگ زدم، اما ایشان تلفن را پاسخ نمی‌گفت. بنابراین موفق نشدم تا قبل از اینکه به مجلس بروم، پیگیری خاصی انجام دهم. بعدش موضوع را پیگیری کردم تا وقتی که کار سومین شیفت مجلس تمام شد، اما هنوز هم هرچه با خود آقای ظریف تماس می‌گرفتم، ایشان جواب نمی‌داد. پس از اتمام شیفت شب با ایشان تماس گرفتم و حدود ۲۰ دقیقه‌ای هم صحبت کردیم که دلایل‌شان را گفتند. بنده هم توصیه‌هایی عرض کرده، بعد از آن هم به برخی دوستان گفتم که موضوع را پیگیری کنند.»

  چند نمونه جالب!

اظهارات نسنجیده و عجولانه اگر از جانب تازه‌کارهای سیاست باشد، خیلی محل ایراد نیست، اما اگر کسانی که سابقه چندین و چندساله دارند، حرف‌هایی بزنند که با حداقل‌هایی از استدلال قابل‌توجیه نباشد، می‌تواند به تشکیک در سوابق گذشته آنها نیز ختم شود.

  دبیرکل اتحاد ملت «پایان ظریف» را اعلام کرد

یکی از کسانی که در جریان استعفای محمدجواد ظریف اظهارنظر جالبی کرد، علی شکوری‌راد، دبیرکل حزب اتحاد ملت بود. عضو سابق جبهه مشارکت و نماینده مجلس ششم در توئیتر خود درباره ماجرای استعفا نوشت: «ظریف یک دیپلمات تمام‌عیار است. ظرایف سیاست را می‌شناسد و پیامدهای هر اقدامی را می‌داند. او به‌خوبی می‌دانسته که یا نباید استعفا بدهد یا اگر استعفا داد، ناگزیر باید پایش بایستد، چراکه می‌فهمد استعفا پایان ‌کار ظریف نیست. بازگشت به کار پس از اعلام کناره‌گیری پایان کار اوست.»

شکوری‌راد در حالی در این نوشته تاکید می‌کند «ظریف سیاستدار تمام‌عیار است و می‌دانسته که یا نباید استعفا بدهد یا اگر استعفا داد ناگزیر باید پایش بایستد» که چند ساعت بعد به وضوح مشخص شد یک ناهماهنگی درون نهاد ریاست‌جمهوری باعث استعفای ظریف شده؛ چنانکه حتی بعد از بازگشت و حضور وی در جریان دیدار روحانی با نخست‌وزیر ارمنستان نیز به جای نام ظریف، نام رئیس سازمان ملی استاندارد برای امضای یک سند همکاری قرائت شد که با تذکر حسن روحانی این اشتباه هم اصلاح شد و این به این معناست که در این مورد اظهارنظر کنند اصلا از ماجرا خبر نداشته و یک اتفاق را که تنها یک شبانه‌روز دوام داشت، به واقعه‌ای عمیق با ابعادی متفاوت تفسیر کرده است.

دبیرکل حزب اتحاد ملت البته توضیح جالبی هم اضافه می‌کند و می‌گوید: «استعفا پایان‌کار ظریف نیست. بازگشت به کار پس از اعلام کناره‌گیری پایان کار اوست.» خب، امروز باید از شکوری‌راد پرسید که آیا ظریف از زمانی که بازگشته، دیگر جایگاه قبل را ندارد و در سیاست ایران تمام شده است؟ یا هیمنه و شخصیت حقیقی یا حقوقی‌اش فروریخته؟ یا اتفاق دیگری برای او رخ داده که فقط دبیرکل حزب اتحاد از آن خبر دارد و دیگری مطلع نیست!

  عبدی: ظریف با هماهنگی استعفا داده!

اظهارنظر دوم هم از قضا مربوط به یکی از نزدیکان دبیرکل حزب اتحاد از نظر سیاسی است. عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب مانند شکوری‌راد عمل کرد و در فضای مجازی سریعا تحلیل خود را نوشت. عبدی ذکر کرد: «اگر استعفای ظریف قطعی باشد، کار خوبی کرده، احتمالا با هماهنگی قبلی است.»

این اظهارنظر عباس عبدی هم به مانند نمونه اول، به سرعت نقض شد، چراکه رسما اعلام شد ظریف با هیچ کسی از جمله رئیس‌جمهور هماهنگی نکرده و بدون اطلاع دیگران ناگهانی استعفا داده و آن را در شبکه‌های اجتماعی نیز منتشر کرده است. حجت نظری، عضو شورای شهر تهران نمونه سوم است.

جالب است که او هم مانند عباس عبدی، ظریف را برای اقدامی که بعدا مشخص شد به خاطر ناهماهنگی در دفتر رئیس‌جمهور بوده، تحسین می‌کند و می‌گوید: «ظریف شهامت داشت که وقتی نمی‌تواند کارهای مدنظرش را انجام دهد و دیگر بازیگران، خلاف آنچه لازم است می‌گویند و عمل می‌کنند، از سمتش کناره می‌گیرد و عطای پست را به لقایش می‌بخشد! کاش همه ما شهامت داشته باشیم.»

این تحلیل هم به خوبی مشخص می‌کند که گوینده آنچنانکه باید و شاید در جریان امر نبوده و دچار شتابزدگی در اظهارنظر شده است. نمونه آخر که البته عجیب‌تر هم هست، مربوط به سخنان حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی است؛ کسی که انتظار نمی‌رود این‌گونه به صراحت نظر بدهد و تحلیل کند. فلاحت‌پیشه در جریان استعفایی که نهایتا 30 ساعت به طول انجامید و طی آن وزیر امور خارجه بدون مسائل خاص و پافشاری ویژه به سرعت به محل کار خود برگشت، گفته بود: «ظریف در گذشته چندین بار استعفا کرده بود. اینکه این بار آقای ظریف استعفایش را عمومی کرده، بیانگر آن است که می‌خواهد رئیس‌جمهوری با استعفا موافقت کند.»

 

* نویسنده : علی جمشیدی دبیرگروه سیاسی