روسای ۵ واحد دانشگاه آزاد اسلامی از فعالیت واحدهای خود در طرح «پایش» می‌گویند
احمد سیف رئیس واحد تهران شرق/
ارائه 1800 موضوع کاربردی برای مقابله با بلایای طبیعی
همان‌طور که می‌دانید در کل دنیا شاهد چهار نسل از دانشگاه‌ها هستیم؛ نسل اول دانشگاه‌های آموزش‌محور ، نسل دوم پژوهش‌محور و نسل سوم کارآفرینند و نسل چهارم دانشگاه‌های حل مساله هستند. اما با یک نگاه تاریخی به این نکته می‌رسیم که درگذشته و در اکثر دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور بیشتر تحقیقات دانشجویان که در قالب پایان‌نامه‌های آنها در مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری است، پس از فارغ‌التحصیلی، صرفا در حد مقالات «آی‌اس‌آی» یا مقالات علمی و پژوهشی در آرشیوهای دانشگاه نگهداری می‌شد، بدون اینکه کاربرد خاصی داشته باشد یا اینکه کمکی به حل مسائل کشور کند. اما در دانشگاه آزاد اسلامی برای اینکه بتوانیم از این پتانسیل عظیم استفاده کنیم، جناب آقای دکتر طهرانچی، ریاست محترم دانشگاه آزاد اسلامی، طرحی را به‌عنوان «پایش» مطرح کرده‌اند که باید براساس این طرح، از سال 98 به‌صورت اجباری و از ترم آینده تحصیلی به‌صورت اختیاری، دانشجویان دوره کارشناسی‌ارشد و دکتری، پایان‌نامه‌های خود را درباره موضوعاتی انتخاب کنند که با استفاده از این پایان‌نامه‌ها بتوانند باری را از بخش صنعت، بنگاه‌ها، نهادهای اجتماعی و دولت بردارند. در همین راستا یکی ازدانشگاه‌هایی که در تهران به‌عنوان پایلوت انتخاب شده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق است. با توجه به اینکه یک‌سوم بلایای طبیعی جهان در قاره آسیا رخ می‌دهد و ایران ششمین کشور دنیاست که بیشترین بلایای طبیعی چون زلزله، سیل، گردباد و... را به خود می‌بیند؛ براساس طرح پایش، این واحد دانشگاهی ماموریت پیداکرده که روی مساله بلایای طبیعی تمرکز و فعالیت کند.
بر این اساس یک تیم ویژه متشکل از معاونت پژوهش و فناوری واحد، مدیر امور پژوهشی و همکاران پژوهشی واحد، اطلاعات اینترنتی، ژورنال‌های علمی و مقالات موجود را در این حوزه فراهم کردند. همچنین با تکمیل اطلاعات خود از طریق تعامل با سازمان‌ها و نهادها مسئولیت مدیریت بحران را درکشور به‌عهده دارند و بیش از هزار و 800 موضوع را استخراج کردند. درادامه این موضوعات در شبکه بارگذاری شد و قرار است دانشجویان ما به‌شکلی هدفمند از ترم آینده به‌صورت اختیاری و از سال 98 به‌صورت اجباری، موضوع پایان‌نامه‌های خود را از این عناوین ارائه‌شده انتخاب کنند. درحقیقت کانالی ایجادشده که دانشجویان باید در این مسیر کار تحقیقی خود را انجام دهند. البته این خلئی است که در ایران هست و در دنیا قبلا این راه را رفته‌اند و حتی برای دانشگاه‌های خود، تولید ثروت هم کرده‌اند. اینجا باید به این نکته هم اشاره کنم که دانشگاه‌ها در دنیا به‌صورت جزیره‌های جدا از هم نیستند؛ به این معنی که دانشگاه در راه خود باشد و صنعت هم درمسیر خود حرکت کند بلکه دانشگاه و صنعت درتقابل با هم هستند، این دو باید درکنار هم باشند و در قالب کارگروهی باید اقدامات خود را صورت دهند. طرح پایش قطعا به این روند یاری می‌رساند و در قالب آن هم محتوای علمی توسط دانشگاه تولید و هم مسائل صنعت حل می‌شود.
عزیز جوانپور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی/
کمک به محیط‌زیست و رونق اقتصادی کشور
برای اینکه دانشگاه آزاد اسلامی به سمت دانشگاه مساله‌محور حرکت کند، طرح «پایش» اولین قدم است. جناب آقای دکتر ولایتی، رئیس محترم هیات‌موسس و هیات‌امنای دانشگاه و جناب آقای دکتر طهرانچی، رئیس محترم دانشگا ه آزاد اسلامی هم همواره بر این مهم تاکید داشته‌اند که دانشگاه آزاد اسلامی باید مساله‌محور باشد، بنابراین در این مسیر آنچه اهمیت دارد این است که مسائل استان‌ها، شهرها و کل کشور با این اقدامات پاسخ داده شود. در حقیقت پاسخگویی به این مسائل از یک‌طرف با فعالیت‌های تخصصی و پژوهشی و از سوی دیگر از طریق خروجی‌های دانشجویی که همان پایان‌نامه‌های مقاطع تحصیلات تکمیلی در دوره کارشناسی‌ارشد و دکتری هستند، عملیاتی خواهد شد. لذا دانشجویان باید ملزم شوند با راهنمایی استادان خود در این مسیر حرکت کنند. تا امروز سیستم متمرکزی نبوده که به این مهم عمل کند و توجه داشته باشد، در حال حاضر دانشگاه آزاد اسلامی به این مدل رسیده و درصدد عملیاتی‌کردن آن است. بنابراین سازوکار لازم برای این فعالیت و برای هدایت بهتر پایان‌نامه‌های دانشجویان به سمت کاربردی‌شدن از طریق طرح پایش امکان‌پذیر شده است. این کار از استان تهران آغاز شده و به استان‌های دیگر کشور هم ابلاغ شده است. در استان آذربایجان‌شرقی ما به دو موضوع ملزم شده‌ایم که عبارتند از بحث دریاچه ارومیه و دیگری بحث صنعت کفش و چرم. ما در تلاش هستیم نظام موضوعات این دو مساله مهم را استخراج کرده و درقالب سایت طرح پایش به دانشجویان عزیز عرضه کنیم تا استادان و دانشجویانی که علاقه‌مند هستند در این موضوعات فعالیت کنند و مواد علمی لازم را در اختیار داشته باشند. اهمیت این مساله چه در سطح استانی و چه در عرصه کشوری این است که می‌تواند دانشگاه را در ارائه طرح‌های تحقیقی و پژوهشی تقویت کند و موضوعات پایان‌نامه‌ها را به سمت حل مسائل کشور سوق دهد. در این میان حرکت در این مسیر قطعا به‌نفع مسائل فرهنگی و اجتماعی کشور هم هست و در حل مسائل این حوزه‌ها هم می‌تواند موثر باشد.
چالش‌های فعلی کشور در حوزه فرهنگی، اقتصادی، صنعتی و اجتماعی است که اگر نظام موضوعات آنها بررسی شود، می‌توانیم به مدد طرح پایش، راه‌حل‌های مناسبی برای آنها پیدا کنیم چون همان‌طور که اشاره کردم قرار است در دانشگاه آزاد اسلامی برمبنای این طرح مسائل کشور به بهترین وجه ممکن حل شود. در استان ما هم دو موضوعی که اشاره کردم به‌عنوان اولویت تعیین‌شده است که می‌تواند هم در سطح استان و هم در سطح کشور در روند حل مشکلات زیست‌محیطی و البته ارتباط با بخش صنعتی راهگشا باشد. نکته مهم در طرح پایش این است که صرفا به استان‌ها و شهرها توجه نشده و درحقیقت دربرگیرنده نگاه کلان کشوری است. ما تلاش کرده‌ایم پایان‌نامه‌های دانشجویان ما براساس نظام موضوعات به شکلی تالیف و ارائه شود که بتواند در موضوعاتی که اشاره کردم منشأ آثار مفیدی برای کشور باشد.
سلطانعلی میر رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان‌وبلوچستان/
راه‌اندازی 11 مرکز تحقیقاتی در راستای نظام موضوعات
اجرای طرح «پایش» که در دانشگاه آزاد اسلامی با حضور مسئولان ارشد دانشگاه آغاز شده، فعالیتی مثبت و بسیار مهم و حیاتی برای کشور است. در این راستا رسالت‌های مختلفی برای استان‌ها تعیین شده است. در این میان آنچه برای استان سیستان‌وبلوچستان قابل توجه است، محوریت «دریا» برای توسعه است. ما در جمع‌بندی‌های کلی خودمان به این مساله رسیدیم که در استان و در راستای حل مسائل کشور و موضوعات خاص، چندین موضوع را پیگیری خواهیم کرد. اولین بحث، «دریا» است که به‌عنوان محور توسعه مطرح است که باید چالش‌ها و فرصت‌های آن بررسی شود. دیگری بحث گردشگری به‌عنوان یک مساله اساسی در استان ماست که محل توجه است. دیگری منابع و معادن در استان است که باید به‌عنوان یک موضوع مهم مورد توجه قرار بگیرد. همچنین بحث کشورهای همسایه و ظرفیت‌هایی که ما با جهان پیرامون‌مان داریم هم بسیار بااهمیت است. ظرفیت‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی که از طریق حسن همجواری برای ما ایجاد می‌شود، می‌تواند در جنبه‌های گوناگون مورد بهره‌برداری قرار گیرد. بحث بعدی مساله کشاورزی است که استان ما در این حوزه از توانایی‌های زیادی برخوردار است؛ همه اینها می‌توانند در نظام موضوعات برای ما اهمیت داشته باشند. اما صنایع‌دستی و سنتی منطقه هم مطرح است که در نظام موضوعات مورد توجه قرار خواهند گرفت. این موارد مهم‌ترین عناوینی هستند که در قالب آن ما در طرح پایش حضور خواهیم داشت. دریا، مرز، معادن، کشاورزی و گردشگری و صنایع‌دستی اولویت‌های اصلی ما در استان هستند که در راستای آنها اقدام خواهیم کرد و همه اینها ظرفیت‌هایی است که بسیار مهم و قابل توجهند.
در حال حاضر مناطق آزاد از تحریم‌ها مستثنی هستند و ما با مناطق آزاد زیادی ارتباط داریم که فعالیت ما در این حوزه می‌تواند به رونق اقتصادی کشور کمک کند؛ البته همان‌طور که عرض کردم مزیت‌های «دریا» هم در این میان محل توجه است که می‌تواند به ما کمک زیادی کند. حضور در راه‌های بین‌المللی دنیا از طریق «دریا» این مزیت را داراست که باعث می‌شود تبادلات اقتصادی و تجاری ما جنبه صعودی به خود بگیرد. این مسائل موجب رونق استان و عاملی برای برون‌رفت از بحران‌های اقتصادی پیش رو است؛ همه این فعالیت‌ها در راستای طرح «پایش» هم به دانشگاه و هم به شکوفایی فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی استان کمک خواهد کرد. اما در حوزه پایان‌نامه‌های دانشجویی هم به این سمت حرکت می‌کنیم که موضوعات مرتبط با مواردی که بیان کردم در پایان‌نامه‌ها حضور داشته و فعالیت‌های تحقیقاتی ما جنبه مساله‌محور داشته باشد. برای عملیاتی شدن این مهم نقشه‌راهی هم ترسیم شده تا در مسیر آن حرکت کنیم. اما در کنار همه اینها ، حدود 11 مرکز تحقیقاتی را تاسیس و راه‌اندازی کرده‌ایم که با یاری استادان راهنما و حمایت دانشگاه ضمن قرار گرفتن و حرکت در نظام موضوعات، پایان‌نامه‌هایی تالیف خواهد شد که به حل مسائل کشور کمک می‌کند.
احمد آذین سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان/
حل بحران آب؛ ماموریت واحد اصفهان درطرح پایش
طرح «پایش» یکی از ابداعات و نوآوری‌هایی است که ریاست محترم دانشگاه آزاد اسلامی، جناب آقای دکتر طهرانچی آن را مطرح کردند و این حاکی از تجربه علمی و عملی ایشان در مباحث علمی است. اساس طرح «پایش» بر این است که از یکسو از دانش‌ها و اطلاعات علمی استفاده بهینه شود و از سوی دیگر، کارآمدی بیشتری در فضای علمی کشور درراستای حل مسائل ایجاد شود. یکی دیگر از مولفه‌های مهم این طرح این است که گرایش پایان‌نامه‌ها به این سمت برود که مباحث کارآفرینی و مهارت‌محور در قالب این طرح شکوفا شود. همچنین علوم و اطلاعات علمی و پژوهشی به‌واسطه پایشی که در آنها انجام می‌شود، به سمت درآمدزایی و تولید ثروت حرکت کنند. درواقع این طرح عمدتا یک فعالیت دانش‌بنیان است که مدنظر مقام معظم رهبری و جناب آقای دکتر ولایتی و دکتر طهرانچی است. این یک اتفاق و حرکت مبارکی است که ما به‌عنوان مدیران صف و اعضای هیات‌علمی و دانشجویان، به‌خصوص دانشجویان تحصیلات تکمیلی باید تلاش کنیم تا زمینه‌سازی کافی و لازم برای عملیاتی‌شدن این طرح هرچه زودتر محقق شود. اساس اصلی این طرح این است که پایان‌نامه‌های دوره کارشناسی‌ارشد و دکتری و موضوعات آن را به سمت‌وسوهای خاص ببریم، نه اینکه هرکسی به دنبال موضوع مدنظر خود باشد یا اینکه موضوعات کم‌اعتبار قدیمی و بعضا تکراری برای پایان‌نامه‌ها انتخاب شود. لذا بناست به موضوعات جدید و قابل‌استفاده‌ای پرداخته شود که این حتما هدفمند و مشکل‌گشا خواهد بود. اما درراستای طرح «پایش» در دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، ماموریت در حوزه آب و امنیت غذایی به واحد خوراسگان و بحث انرژی به واحد نجف‌آباد سپرده شده است تا به‌صورت هدفمند در این سه حوزه فعالیت‌های ما سامان پذیرد. انتخاب موضوع آب برای دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان– خوراسگان درحقیقت به‌نوعی موضوع مبتلابه استان و کشور است. به همین علت طرح پایش به مسائل و معضلاتی توجه دارد که هم در استان‌ها و هم در سطح کشور اهمیت دارند. ما در بحث آب، زاینده‌رود را داریم که با بحران مواجه شده و درحوزه شهری و زیست‌محیطی هم این مساله تاثیر نامناسبی گذاشته است. بنابراین اصفهان به‌نوعی به مرکز توجه بحران آب بدل شده است؛ همچنین «سرای دانش» که برای فعالیت‌های طرح پایش آن را فعال کرده‌ایم، در حوزه آب و امنیت غذایی به فعالیت می‌پردازد. در این راستا قرار است پایان‌نامه‌های کارشناسی‌ارشد و دکتری؛ همه به سمت این موضوعات سوق داده شوند؛ حتی در رشته‌هایی که با این موضوع به‌صورت مستقیم در ارتباط نیستند. همچنین در نجف‌آباد هم به بحث انرژی خواهیم پرداخت و با تمام قوا از تمام ظرفیت‌های علمی و دانشگاهی، شهری و کشوری خود برای عملیاتی‌شدن این طرح استفاده خواهیم کرد.
یدالله رجایی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی زنجان/
فعالیت 100 آزمایشگاه و کارگاه علمی در مسیر حل مسائل کشور
پرواضح است که توسعه علمی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی هر کشور مبتنی‌بر تلاش مدیران آن برای حل مسائل اساسی و کلان جامعه به مدد دانش محققان، دانشجویان و اهالی صنعت آن کشور است که در حال حاضر در دانشگاه آزاد اسلامی و در قالب طرح پایش، توانایی بالایی برای حل مسائل کشور ایجاد خواهد شد. ذکر این مساله هم ضروری است که حل مسائل ریز و خردشده خیلی ساده‌تر از حل تام و تمام مسائل اساسی و بزرگ است. بنابراین معتقدم با اجرا و عملیاتی‌شدن طرح پایش، تمام استادان، دانشجویان و کادر علمی دانشگاه آزاد اسلامی با مجموعه صنعتی و پژوهشی کشور، در قالب نظام ارجاعات و موضوعات ارتباط مفید و اصولی برقرار خواهند کرد. نظام پایش، نظام یکپارچه‌ای است که می‌تواند بخش اعظم مسائل مبتلا به کشور را جمع‌آوری و دسته‌بندی کند تا اینها در قالب سامانه‌ای مشخص ثبت و ضبط شود. توزیع این مسائل بین استان‌های کشور و براساس قطب‌بندی‌های علمی می‌تواند راهگشا باشد. وظایفی که به استان‌ها محول می‌شود هم می‌تواند در قالب طرح‌های پژوهشی و مقالات و پایان‌نامه‌های دانشجویی، خروجی‌های کاربردی خود را عرضه کند. جمع‌بندی این اطلاعات و آمارها کمک می‌کند که ذهن همه اهل علم و تحقیق ما نظم پیدا کند و در نهایت سیستم پایش به‌عنوان مرجع اصلی علمی کشور در موضوعات فعالیت خود را داشته باشد. ما در استان و واحد زنجان زمینه‌های مختلفی برای فعالیت داریم، به‌خصوص در حوزه محیط‌زیست، مواد غذایی، نانوتکنولوژی و گیاه‌پزشکی و مسائل مختلف مبتلا به مدیریت؛ همچنین در بحث ارتباط دانشگاه با صنعت می‌توانیم به‌لحاظ فناوری اطلاعات و تجهیزات و نوآوری در نوع نیازهایی که وجود دارد، اقدامات قابل توجهی انجام دهیم.
در دانشگاه آزاد اسلامی زنجان امکانات مختلفی وجود دارد که برخی از آنها شامل دو مرکز تحقیقاتی و 100 کارگاه و آزمایشگاه مجهز است که استادان و محققان ما در آن فعالیت می‌کنند. در این راستا طرح‌های بیرون دانشگاه هم داریم. به‌عنوان مثال مرکز تحقیقات بیولوژی و مرکز تحقیقات سرب و روی ما سال‌هاست که با مجوز سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت می‌کنند و البته امکانات کاملی هم دارد که خوشبختانه منشأ خدمات زیادی در راستای حل مسائل شده‌اند. استان زنجان یک استان مستعد از نظر معادن سرب و روی است که شهرک صنعتی سرب و روی مستقلی هم دارد، به‌دلیل نیاز این بخش به حضور مرکز تحقیقاتی مجهز و باامکانات، این مرکز را تاسیس کردیم که با جدیت فعالیت خود را تا امروز دنبال کرده است. در کنار این مرکز تحقیقاتی، آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های ما با امکانات کامل و پیشرفته در حال فعالیت هستند که تا امروز اقدامات علمی، تحقیقاتی و عملیاتی زیادی را انجام داده‌اند، در حقیقت می‌توانند به‌صورت یکپارچه در سیستم پایش برای خدمت‌رسانی حضور داشته باشند. البته سایر مراکز رشد ما هم در دیگر واحدهای تابعه استان، بیش از 18 واحد فن‌آور و شرکت‌های دانش‌بنیان را مستقر کرده‌اند که محصولات جدیدی را هم تولید و هم تجای‌سازی کرده‌اند.
* نویسنده : صدرا صدوقی روزنامه نگار
مطالب پیشنهادی
