به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، خیابان‌های پاریس و برخی شهرهای دیگر در فرانسه سه‌هفته‌ای است که میزبان معترضان به افزایش قیمت سوخت در این کشور هستند. معترضان که جلیقه زردرنگ به تن دارند، هرچه به خیابان شانزه‌لیزه و کاخ ریاست‌جمهوری نزدیک‌تر می‌شوند، شعارهای ساختارشکننده‌تری سر می‌دهند. آنها در سومین شنبه تظاهرات‌شان، خواهان استعفای امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور این کشور شدند. اینکه چرا اعتراضات در فرانسه از پاریس آغاز و در برخی شهرها گسترده شد و در ادامه به بروکسل و هلند رسید، با عبدالرضا فرجی‌راد، سفیر سابق ایران در نروژ و کارشناس مسائل بین‌المللی گفت‌و‌گو کردیم. فرجی‌راد معتقد است این احتمال وجود دارد که پشت‌پرده این اتفاقات، مخالفان اتحادیه اروپا باشند؛ مخالفانی که تلاش می‌کنند چیزی به‌نام اتحادیه اروپا وجود نداشته باشد.

مبنای تازه‌ترین اعتراضات مردمی در فرانسه، افزایش مالیات سوخت بود. از 17 نوامبر و آغاز اعتراضات سه هفته می‌گذرد و نه معترضان حاضر به پایان دادن اعتراضات هستند و نه دولت از موضع خود کوتاه می‌آید. چرا اعتراضات به اینجا کشیده شد؟

سیاست‌هایی که مکرون پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری اتخاذ کرد، مورد رضایت مردم فرانسه نبود و طبیعتا باعث کاهش محبوبیت مکرون به زیر 30 درصد شد. مشکلات اقتصادی و افزایش قیمت سوخت هم معیشت زندگی و قدرت خرید مردم را کاهش داد و فشار قابل‌توجهی به طبقات پایین‌تر جامعه افزود. همین مساله باعث شروع اعتراضات در این کشور شد؛ اعتراضاتی که به‌نظر می‌رسد از سمتی مدیریت می‌شود. آشوبی که الان در فرانسه می‌بینیم، متفاوت از آشوب‌های قبلی و موضوع جدیدی است. نمی‌توان گفت این یک آشوب سندیکایی است. ریشه این آشوب ممکن است در داخل یا به‌خاطر سیاست‌های مکرون در قبال اتحادیه اروپا، کاخ سفید و سیاست‌های آمریکا در خارج از کشور باشد.

آشوب تازه در اروپا به‌صورت اتفاقی و پس از کاهش محبوبیت مکرون آغاز شد. عکس‌العمل‌های تند مکرون نسبت به اعتراضات نیز نشان می‌دهد این احتمال وجود دارد که رئیس‌جمهور می‌داند ریشه آشوب‌ها در کجاست.

خارجی‌بودن ریشه اعتراضات به این معنا که دخالت‌های کشورهای دیگر باعث وقوع این آشوب‌های دامنه‌دار شده است؟

نمی‌خواهم به‌طور قطعی این را بگویم. الان موضوع اصلی اعتراضات، افزایش قیمت سوخت است. افزایش قیمت سوخت واقعا موضوعی نبوده و نیست که این آشوب را در فرانسه در این سطح گسترده در شهرها به راه بیندازد و معترضان به فروشگاه‌ها و مغازه‌ها حمله و آنها را غارت کنند. مسلم است مردم از افزایش قیمت سوخت نارضایتی دارند اما نکته مهم اینکه مکرون در حال حاضر رهبری حفظ اتحادیه اروپا را برعهده دارد. در شرایطی که ترامپ به‌دنبال شکاف در اتحادیه اروپاست و بریتانیا هم از اتحادیه جدا شده است، مکرون به‌همراه آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در برابر این فشار ایستادگی کرده است تا چسبندگی اتحادیه از بین نرود. همین مساله نیز باعث شده این ظن و گمان تقویت شود که پشت‌سر این ماجرا و قضایا مسائل دیگری هم وجود دارد.

موج ملی‌گرایی در اروپا با توسعه احزاب راست جدید (راست افراطی) رشد فزاینده‌ای پیدا کرده است. از سوی دیگر فردی به‌نام استیو بنن، مشاور سابق ترامپ در تدارک تسخیر یک‌سوم پارلمان اروپا و تکه‌کردن اتحادیه اروپاست. آیا این جریان‌ها می‌توانند پشت‌پرده این ماجرا باشند؟

من نمی‌گویم افرادی که در کف خیابان‌های پاریس و جاهای دیگر اعتراض و آشوب می‌کنند، همه راست افراطی هستند. خیلی از این افراد به طبقات پایین جامعه تعلق دارند، اما در دنیای امروز به‌ویژه در چند سال اخیر نقش عوامل خارجی در ایجاد آشوب در کشورها به‌ویژه با گسترش فضای مجازی کم نبوده و نیست. نمی‌گویم به‌صورت صددرصد عوامل خارجی باعث این آشوب‌ها شده است اما این را نمی‌توانیم نادیده بگیریم که برخی قدرت‌ها و کشورها همچون آمریکا، چین و روسیه و حتی رژیم صهیونیستی خواهان اروپایی تضعیف‌شده هستند. اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر از منتقدان جنایات رژیم صهیونیستی بوده و حتی بعضی از کالاهای صادراتی این رژیم را تحریم کرده است. حفظ اتحادیه اروپای مستحکم، قطعا به ضرر آمریکا، روسیه و چین است. به اعتقاد آنان، لازم است اتحادیه اروپا تضعیف شود. اگر بخواهم در شرایط کنونی وضعیت اروپا را شرح دهم باید بگویم انگلیس با برگزیت از اتحادیه اروپا خارج شده است، برخی کشورهای اروپای شرقی تلاش می‌کنند از اتحادیه امتیازات خاص بگیرند و چین با اروپا گروه 1+16 تشکیل داده است. در کنار این مسائل استیو بنن و دونالد ترامپ در ضدیت با اتحادیه اروپا سخن می‌گویند و اتحادیه اروپا را دشمن آمریکا می‌خوانند. در چنین وضعیتی طبیعی است که دشمنان اتحادیه بیایند و از این شرایط بهره ببرند و مکرون را که رهبری سیاسی اتحادیه اروپا را برعهده دارد، تضعیف کنند.

الان اعتراضات به برخی دیگر از نقاط اروپا همچون هلند هم رسیده است. همراهی شهروندان سایر کشورهای اروپایی با معترضان فرانسوی چه معنایی دارد؟

اگر اعتراضات در فرانسه، بلژیک و هلند فراگیر شود و تداوم داشته باشد، نکته‌ای که گفتم تقویت می‌شود؛ یعنی عوامل تضعیف‌کننده اتحادیه اروپا که عمدتا از بیرون به اتحادیه فشار می‌آورد، باعث تقویت اعتراضات در فرانسه و اروپا و تضعیف اتحادیه خواهد شد.

احتمال دارد این اعتراضات به تک‌دوره‌ای شدن دوره ریاست‌جمهوری مکرون منجر شود؟ با توجه به اینکه محبوبیت او به حدود 25 درصد رسیده است.

وقتی میزان محبوبیت به 25 درصد برسد، وضعیت مشخص است. اگر مکرون نتواند در مدت زمانی باقی‌مانده تا انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی، شرایط اقتصادی را به‌نحوی فراهم کند که وضعیت معیشتی مردم تقویت شود، احتمال اینکه او در دوره بعد رای نیاورد، بسیار بالاست.

به‌نظر شما اگر مکرون و هم‌جناحی‌هایش در انتخابات رای نیاورند فرانسه دوباره به سمت سوسیالیست‌ها گردش پیدا می‌کند یا به سمت راست‌های افراطی و افرادی مانند خانم مارین لوپن، رهبر جبهه ملی فرانسه؟

هیچ‌چیز معلوم نیست. عوامل مختلفی می‌تواند در این موضوع نقش داشته باشد؛ یک عاملش اینکه انتخابات فرانسه پس از انتخابات آمریکا برگزار می‌شود. نزدیک به دو سال تا انتخابات آمریکا باقی‌مانده است. نتیجه انتخابات در آمریکا تاثیر خودش را بر فرانسه می‌گذارد. علاو‌بر این، تا دو سال آینده کشورهای اروپایی که در تضعیف اتحادیه تلاش می‌کنند هم می‌توانند در وضعیت انتخابات فرانسه نقش داشته باشد. شرایط اقتصادی داخلی فرانسه، روحیات مکرون و حتی نوع برخوردی که در مقابل دوربین رسانه‌ها انجام می‌دهد ازجمله عواملی است که می‌تواند در انتخابات همراه با آن اصل مهم یعنی کاهش محبوبیت، تاثیر بگذارد.

 

* نویسنده : سیدمهدی طالبی روزنامه‌نگار