یعقوب توکلی:
برای نسل امروز خیلی مهم است که جریان روشنفکری و تاثیر آن روی جامعه دینداران، روشنفکر را بهتر بشناسد. البته باید یادآور شوم که فروغی خودش نیاز به واکاوی شدیدتری دارد.
  • ۱۳۹۷-۰۸-۲۶ - ۱۸:۳۵
  • 00
یعقوب توکلی:
دیدگاه‌های بازرگان متاثر از ابوالحسن فروغی بود
دیدگاه‌های بازرگان متاثر از ابوالحسن فروغی بود
به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، یکی از نقاط قوت مستند «راه طی شده» این است که اظهارنظرهای دوستان و نزدیکان مهندس بازرگان در آن آمده است و نقدها در حد نریشن است. گفت‌وگوها هم با کسانی صورت گرفته است که به‌شدت در حال تمجید از مهندس بازرگان هستند و در جایی از مستند، آقای توسلی یک ادبیات تمجیدی و ساحت‌سازی برای او ایجاد کرده که به نظرم به واقعیت نزدیک نیست. چند اتفاق خوب، در این مستند افتاده است، اول اینکه بستر فکری مهندس بازرگان را تا حدودی آشکار می‌کند و اینکه چقدر دیدگاه‌هایش متاثر از نظرات ابوالحسن فروغی است و این یکی از جدی‌ترین مواردی است که تا به حال در مورد مهندس بازرگان گفته نشده و نظام فکری او از این جهت مورد واکاوی قرار نگرفته بود. برای نسل امروز خیلی مهم است که جریان روشنفکری و تاثیر آن روی جامعه دینداران، روشنفکر را بهتر بشناسد. البته باید یادآور شوم که فروغی خودش نیاز به واکاوی شدیدتری دارد. 
 
بحث دیگری که در مستند دیده می‌شود، فاصله گرفتن مهندس بازرگان از فعالیت‌ها و تلاش‌های سیاسی در سال‌های بعد از زندان شاه است و این هم به خاطر تعهدی بوده که بعد از آزادی داده بود و ملاحظاتی که داشت. ولی همان‌طور که در مستند خواهید دید، این آقایان در فضای انتفاع سیاسی و تاریخی انقلاب ایران توانستند اظهارنظر کنند و کسی چیزی را پنهان نکرد و این در سایه انقلاب اسلامی فراهم شد. اینها در سایه انقلاب امام نشستند و آزادانه و شجاعانه هرچه که مدنظرشان بود، بیان کردند. 
 
یکی دیگر از بحث‌های مهمی که سال‌ها در جاهای مختلف بیان شده، موضع‌گیری این آقایان در قبال جنگ و انقلاب اسلامی ایران است. حتی مهندس بازرگان در کتاب «انقلاب ایران در دو حرکت» متاسفانه این اظهارنظر را دارد که جنگ ادامه انقلاب بود و به نوعی تقصیر جنگ را به گردن مردم ایران می‌اندازد و به اعتقاد من، این یک فاجعه تاریخی بود که آقایان مرتکب شدند. اینها تهمت آغاز جنگ را به‌رغم اینکه چهره پلید و خشن صدام را دیده بودند و نسبت به آن آگاهی داشتند، باز هم این موضع را گرفتند. اگر این آگاهی را هم نداشتند که باید بپذیریم به لحاظ سیاسی خیلی پرت بودند. 
 
همین‌طور اشتباه دیگری که اینها داشتند بحث پایان جنگ در دوره بعد از فتح خرمشهر را به صورت مطالبه مطرح می‌کردند. ولی این سوال را هم کارگردان مستند «راه طی شده» بارها در طول مستند مطرح می‌کند که شما قبل از خرمشهر کجا بودید؟ و همه‌شان به اتفاق می‌گویند که نه‌تنها حضور نداشتند، بلکه احیانا هوادار رزمندگان هم نبودند. اما این مساله که آقایان در مساله دفاع از کشور هیچ حضوری نداشتند، حتی حاضر نشدند به جبهه بروند و از حال رزمنده‌ها با خبر شوند و در حد احوالپرسی به آنها قوت قلب داده و روحیه آنها را بالا ببرند. این خیلی چیزها را ثابت می‌کند. به قول شهید چمران در مواقع خطر مرد و نامرد مشخص می‌شود و فکر می‌کنم دفاع مقدس به اندازه کافی مرد و نامرد را از هم مشخص کرده است. یک نکته دیگر در این مستند، بحث پذیرش پیوند سازمان مجاهدین خلق و نهضت آزادی با یکدیگر بود و این نکته مهمی است و شاهد هستیم که مهندس بازرگان در مصاحبه‌هایش نه‌تنها آنها را محکوم نمی‌کرد بلکه از آنها به‌عنوان فرزندان مجاهد یاد می‌کرد. 
 
 
* نویسنده : یعقوب توکلی
 
مطالب پیشنهادی
نظرات کاربران
تعداد نظرات کاربران : ۰