از لغو بالمره تحریم تا تضمین نمی‌دهیم، «فرهیختگان» تفاوت برخورد دولتی‌ها در برجام با FATF را بررسی کرد«فرهیختگان» سراغ کارشناسان مختلفی رفته و نظر آنها را درخصوص این ماجرا جویا شده است. سعدالله زارعی، حسن بهشتی‌پور و ابوالفضل ظهره‌وند کسانی هستند که تحلیل‌های خود را در مورد ادبیات متفاوت ظریف در مجلس بیان می‌کنند.
زارعی: تضمین ندادند چون ضعف‌های FATF قابل پوشش نیست/ بهشتی‌پور: روحانی برای انتخابات روی تحریم‌های اقتصادی مانور داد/ ظهره‌وند: اصرار بر برجام به علت خطای محاسباتی بود
به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، «من و رئیس‌جمهور تضمین نمی‌کنیم وضعیت اقتصادی کشور با تصویب CFT بهتر شود. ما تضمین می‌دهیم با پیوستن به این لایحه، بهانه‌های بعدی از آمریکا گرفته شود.» این اظهارنظر مهم محمدجواد ظریف در جلسه بررسی لایحه CFT است؛ اظهارنظری که در یکی دو روز گذشته به سرعت دست‌به‌دست شده و البته مورد توجه ویژه منتقدان دولت هم قرار گرفته است. خیلی‌ها به قسمت دوم این عبارت توجه کردند و گفتند چرا وزیر امور خارجه ایران باید این‌گونه از جانب آمریکایی‌ها که هرگز بهانه‌هایشان برای فشار به ایران تمام نمی‌شود تضمین بدهد، ولی نمی‌تواند یا نمی‌خواهد درباره مزایای لایحه‌ای که برای رفع مشکلات بانکی، به مجلس آمده سخن بگوید.
در این بین اما کارشناسانی هم بودند که بخش اول عبارت مورد تاکید محمدجواد ظریف را مورد بررسی قرار دادند؛ جایی که او می‌گوید در مورد CFT تضمین نمی‌دهد. این دست کارشناسان این عبارت را در مقابل دفاع پرحجم و سنگین ظریف از برجام قرار داده و این سوال را پرسیدند که چه شده در زمان توافق هسته‌ای رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه با تمام قوا نسبت به آینده برجام تضمین می‌دادند و می‌گفتند «همه مسئولیت مذاکرات با من است» یا «با اجرای برجام همه تحریم‌ها بالمره لغو می‌شوند»، ولی حالا در مقابل ماجرایی شبیه به همان مساله می‌گویند هیچ تضمینی نمی‌دهیم.
در این بین کارشناسان چندین نظر متفاوت را بیان کرده‌اند، یکی می‌گوید محمدجواد ظریف واقع‌بین شده و نسبت به همکاری غربی‌ها در بهبود مشکلات اقتصادی ایران با نگاه محتاطانه و واقع‌گرایانه به صحنه نگاه می‌کند و دیگری می‌گوید نه‌تنها ظریف که هر فرد دیگری هم بود، در مورد قبول شرایط یک نهاد بین‌المللیِ زیردست ایالات متحده همین حرف را می‌زد و به هیچ عنوان حاضر نمی‌شد در ماجرایی که انتهای آن به آمریکا و ترامپ می‌رسد، تضمین بدهد. در این میان البته نظر دیگری هم وجود دارد که اساسا قیاس این دو ماجرا یعنی برجام وFATF را مقایسه اشتباهی می‌دانند و می‌گویند برجام می‌توانست مشکلات کشور را حل کند اما نشد، از سویی FATF یک نهاد و مجموعه بین‌المللی است که اختصاص ویژه‌ای به ایران ندارد و نباید از آن توقع زیادی داشت.
به هر حال این چند نگاه که امروز در میان سیاسیون مطرح است، به خودی خود می‌تواند منشأ نگاه و تحلیل‌های کلان‌تری نسبت به مسیر آینده کشور و دولت دوازدهم باشد و حتی ممکن است تحولات بزرگی را نیز در آینده رقم بزند. از همین رو «فرهیختگان» سراغ کارشناسان مختلفی رفته و نظر آنها را درخصوص این ماجرا جویا شده است. سعدالله زارعی، حسن بهشتی‌پور و ابوالفضل ظهره‌وند کسانی هستند که تحلیل‌های خود را در مورد ادبیات متفاوت ظریف در مجلس بیان می‌کنند.
سعد الله زارعی:
تضمین ندادند چون ضعف‌های FATF قابل پوشش نیست
سعد الله زارعی، کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به صحبت‌های صبح روز یکشنبه محمدجواد ظریف در مجلس به «فرهیختگان» گفت: «سوال مهمی که در مورد عمل کردن ایران به توصیه‌های FATF وجود داشت، این بود که آیا پیوستن ایران به جمع کشور‌های عضو FATF برای ما منفعت اقتصادی خاصی خواهد داشت یا خیر.»
وی ادامه داد: «استدلالی که دولتی‌ها و حامیان مجلسی آنها همواره به آن استناد کرده بودند این بود که با پیوستن به FATF برای کشور منفعت اقتصادی به وجود خواهد آمد و به خاطر رسیدن به همین منفعت ایران باید عضویت در این معاهده را بپذیرد.»
وی همچنین گفت: «پس از اینکه آقای ظریف در صحن مجلس به این نکته اشاره کرد که دولت نمی‌تواند هیچ تضمینی برای بهبود روابط پولی و بانکی در صورت پیوستن به FATF بدهد، سوالی مهم‌تر به وجود آمد و آن سوال این بود که اگر این اتفاق، منفعت اقتصادی برای کشور ندارد، اساسا دلیل پیوستن ما به آن چیست؟ آیا باید مولفه دیگری برای آن در نظر گرفت؟ آیا باید منفعتی فرهنگی، امنیتی یا سیاسی برای آن در نظر گرفت؟»
زارعی با اشاره به شرح مذاکرات صبح روز یکشنبه مجلس که به CFT اختصاص پیدا کرده بود، گفت: «ما از اظهارات آقای ظریف این‌گونه متوجه شدیم که این موضوع هیچ‌کدام از این چهار جنبه را پوشش نخواهد داد. در عین حال هم می‌بینیم که این مساله از سوی دولت و وزارت امور خارجه اولویت‌دار مطرح و پیگیری می‌شود.»
این تحلیلگر مسائل سیاسی افزود: «از طرفی این مساله برای آقای ظریف آنقدر مهم بود که شخصا در مجلس حضور پیدا کند. این یک امر کم‌سابقه بود که دولت لایحه‌ای را بدهد، بعد خود دولت از آن دفاع کند. معمولا دولت لایحه‌ای را که می‌دهد، مخالفان و موافقانی دارد و همان نمایندگان در مجلس بحث می‌کنند.»
زارعی افزود: «حالا سوال اینجاست که چطور می‌شود خود آقای ظریف و سایرین تا قبل از رای‌گیری مجلس و بررسی این مساله در صحن علنی مجلس، صراحتا اعلام می‌کنند تصویب FATF و CFT تسهیل‌کننده روابط اقتصادی و سیاسی ماست. اما پس از بررسی‌ها و شکل‌گیری فضای اجتماعی مثبت حول آن در جامعه و مجلس در پشت تریبون مجلس اعلام می‌کنند هیچ تضمینی برای مفید بودن این مساله برای اقتصاد و روابط پولی و بانکی ندارد!»
وی با اشاره به اهمیت توجه دولت به تجربیاتی که در سال‌های اخیر به دست آورده است، ادامه داد: «در مساله برجام دولت صراحتا گفت تضمین می‌کند اوضاع بهتر خواهد شد و حتی رئیس‌جمهور حاضر شد شخصا مسئولیت کامل برجام را به عهده بگیرد. حالا در مورد برجام اگر هم نخواهیم بگوییم هیچ آورده‌ای برای کشور نداشته است، باید گفت فایده‌اش بسیار ناچیز‌تر از امتیازاتی بوده که ما دادیم. حالا نکته اینجاست که دولت در شرایطی می‌خواهد کشور را به سمت FATF ببرد که برخلاف برجام، نمی‌تواند هیچ تضمینی برای سرانجام آن به نمایندگان مردم بدهد.»
زارعی با اشاره به بهانه‌هایی که اروپا و آمریکا همواره با استفاده از آنها اقدام به تحریم ایران می‌کنند، افزود: «این مساله کاملا واضح بود که پیوستن به FATF منفعت اقتصادی خاصی برای ما نخواهد داشت و از اول هم بحث عدم شفاف‌سازی مالی ایران مساله خاصی برای سایر کشور‌ها نبود که حالا با شفاف شدنش امتیاز اقتصادی خاصی برای ما به وجود بیاید، ولی حامیان دولت با جعل عنوان به این مساله یک ماهیت اقتصادی داده بودند.»
وی در پایان گفت: «این ادعا به قدری بعید بود که در روز رای‌گیری خود آقای ظریف مجبور شد بگوید تضمینی برای بهبود روابط پولی و بانکی و ارتباطات اقتصادی پس از پیوستن به این معاهده برای ایران وجود ندارد. این موضوع آنقدر روشن بود که خود آقای ظریف هم نتوانست آن را انکار کند.»
حسن بهشتی‌پور:
روحانی برای انتخابات روی تحریم‌های اقتصادی مانور داد
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به تصویب CFT در مجلس گفت: «برخی که می‌خواهند FATF را نقد کنند، آن را به برجام تشبیه می‌کنند، در حالی که اینها به هم هیچ ربطی ندارند وFATF ماهیتا و شکلا و از لحاظ محتوا هیچ شباهتی با برجام ندارد. برجام منجر به آن شد که تهدیدات امنیتی بسیار زیادی علیه ایران لغو – و نه تعلیق- شود.»
بهشتی‌پور ادامه داد: «آقای رئیس‌جمهور بیشتر به ابعاد اقتصادی برجام نظر داشت و برای استفاده در انتخابات روی تحریم‌های اقتصادی مانور داد، ولی برجام فقط مساله تحریم‌های اقتصادی نبود.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: «توافق هسته‌ای 6 قطعنامه شورای امنیت تحت فصل هفتم علیه ایران را لغو کرد، لذا برجام ماهیتا و شکلا هیچ شباهتی به FATF ندارد.»
وی اضافه کرد: «FATF یک آیین‌نامه اجرایی است که اجرای آن از سال 2008 آغاز شد.» به گفته بهشتی‌پور، 37 کشور عضو اصلی و سه کشور عضو ناظر FATF هستند و بیش از 180 کشور نیز توصیه‌های آن را اجرا می‌کنند. بهشتی‌پور ادامه داد: «شما اگر می‌خواهید در عرصه بین‌الملل کار بین‌بانکی کنید، باید این نهاد را بپذیرید.»
این استاد دانشگاه با بیان آنکه اگر FATF چیز بدی است و ما نباید آن را بپذیریم، باید برای مبادلات بانکی خود چه فکری بکنیم؟ این سوالی است که در مورد برجام هم منتقدان به آن جواب نمی‌دادند. وی خاطرنشان کرد: «FATF برای کل دنیا بسته شده است و ربطی به ایران ندارد، در حالی‌که برجام به ایران مربوط بود و طرف آن ایران بود.»
ابوالفضل ظهره‌وند:
اصرار بر برجام به علت خطای محاسباتی بود
ابوالفضل ظهره‌وند، کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به تاکید ظریف مبنی‌بر تضمین ندادن بابت آینده FATF و تفاوت آن با رویه‌ای که در برجام طی شد، به «فرهیختگان» گفت: «این دوستان اطمینان نداشتند که طرف مقابل در برجام این میزان بی‌اعتنایی کند و شرایط در این حد دشوار شود و برجام امتیازاتی در مقابل هیچ باشد، لذا اکنون برای اینکه با مشکل جدی مواجه نشوند، چنین مواضعی می‌گیرند.»
وی گفت:«تفاوت نوع مواجهه با آینده FATF در مقایسه با تضمین‌هایی که برای برجام دادند، اساسا تفاوت در نگاه نیست و مسئولان دستگاه دیپلماسی در حقیقت اکنون آن لایه‌های ناگفته ماجرا را بیان می‌کنند. در برجام هم اگر به یاد داشته باشید، رئیس‌جمهور عنوان می‌کرد کل تحریم‌ها یکجا لغو خواهد شد و نه حتی تعلیق، ولیکن بعدها دیدیم برجام یک پروژه بود نه یک توافق!»
ظهره‌وند تصریح کرد که ندادن تضمین توسط ظریف مغایرتی با رفتار او در برجام نداشت و تنها تفاوت میان این دو موضوع در این است که وزیر خارجه اکنون شفاف‌تر عمل می‌کند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا ظریف آن زمان شفاف عمل نکرد، توضیح داد: «علت، آن بود که باید سه قسمت دیگر برجام اجرا می‌شد. شروع کار با هسته‌ای بود. اینها فکر نمی‌کردند ترامپ بر سر کار آید. اگر ترامپ نیامده بود، ما بالاخره قدری از مزایای برجام بهره‌مند می‌شدیم و بعد می‌گفتند اگر می‌خواهید این مزایا بیشتر شود، لازمه آن برجام دو و سه و چهار است.»
مطالب پیشنهادی
