روایت متفاوت از جذب هیات علمی در دانشگاه‌های دولتی
سال‌هاست که افراد متقاضی جذب در دانشگاه‌ها خبرهایی را در گوشه و کنار رسانه‌ها و محافل خصوصی مبنی‌بر اینکه در انتخاب افراد برای هیات‌علمی شدن در دانشگاه‌ها شایستگی ملاک نیست بلکه منافع شخصی افراد و گروه‌ها باید لحاظ شود، بیان می‌کردند اما تقریبا واکنش‌های خاصی از طرف مسئولان امر به این موضوع نمی‌شد تا اینکه هفته گذشته محمدرضا رضوان‌طلب، رئیس مرکز جذب هیات‌علمی وزارت علوم در گفت‌وگو با «ایسنا» پرده از ماجرای این موضوع برداشت و گفت: «با کمال صراحت می‌گوییم گزارش‌های متعددی از گروه‌ها و دانشکده‌ها به ما می‌رسد که حاکی از وجود تیم‌بندی‌هایی است که بین اساتید وجود دارد و عنصر سیاسی هم در آن دخالت چندانی ندارد، بلکه برخی اساتید صرفا به تبع «منافع شخصی» قضاوت می‌کنند و به کسی برای عضویت در گروه رای می‌دهند که بعدا بتوانند از رای او برای ریاست بر گروه، دانشکده و دانشگاه استفاده یا تحقیقات خود را مشترک و به‌نام آنان ثبت کنند.»
رضوان‌طلب در ادامه این گفت‌وگو بیان کرد: «اعلام برخی شرایط نظیر «دانشجویان متعهد به پژوهشگاه‌ها»، «سابقه همکاری با موسسه یا دانشگاه»، «پذیرش صرفا از اعضای هیات‌مدیره موسسه» یا نمونه‌هایی مثل این «فراخوان» که جهت ارتقا و تبدیل وضعیت اعضای هیات‌علمی موسسه است و سایران مجاز به انتخاب نیستند، ازجمله موارد تخلف در روند جذب فراخوان هیات‌علمی به شمار می‌روند که از سوی برخی دانشگاه‌ها اعلام می‌شوند؛ لذا آنان را از حضور و شرکت در فراخوان این مرحله محروم کردیم.»
«فرهیختگان» طی گزارش‌های میدانی و گفت‌وگو با برخی اعضای هیات‌علمی دانشگاه‌های بزرگ تهران، جزئیات جذب اساتید دانشگاه را از زبان آنان بازگو می‌کند.
او که در ابتدا خواست نامی از او برده نشود، گفت: «اینکه آقای رضوان‌طلب این موضوع را بیان کرده است جای خوشحالی دارد؛ چراکه آنها به‌عنوان نهاد تصمیم‌گیرنده وضعیت اعضای هیات‌علمی بالاخره این موضوع را که سال‌هاست به ناحق درخصوص اعضای هیات‌علمی روا داشته می‌شود، رسما اعلام کرده‌اند اما باید پرسید وقتی ما مرکز جذب اعضای هیات‌علمی را زیرمجموعه وزارت علوم تعریف می‌کنیم و به‌صورت رسمی هم در رسانه‌ها اعلام می‌شود که تبدیل وضعیت اساتید فقط به‌صورت مرکزی امکان‌پذیر است، چرا این تخلفات رخ می‌دهد؟»
او در ادامه با اشاره به اینکه این مساله در دانشگاه‌های بزرگ بیشتر اتفاق می‌افتد، گفت: «این تخلف در دانشگاه‌های بزرگ آنقدر واضح و علنی رخ می‌دهد که شخص حذف‌شده اعتراض هم می‌کند، اما کسی یا مسئولی پاسخگو نیست، یعنی هرچه دانشگاه بزرگ‌تر و نامدار‌تر باشد امکان انجام تخلف بزرگ‌تر در حوزه جذب اعضای هیات‌علمی وجود دارد؛ به‌طور مثال سال گذشته در دانشگاه... (یکی از دانشگاه‌های بزرگ تهران) اول مصاحبه علمی انجام می‌دادند سپس صلاحیت علمی را چک می‌کردند و این خنده‌دار است آن‌هم برای یکی از دانشگاه‌های بزرگ تهران که افراد برای دانشجوشدن در آن سر و دست می‌شکنند.»
«فرهیختگان» در ادامه با استاد یکی از دانشگاه‌های مطرح کشور تماس گرفت تا با او هم در این زمینه گفت‌وگو کند، اما وی حاضر به صحبت در این زمینه نشد و فقط این نکته را تایید کرد که دانشگاه‌ها برای منافع شخصی جذب هیات‌علمی را آن‌طور که خودشان می‌خواهند، تغییر می‌دهند و متاسفانه افرادی که در دایره آن تیم مصاحبه‌کننده تعریف نشوند، هیچ‌وقت شانسی برای جذب ندارند.
یکی دیگر از اساتید اما درباره موضوع جذب هیات‌علمی دانشگاه‌ها مورد جالبی را برای «فرهیختگان» بیان کرد.
او گفت: «یکی از وزرا در یکی از دانشگاه‌های بزرگ تهران یک دانشکده با هزینه همان وزارتخانه ساخت و آن را تجهیز کرد که بعدا معلوم شد آن وزیر از دانشگاه به‌عنوان هیات‌علمی انتخاب شده است در حالی که بسیاری از اساتید حق‌التدریس آن دانشکده رزومه علمی قوی‌تری داشتند.»
پس از این گفت‌وگو‌ها نوبت به دانشجویانی رسید که در مقطع دکتری فارغ‌التحصیل شده بودند و پس از چند سال کار و فعالیت تحقیقاتی، شرایط جذب هیات‌علمی را داشتند و برای این امر اقدام هم کرده بودند اما با درهای بسته روبه‌رو شده بودند در حالی که به گفته خودشان تعدادی از همکلاسی‌هایشان چون از قبل با یکی از اساتید پروژه‌هایی انجام داده بودند موفق شدند جذب هیات‌علمی شوند.
یکی از دانشجویان دانشگاه غرب کشور در این زمینه به «فرهیختگان» گفت: «واقعیت در موضوع جذب هیات‌علمی‌ها خیلی بیشتر از آن چیزی است که آقای رضوان‌طلب مطرح کرده است، درواقع در این فرآیند دو اتفاق رخ می‌دهد؛ اول اینکه اگر فردی برای جذب مراجعه کند اگر هم‌تیمی یا دانشجوی خودشان باشد و در آینده به درد افراد و گروه بخورد به‌راحتی از فیلتر‌ها عبور می‌کند و قبول می‌شود و درمورد دوم که همکلاسی خودم بود دیدم که چون یک استاد حق‌التدریسی بود تمام ظرفیتش را برای تدریس به‌کار نمی‌برد؛ چراکه در گروه افرادی به‌عنوان هیات‌علمی حضور داشتند که از سطح علمی پایین‌تری برخوردار بودند و اگر می‌خواستند آن استاد حق‌التدریس را به هیات‌علمی تبدیل وضعیت کنند باید سطح علمی پایین‌تر از خودشان باشد چون ممکن است آن فرد دیده شود و دانشجوها بیشتر به سمت این استاد بروند.»
دانشجوی دیگری از یکی از دانشگاه‌های شمال غرب هم در این زمینه گفت: «سال گذشته مصوب شد که از دانشجویان دکتری دانشگاه پذیرش هیات‌علمی صورت نگیرد که ما اعتراض کردیم؛ چراکه این یعنی خود دانشگاه هم به مدرک دکتری که خودش صادر می‌کند، اعتقاد ندارد و چندان برایش نیروسازی مهم نیست. از طرفی الان مشکل اصلی جذب، اطاله امور اداری و روند بسیار طولانی آن است؛ به‌طور مثال پرونده‌های دو، سه سال پیش هنوز به مرحله نهایی نرسیده‌اند این یعنی واقعا بررسی پرونده یک نفر دو، سه سال زمان نیاز دارد؟»
با همه این تفاسیر باید دید که در جذب هیات‌علمی دانشگاه‌ها این رویه غلط اصلاح خواهد شد یا اینکه این دیوار تا ثریا کج می‌رود؛ اما روز گذشته رضوان‌طلب در گفت‌وگو با «ایسکانیوز» گفته است: «هرجا متوجه شویم گروهی یا دانشگاهی تنها با اعمال شرایط خاص، جذب یک‌سری افراد مشخص را در نظر دارند، قطعا برخورد قانونی خواهیم کرد و آن دانشگاه را از سیستم جذب کنار می‌گذاریم.»
* نویسنده : یزدان محمدی روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
