یک کوهنورد دیگر بر اثر عدم رعایت هشدارهای جوی جان باخت

فرهیختگان: هر سال با نزدیک شدن به فصل سرما، با وجود هشدارهای مکرر هلال‌احمر و نهادهای امدادی درباره خطر صعودهای پاییزی و زمستانی، همچنان شمار زیادی از کوهنوردان راهی ارتفاعات می‌شوند. ماجرای طاهره حاصلی، کوهنوردی که در جریان صعود انفرادی به دماوند مفقود شد و پیکرش روزهای بعد در یخچال «کافر دره» پیدا شد، تازه‌ترین نمونه از این چرخه تکرارشونده بی‌اعتنایی به هشدارها است.

طاهره حاصلی، روز ۱۹ آذر برای صعود به قله دماوند از مسیر جنوبی به صورت انفرادی راه افتاد و پس از نرسیدن به نقطه بازگشت، خانواده‌اش نسبت به مفقودی او به هلال‌احمر اطلاع دادند. تیم‌های امداد با پهپاد و جست‌وجوی زمینی محل او را ردیابی کردند و پیکر وی در ارتفاع حدود ۴۶۰۰ متر، در یخچال کافر دره پیدا شد.

در مدیریت صعودهای ایمن، اصل کنترل چندلایه‌ای نقشی حیاتی دارد. در برنامه‌های تیمی، وظایفی مانند جلودار، عقب‌دار، سرپرست و مربی تعریف شده و تصمیم‌ها به‌صورت جمعی، با تبادل بازخورد و اصلاح مستمر اتخاذ می‌شود. در صعود انفرادی، تمام این لایه‌های کنترلی حذف می‌شود؛ در نتیجه هر خطای کوچک از اشتباه مسیریابی گرفته تا برآورد نادرست شرایط جسمی می‌تواند بی‌واسطه به یک فاجعه غیرقابل جبران منجر شود. 

صعود انفرادی در دماوند سابقه‌ای طولانی دارد اما بارها با حوادث تلخ همراه بوده است. یکی از شناخته‌شده‌ترین موارد، درگذشت زنده‌یاد جلال رابوکی، از چهره‌های برجسته کوهنوردی ایران، در سال هزار و سیصد و هشتاد و یک است. تکرار موفق این رفتار پرریسک، به‌تدریج آن را به یک هنجار شخصی یا سبک فردی تبدیل می‌کند،در حالی که این نرمال‌سازی انحراف، خود یکی از عوامل اصلی بروز حوادث مرگ‌بار است. طاهره حاصلی در سال‌های گذشته چندین صعود انفرادی به قله دماوند را در کارنامه خود داشته است.

پیش از این محمدحسین کبادی معاون عملیات هلال‌احمر با تأکید بر اینکه متأسفانه شاهد عدم رعایت هشدارها و ضوابط صعود به ارتفاعات هستیم، اظهار کرده بود در همین چند روز گذشته بانوی کوهنوردی در ارتفاعات دماوند اقدام به صعود کرده که متأسفانه مفقود شده و تیم‌های امدادی هلال‌احمر در حال جست‌وجو هستند اما تاکنون پیدا نشده است.

بر اساس اطلاعات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر، استان تهران در صدر استان‌های پرحادثه کشور در حوزه کوهستان قرار دارد و پس از آن، دو استان مازندران و گیلان حادثه‌خیزترین استان‌ها در حوزه کوهستان به شمار می روند. بررسی ها نشان می‌دهد که بیش از ۴۰ درصد حوادث کوهستان مربوط به سقوط از ارتفاع است، ۲۷ درصد به مفقودی در کوهستان اختصاص دارد و بقیه به بیماری های ناشی از صعود و یسایر موارد امدادی باز می گردد.

مهرماه سال گذشته، عملیات نجات یک کوهنورد مصدوم در اشترانکوه به دلیل سقوط بالگرد هلال احمر 2 شهید برجای گذاشت. در پی عملیات نجات کوهنورد زن مفقود شده در ارتفاعات اشترانکوه لرستان، بالگرد امدادی هلال‌احمر به همراه تیم عملیاتی امداد کوهستان به محل اعلام شده اعزام شدند اما در این عملیات، بالگرد هلال‌احمر دچار حادثه و 2 نفر از کادر پروازی به شهادت رسیدند و تعدادی از امدادگران نیز مصدوم شدند.

فصل زمستان برای علاقه‌مندان به کوهنوردی فصل ماجراجویی است، اما برای داوطلبان امداد و نجات این فصل زیبا بیشتر یادآور سختی و تلاشی است که برای نجات دیگران تحمل می‌کنند. برای پیدا کردن این کوهنوردان، دهها امدادگر در شرایط جوی نامساعد جان خود را به خطر انداخته و به دل برف و باران و یخبندان زده تا کوهنوردان را به پایین دست و نقاط امن منتقل کنند.کار امداد و نجات همواره کاری دشوار است و در شرایط امروز این دشواری بیشتر هم می‌شود. تصمیم‌گیری محتاطانه در فعالیت‌هایی مانند کوهنوردی علاوه بر حفظ جان خود افراد، می‌تواند فشار کمتری بر نیروهای امدادی وارد کند و به مدیریت بهتر منابع و توان آن‌ها در شرایط بحرانی کمک کند.