بررسی مزایای مالی سربازان ذخیره در سرزمین‌های اشغالی

سیدعلی مددزیدی، وقایع اسرائیلیه: اسکلت بخش نیروی انسانی IDF یا همان «نیروی ارتش اسرائیل» روی دوش ساکنان سرزمین‌های اشغالی استوار است. از همان ابتدای تأسیس رژیم در سرزمین‌های اشغالی مسئلۀ امنیت و تأمین آن مرکزی‌ترین دغدغۀ مؤسسان بود و این دغدغه به دلایل متعدد مانند کمبود جمعیت، کمبود منابع، همسایگی با عوامل تهدید بیش از پیش در مرکز توجه قرار گرفت. هستۀ اولیه IDF توسط یهودیان ارتش‌های دول دنیا بالاخص انگلستان که حال ساکن سواحل مدیترانه بودند و اعضای گروهک‌های تروریستی یهود در فلسطین تا قبل از تأسیس، شکل گرفت و پس از شکل‌گیری چالش اساسی تأمین سربازان این ارتش بود.

تمام ساکنان سرزمین‌های اشغالی اعم از زن و مرد به جز قشر خاص یهودیان مذهبی حریدی، باید دورۀ سربازی اجباری را بگذرانند. پس از اتمام این دوره در مقابل سرباز دو راه قرار دارد و خبری از گزینۀ سوم نیست. یا سرباز بنا بر علاقه یا تطمیع و یا هر انگیزۀ دیگری از سرباز وظیفه به سرباز حرفه‌ای و کادر ارتش تبدیل می‌شود و یا می‌پذیرد باقی عمر خودش را به‌عنوان سرباز ذخیر بگذراند. حال باید پرسید که سرباز ذخیره یعنی چه؟

بخش عمده سربازان ارتش را نیرو‌های ذخیره تشکیل می‌دهند. هنگامی که دوره خدمت وظیفه هر سرباز به پایان می‌رسد، او به یک واحد ذخیره انتقال می‌یابد و هر گاه لازم باشد به خدمت فرا خوانده می‌شود. برای آنکه سربازان ذخیره همیشه آمادگی دفاعی خود را حفظ نمایند و در ضمن ارتش ناچار نباشد تعداد بسیار زیادی سرباز وظیفه در اختیار داشته باشد، هر سرباز ذخیره تا 40 سالگی، هر سال چند روز به خدمت ذخیره فرا خوانده می‌شود. تعداد روز‌های خدمت ذخیره متناسب با شرایط متغیر است.

چند خط قانون کار

ساکنان سرزمین‌های اشغالی که برای خدمت ذخیره فراخوانده می‌شوند، چه کارمند حقوق‌بگیر باشند و چه خویش‌فرما، برای روز‌هایی که در خدمت ذخیره هستند، استحقاق دریافت حقوق خدمت ذخیره از سوی مؤسسه‌ بیمه‌ ملی را دارند. نرخ پرداخت روزانه‌ خدمت ذخیره بر اساس دستمزد ناخالص قابل پرداخت به ازای هر روز کاری در طول سه ماه کامل پیش از نخستین روز ماهی که خدمت ذخیره در آن آغاز شده است، تعیین می‌شود و بر عدد ۹۰ تقسیم می‌گردد، طبق یکی از موارد زیر:

- کارمندان حقوق‌بگیر: دستمزد‌های منظم آن‌ها.

- افراد خویش‌فرما: میانگین درآمد آن‌ها.

- افرادی که نه کارمند حقوق‌بگیر هستند و نه خویش‌فرما: حداقل مزایای تعریف‌شده در قانون.

جنگ و نیرو‌های ذخیره

نیروی ذخیره بودن در کل مقولۀ ناهنجاری است؛ چراکه فرض بفرمایید مشغول روزمره هستید و یک هو ارتش بالای سرتان سبز می‌شود و می‌گوید باید برویم اردوی تخریب در نوار غزه! این ناهنجاری با چاشنی شدن برخی مسائل مثل معافیت سربازی حریدی‌ها و مسئلۀ جنگ تشدید نیز می‌شود. در آن سو رژیم برای مقابله با این دل‌ناچسبی درتلاش است با استفاده از راهکار‌های مختلفی برای سرباز ذخیره بودن صرفه اقتصادی ایجاد کند!

وقتی حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حمله خود را به رژیم آغاز کرد و رژیم اسرائیل رسماً وارد جنگ شد، اقتصاددانان منتظر یک فروپاشی اقتصادی در رژیم بودند. یکی از دلایل این انتظار، فعال شدن ده‌ها هزار نیروی ذخیره بود و این یعنی یک هزینۀ میلیارد دلاری مضاعف بر دوش رژیم. به همین جهت هزینه‌های دفاعی از اکتبر ۲۰۲۳ بیش از ۵۰ درصد افزایش یافت و IDF صد‌ها هزار نیروی ذخیره را فراخوانده و کارگران را از دفاتر، کارخانه‌ها و مغازه‌ها بیرون کشید.

یکی از شیوه‌های رژیم برای پای کار نگه داشتن این سربازان در ایام جنگ افزایش حقوق بوده. رژیم اسرائیل بین ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و مه ۲۰۲۵، 60 میلیارد شِکِل (حدود ۱۸ میلیارد دلار) را به طور خاص برای جبران خسارت نیرو‌های ذخیره اختصاص داد. این مبلغ هنگفت که از مه ۲۰۲۵ میلیارد‌ها دلار افزایش یافته است (به‌ویژه با استخدام مجدد ده‌ها هزار سرباز ذخیره برای اشغال غزه) بدون مصوبات اخیر کابینه به تنهایی معادل بیش از 1.5 درصد از تولید ناخالص داخلی سالانه رژیم است. نیرو‌های ذخیره به طور متوسط ​​​​تقریباً 8000 دلار در ماه دریافت می‌کنند تقریباً دو برابر حقوق میانگین در سرزمین‌های اشغالی و پنج برابر حداقل دستمزد، به علاوه پرداخت‌های سخاوتمندانۀ پاداش! و خدمات اجتماعی رایگان.

وام مسکن

برخی بانک‌ها درجهت حمایت از ارائۀ بسته‌های حمایتی، وام‌های مختلفی را آماده کردند. برای مثال بانک میزراحی تفاحوت در سال گذشت مصوب نمود که به تمام سربازان ذخیره‌ای که در این بانک حساب دارند 100,000 شکل (تقریباً 31 هزار دلار) وام بدون بهره جهت خرید مسکن بدهد.

مالیات پَر

چند هفته‌ای می‌شود که اسموتریچ، وزیر دارایی رژیم با کنسِت مشغول سر و کله زدن و تهدید است تا طرح جدید در جهت ارائۀ تخفیف‌های مالیاتی به سربازان ذخیره به تصویب برسد که به دلیل فشار شدید و تهدید به تحریم ائتلاف حزبی توسط راست افراطی، احتمالاً به تصویب نیز برسد. براساس این طرح که مرحلۀ اول تصویب را از سر گذرانده، قرار است براساس روز‌های خدمت سرباز ذخیره، بر مالیات بر درآمدش تخفیفی تا سقف 306 دلار در ماه بدهند و یارانه‌هایی هم به سربازان دانشجو تعلق بگیرد.

کارت اعتباری

ارتش در یک طرح جدید از یک کارت اعتباری به نام «فایتر» رونمایی کرده که به سربازان ذخیره داده می‌شود. این کارت اعتباری برای کسانی که حداقل 10 روز خدمت ذخیره در سال جاری انجام داده‌اند، تا سقف ۵۰۰۰ شِکِل (تقریباً 1550 دلار) شارژ می‌شود. از روز دهم تا سی‌ام، افراد در حال خدمت، روزانه ۳۰ شِکِل دریافت می‌کنند و از روز سی و یکم به بعد، این مبلغ به ۸۰ شِکِل در روز افزایش می‌یابد. با این کارت، هر سرباز ذخیره یا همسرش می‌تواند عوارض دولتی را پرداخت کند و مواد غذایی، رفاهی و تفریحی را در ده‌ها فروشگاه زنجیره‌ای و فروشگاه‌های دیگر خریداری کند و حتی از آن درجهت پرداخت هزینه‌های مهدکودک‌ها نیز می‌شود استفاده کرد. علاوه‌بر‌این به صورت دوره‌ای کوپن‌های خرید کالا به ارزش 3500 تا 4500 شکل (بین 1000 تا 1400 دلار) بسته به روز‌های خدمت و جایگاه سرباز، داده می‌شود.

یارانه سالانه

مضاف بر تمام این ارقام، به‌صورت سالانه مبالغی نیز به فرماندهان رده‌های مختلف نیرو‌های ذخیره داده می‌شود. طبق مصوبۀ جدید ارتش، هر فرمانده گردان ذخیره سالانه کمک هزینه ویژه‌ای به مبلغ 20000 شِکِل (6200 دلار) و فرماندهان گروهان و دسته‌ها بین 5000 تا 10000 شِکِل دریافت خواهند کرد. برای دریافت این کمک‌هزینه، حداقل 60 روز خدمت ذخیره در سال و 50 روز برای افسران دانشجو الزامی است.

بچه با ما

طبعاً غیر از دغدغه مالی یکی از مسائل ساکنان در هنگام فراخوانده شدن، فرزندان خانواده هستند. صندوق کمک به سربازان ذخیره وزارت دفاع، بسته به تعداد فرزندان خانوار، تا سقف ۱۵۰۰ شکل (465 دلار) برای هر خانواده به حساب اعضای مشغول خدمت که در طول ماه‌های ژوئیه تا اوت فعال بوده‌اند، به‌عنوان کمک مالی برای تأمین مالی اردو‌های تابستانی کودکان و بدون نیاز به ارائه رسید، واریز خواهد کرد. هر خانواده همچنین تا سقف ۳۵۰۰ شکل (تقریباً 1000 دلار) برای تأمین مالی پرستار کودک در طول دوره ذخیره، با ارائه مدرکی مانند انتقال وجه یا تأیید کتبی از طریق واتساپ از پرستار کودک، به شرطی که کودک از بستگان درجه یک نباشد، دریافت خواهد کرد.

سینما رایگان!

علاوه بر تمام این مبالغ بلیت‌های رفاهی متنوعی در اختیار این سربازان قرار می‌گیرد. پیش‌بینی می‌شود در طول تعطیلات تابستانی و تعطیلات دیگر، تقریباً 30000 نفر از اعضای فعال ارتش، بلیت سینما و پذیرایی رایگان در تمام سینما‌های زنجیره‌ای سراسر سرزمین‌های اشغالی دریافت کنند. علاوه بر این، ارتش رژیم همچنان به اعضای فعال ارتش که همسرانشان در طول خدمت در مرخصی زایمان هستند، کمک هزینه‌ای به ارزش تقریبی 10000 شِکِل (3100 دلار) ارائه خواهد داد.

سرباز‌های دلاری

از دل چیده شدن این آمار و ارقام اولین گزاره‌ای که به دست می‌آید این است که رژیم تا حد زیادی برای سرباز ذخیره بودن صرفه اقتصادی ایجاد کرده و باید به این فرضیه اندیشید که در صورت بحرانی شدن اوضاع و حذف تمامی این مزایا، آیا ساکنان رژیم باز به سرباز ذخیره بودن تن می‌دهند یا نه؟