مقاومت و حق‌خواهی پیام جشنواره قرآن برای دانشجویان است

فرهیختگان : دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان از امروز میزبان حدود 500 نفر از دانشجویان فعال در حوزه قرآن است که برای برگزاری مسابقات نهایی سی و نهمین دوره جشنواره سراسری قرآن و عترت ‌خود را به اصفهان رسانده‌اند. 
در آستانه آغاز آیین اختتامیه این رویداد بزرگ فرهنگی با میرمجید سیدقریشی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه از نظر می‌گذرانید. 

جشنواره سراسری قرآن و عترت به سی و نهمین دوره خود رسیده است. در آغاز گفت‌وگو، درخصوص سابقه این جشنواره و اهداف برگزاری آن توضیح دهید. 
جشنواره قرآن و عترت رویداد بزرگی بوده که سی‌ونه سال است در دانشگاه‌ها برگزار می‌شود. هدف اصلی آن این بوده که نسل ما و فرزندانمان که رشته‌ها، سلیقه‌ها و گرایش‌های مختلفی دارند، به بهانه‌های گوناگونی بیشتر با قرآن آشنا شوند. انقلاب ما، انقلابی دینی بود و اگر نسل ما با متن کتاب آسمانی آشنا نباشد، دوامی نخواهد داشت. ما انقلاب کردیم تا بگوییم خدایی داریم که با ما سخن گفته، ما را خطاب قرار داده و دنیای ما، جهان ما و آخرت ما با همین مسیر قرآنی ساخته می‌شود. مشکل دنیای امروز این است که دین به دست انسان‌های بی‌محتوا و بی‌مسیر افتاده است. درحالی‌که قرآن مسیر، هدف زندگی، نوع واکنش در برابر مسائل، مبارزه با باطل، آخرت‌طلبی را نشان می‌دهد که موجب می‌شود تا انسان معنادار شود. 
مهم‌ترین مسئله بشر امروز، بی‌معنایی زندگی یا پوچ‌گرایی است؛ تا جایی که با وجود ثروت فراوان، به بن‌بست می‌رسد. علت این است که دنیای امروز انسان‌ها را از آسمان جدا کرده و سرشان را پایین انداخته تا فقط این دنیا را آباد کنند. قرآن نیز می‌گوید آباد کن، اما ابتدا باید خود انسان آباد شود؛ تا انسان آباد نشود، این دنیا نیز برای او فایده‌ای نخواهد داشت. بالاخره عمر و مرگ با حق پذیرفتنی است. به عبارتی بی‌خدا، آب و حیات آتش بود؛ وقتی خدا را از زندگی کنار گذاشتیم، آب و حیات نیز بی‌فایده می‌شود. 
نظام آموزشی و فرهنگی ما در دانشگاه‌ها از ابتدا دغدغه‌اش این بوده که دانشجویان با متن دین آشنا شوند. به همین دلیل ما جشنواره‌های متعددی در حوزه‌های قرآن، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و مهدویت داریم که دانشجویان ما از ابعاد مختلف با این منابع آشنا می‌شوند. یکی از سفارش‌های مقام معظم رهبری نیز این بوده که دانشجویان با متن کتاب آشنا شوند؛ خواه صحیفه سجادیه، خواه نهج‌البلاغه یا قرآن باشد. لذا از ابتدا این موضوع یکی از دغدغه‌های فرهنگی مسئولان بوده و امسال نیز توفیق داریم که سی‌ونهمین جشنواره را برگزار کنیم. 

وضعیت قرآنی دانشگاه‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آنچه که در‌ شأن این کتاب آسمانی بوده در دانشگاه‌های ما محقق شده است؟ 
دنیای امروز، تضاد الگوهاست. برای مقابله با حق، الگوسازی‌های مشابه حق صورت می‌گیرد؛ الگو‌هایی ساخته می‌شوند که ذهن و دل انسان‌ها با آن‌ها انس بگیرند و از حق بی‌خبر یا دور شوند. اتفاقی که در مورد قرآن و دین رخ می‌دهد. برای مبارزه با دین، باید دین‌سازی کرد؛ برای مبارزه با اخلاق حق، باید اخلاق‌سازی کرد. امروز بسیاری از الگو‌هایی که در جهان منتشر می‌شوند، به گونه‌ای هستند که انسان را از مراجعه به این کتاب بازمی‌دارند. شما این جمله را در قرآن از زبان فرعون می‌شنوید أنا ربکم الأعلی. این رب یعنی اینکه من قانون‌گذار و الگو‌دهنده‌ام. فرعون‌های دنیای امروز نیز همین کار را می‌کنند؛ برای مثال هر کدام از رشته‌های روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، فناوری و سبک زندگی به شکلی الگو‌های زندگی ارائه می‌دهند. همین امر موجب شده تا دختران و پسران ما محو این الگو‌ها شوند و از کتاب خداوند و حق، دور شوند و به آن مراجعه نکنند. به عبارتی احساس نیاز به آن ندارند، چراکه در جای دیگری، آن نیاز را به‌ظاهر اشباع کردند. 
برای بررسی وضعیت قرآن در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی باید فضای جهانی را در نظر گرفت؛ دانشجوی ما در چه فضا و در چه جهانی زندگی می‌کند. وضعیت موجود برای ما مطلوب نبوده و نیازمند توجه و تلاش بسیاری است. البته اکنون نیز تلاش‌هایی صورت می‌گیرد تا بخشی از فعالیت‌های دانشجویی به این سمت کشیده شود؛ و آن‌هایی که علاقه‌مندند، خود را به این مرحله‌ها رسانده و با این کتاب آشنا شوند. که ممکن است از نگاه هنری، معرفتی و یا ابعاد رسانه‌ای ورود کنند؛ تا فرصتی برای مطالعه و آشنایی‌شان فراهم شود. اما هنوز آن وضعیت مطلوب به دست نیامده و می‌توان گفت قرآن در جوامع اسلامی مهجور است. 

در ابتدا اشاره‌ای به روند شکل‌گیری جشنواره داشتید. اگر اشتباه نکنم، دانشگاه آزاد نیز امسال در اردیبهشت‌ماه مرحله دانشگاهی این جشنواره را برگزار کرد که از حیث مخاطب هم تعداد شرکت‌کنندگان قابل توجه بود. برای بقیه زیرنظام‌های آموزش عالی نیز این اتفاق افتاده است؟ 
ابتدا این رویداد در خود هر دستگاهی مانند وزارت علوم و بهداشت اتفاق می‌افتد؛ دانشگاه آزاد هم این کار را انجام داده است که در اردیبهشت‌ماه این جشنواره برگزار شد. حدود 110 هزار نفر از دانشجویان ما شرکت کرده بودند که موجب شد تا رتبه اول را از این حیث در میان دستگاه‌های کشورکسب کنیم. دستگاه‌های دیگر هم همین جشنواره را اجرا کرده و قرار است مسابقاتی را در یک جشنواره ملی با هم برگزار می‌کنند. مسابقه‌ای که در تاریخ 16 آبان‌ماه در اصفهان صورت می‌گیرد. 

میزبان سی و نهمین دوره جشنواره برعهده دانشگاه آزاد اسلامی گذاشته شده اما گویا کمی زودتر از موعد همیشگی این میزبانی صورت گرفته است و به پیشنهاد شهید دکتر طهرانچی نیز چنین تصمیم گرفته شد. ماجرا از چه قرار است؟ 
برگزاری ملی این برنامه هر چند سال یکبار به میزبانی دستگاه‌های مختلف یعنی وزارت علوم، بهداشت و بخش‌های دیگر برگزار می‌شود. این‌بار نوبت دانشگاه آزاد نبوده، اما شهید طهرانچی امسال اعلام آمادگی کرده بودند که این دوره را برگزار می‌کنند. در صحبت‌هایی که بین ایشان و نمایندگان بود، علی‌رغم اینکه نوبت دانشگاه آزاد دو سال بعد می‌رسید، ایشان گفته بودند که نه، ما حاضریم میزبان این کار باشیم هرچند که سختی‌هایی دارد. سال گذشته وزارت بهداشت این مسئولیت را بر عهده داشت. اما امسال، علی‌رغم اینکه نوبت دانشگاه آزاد نبوده، ایشان اعلام آمادگی کردند. 
شهید طهرانچی یکی از چهره‌های نادری بود که بسیار به قرآن و تفسیر علاقه داشت. بنده از دوستان نزدیک شنیدم که ایشان صبح‌ها ساعت هفت خود را ملزم کرده بود که درس‌های تفسیر آیت‌الله جوادی‌آملی را گوش کند. اگر موفق نمی‌شد، شب‌ها این کار را انجام می‌داد، چون بازپخش آن شب‌ها ساعت یازده پخش می‌شد. ایشان در هر جلسه‌ای که شرکت می‌کرد، اعم از جلساتی که ما با ایشان داشتیم یا در برخی نشست‌ها، فراوان به قرآن استناد می‌کرد؛ گویی که با قرآن بسیار مأنوس بودند و حرف‌های جدیدی هم داشتند؛ زیرا تفسیر آیت‌الله جوادی‌آملی را دنبال می‌کرد وایشان هم در حوزه تفسیر و قرآن بسیار ویژه هستند. از طرفی دکتردر جلساتی که با اساتید و رؤسای استان‌ها برگزار می‌شد نیز مطالب را با ما در میان می‌گذاشتند و می‌گفتند که ما باید علوم‌مان را با این تفسیر‌ها پیوند دهیم و ببینیم چه چیز جدیدی اتفاق خواهد افتاد. و امیدواریم برکات و ثمرات جشنواره امسال نیز ذخیره‌ای برای ایشان باشد. 

جشنواره در این دوره چند بخش دارد؟ برگزیدگان برخی از حوزه‌ها پیش از مراسم پایانی اعلام و معرفی شدند؟ 
جشنواره 7 بخش دارد که داوری بخش معارف از پانزدهم مهرماه آغاز و در 29 استان برگزار شده تا نتایج آن مشخص شود و پذیرفته‌شدگان برای مرحله نهایی و دریافت امتیاز‌های خود به اصفهان بیایند. این بخش شامل هشت رشته آشنایی با ترجمه و تفسیر، حفظ موضوعی قرآن کریم، سیره معصومان(ع)، احکام شرعی، سبک زندگی اسلامی، معارف نهج‌البلاغه، معارف صحیفه سجادیه و معارف نماز است. در این مرحله، ۱۹۰ نفر از 8 دستگاه آموزش عالی کشور شرکت کردند و در نهایت ۳۸ نفر به مرحله نهایی راه یافتند. همه استان‌ها این مرحله را پشت سر گذاشتند و این ۳۸ نفر برای رقابت نهایی به اصفهان می‌آیند. بخش‌های هنری، پژوهشی و فناوری نیز با پنج محور و 13 رشته برگزار شده که شامل محور‌های ادبی، پژوهشی، فناوری، هنری و قرآنی است. ۱۰۳ اثر حجمی و حدود ۲۷۷ اثر غیرحجمی برای داوری ارسال شدند. داوری این بخش‌ها از بیستم تا بیست‌ودوم مهرماه با حضور ۲۸ داور ملی در دبیرخانه اصفهان انجام شد. در بخش آوایی، جشنواره در ده رشته حفظ (5 و 10 و 20 جزء و حفظ کل)، قرائت (تحقیق و ترتیل)، تواشیح و همخوانی قرآن کریم، اذان، دعاخوانی و مداحی صورت می‌گیرد که مرحله نهایی این بخش‌ها نیز در اصفهان برگزار خواهد شد. 

در مجموع چند نفر از فعالان قرآنی دانشگاه‌های کشور در طول این سه روز به اصفهان می‌آیند؟ و اینکه قرار است چه برنامه‌هایی در این مدت برگزار شوند؟ 
در مجموع، حدود ۴۶۰ نفر از دانشجویان برگزیده به اصفهان خواهند آمد. پذیرش از روز پانزدهم آغاز شده و روز شانزدهم مراسم افتتاحیه برگزار می‌شود و روز هجدهم اختتامیه خواهد بود. 

به عبارتی رقابت اصلی از شانزدهم تا هجدهم آبان‌ماه و با معرفی افراد برگزیده انجام خواهد شد. 
بله همین طور است. ما در این جشنواره، از شخصیت‌های مهم قرآنی کشور، وزرا و معاونین فرهنگی دستگاه‌ها و مسئولان نهاد مقام معظم رهبری از جمله حجت‌الاسلام رستمی و دیگر معاونین حضور دارند و امیدواریم خداوند توفیق دهد تا جشنواره آبرومندی را برای دانشگاه برگزار کنیم. 

اگر قرار باشد تصویری از سی و نهمین دوره این جشنواره ارائه دهید یا اگر بخواهید آن را در چند جمله تعریف کنید؛ اینکه اگر تمایزی یا ویژگی خاصی در آن دیده می‌شود که احساس می‌کنید می‌تواند تأثیر مشخصی داشته باشد، چگونه بیان می‌کنید؟ 
همان طور که مستحضرید این جشنواره، با میزبانی دانشگاه آزاد برگزار می‌شود و به درخواست شهید طهرانچی شکل گرفته، بنابراین ما آن را به نام ایشان معرفی می‌کنیم. پیام‌های این سه روز جشنواره نیز، مقاومت، ایستادگی و حق‌خواهی برای دانشجویان سراسر کشور خواهد بود. به عبارتی پیام این جشنواره در حوزه قرآن این بوده که در راه حق بایستید، عقب‌نشینی نکنید، خداوند با شماست. این مهم‌ترین شعار ما در این دوره خواهد بود. ان‌شاءالله که خداوند به این کار برکت دهد.