وداع دوست‌داشتنی برانکو تیزهوش و تاریخساز با مربیگری

امید نظری‌گوهرخبرنگار گروه ورزش

شلیک سریع، قدرتمند و دقیق مارکو باکیچ به سمت دروازه علیرضا بیرانوند می‌توانست مهم‌ترین خبر پنجشنبه برای پرسپولیسی‌ها باشد ولی چند ساعت قبل از گل دقیقه 7+90 هافبک شوت‌زن مونته‌نگرویی به تراکتور که باعث فرار تیمش از شکست شد، چهره‌ای از دنیای مربیگری خداحافظی کرد که پرسپولیس شکرگذار بابت بقا در لیگ برتر را تبدیل به قهرمان 3 دوره متوالی لیگ، نایب قهرمان لیگ قهرمانان آسیا و فاتح همزمان لیگ و جام حذفی در سال 98 کرد.

برانکو ایوانکوویچ همین چند روز پیش از سمت پرسپولیسی‌ها دعوت به همکاری شد و هواداران سرخدل علاقه داشتند دوباره پرفسور برانکو طبیب حال نامساعد تیم محبوب‌شان شود ولی او در 71 سالگی ترجیح داد به دلیل بالا رفتن سن، وضعیت جسمی و دوری از خانواده پیشنهاد قرمزها را رد کند و بعد از گذشت چندروز از قبول نکردن هدایت پرسپولیس ابتدا خبر خداحافظی‌اش از دنیای مربیگری در رسانه‌ها پیچید و سپس مرد کروات با انتشار پستی در صفحه شخصی خود به اخبار صحه گذاشت و سفر بیش از 60 ساله او به‌عنوان بازیکن و مربی پایان یافت.

البته حال پرسپولیس در حال حاضر به بغرنجی تیمی نیست که برانکو در فروردین 94 روی نیمکتش نشست اما بدون شک ایوانکوویچ دیگر آن توان و انگیزه ابتدای سال‌های 94 تا خرداد 98را نداشت و به‌درستی از کارنامه، آبرو، احترام و خاطراتش محافظت کرد. مرد متولد واراژدین پیش از انتخاب به‌عنوان جایگزین حمید درخشان، سابقه سرمربیگری باشگاه‌هایی همچون وارتکس، رییکا، هانوفر 96، تیم ملی ایران، دیناموزاگرب، شاندونگ تایشان، الاتفاق عربستان و الوحده امارات را در کارنامه‌اش می‌دید اما نقطه عطف مربیگری‌اش در پرسپولیس رقم خورد و به او توفیقاتی در تهران رسید که وقتی نام برانکو می‌آید شنونده ابتدا یاد 3 قهرمانی لیگ، موفقیت در جام حذفی 98-97، حضور در فینال لیگ قهرمانان آسیا 2018، 3 فتح سوپرجام و 5 برد دربی پایتخت بیفتد و سپس اتفاقاتی مثل رساندن تیم ملی به جام‌جهانی 2006، قهرمانی بازی‌های آسیایی بوسان، قهرمانی در فوتبال کرواسی و چین و تاثیر در ظهور و بزرگی لوکا مودریچ در ذهنش جرقه بزند.

برانکو بعد از اتفافات ناگوار جام جهانی آلمان 9 سال از فوتبال ایران دور ماند و انگار به فوتبال ایران و  البته خودش یک درخشش فوق العاده بدهکار بود تا ذهنیت‌ها نسبت به او دچار تغییر شود و هواداران در لحظه خداحافظی‌اش بجای خوشحالی و روزشماری چندین روز در مقابل باشگاه پرسپولیس دست به اعتراض بزنند و خواهان بازگشت سرمربی محبوب به تیم موردعلاقه‌شان باشند. برانکو ایوانکوویچ به‌جز قهرمانی‌های چشم‌نواز، میراث‌هایی دیگر نیز از خود در پرسپولیس بجا گذاشت. تا پیش از سرمربی کروات مبارزه با بازیکن‌سالاری سلیقه‌ای در پرسپولیس اعمال می‌شد یا در برخی موارد علت اجرایش کوتاه کردن قد بازیکن بود تا از حد‌واندازه و محبوبیت سرمربی بالاتر نزند ولی برانکو برای مصلحت و نظم تیمش بارها گوش ستارگان نامدار را پیچاند و جایگاهش را به‌مخاطره انداخت تا به‌مرور زمان زمین سوخته تحویل گرفته شده از درخشان تبدیل به باشگاهی شود که چندمیلیون هوادارش برای خرید بلیت فینال لیگ قهرمانان آسیا در سایت بلیت فروشی صف بکشند.

در روزهایی که استقلال و پرسپولیس از ورزشگاه محبوب خود یعنی آزادی دور افتاده‌اند برای به‌خاطر آوردن یک جمعیت 100 هزارنفری یا باید حافظه خوبی داشته باشیم یا از اینترنت و هوش مصنوعی کمک بگیریم ولی در سالهای نچندان دور اکثر سکوهای ورزشگاه آزادی با یک قرارداد نانوشته قرمز می‌شد. تیم برانکو با هوادارانش در نیم فصل دوم لیگ پانزدهم یک قرارداد نانوشته امضا کرد و با بازی‌های چشم‌نواز تیم تحت هدایتش هواداران برای تقابل با تیم‌های نچندان بزرگی مثل فولاد و سایپا نیز به ورزشگاه هجوم می آوردند.

برانکو به جز اضافه کردن کلماتی مثل هت‌تریک قهرمانی لیگ به دایره لغات هواداران پرسپولیس، موفق شد نگاه هواداری را نیز تغییر دهد و باورش کمی سخت به‌نظر می‌رسد هوادار ساعت‌ها قبل از آغاز مسابقه ورزشگاه را پر کند و بعد از ساعت‌ها حرص و جوش خوردن و تماشای صحنه‌های ناخوشایند واکنشش در مواجهه با نایب قهرمانی لیگ، دومی در لیگ قهرمانان آسیا و باخت دربی، خویشتن‌داری و تشویق تیم بازنده باشد. البته بعد از گذشت 6 سال از جدایی برانکو مسائلی مثل مبارزه با بازیکن سالاری، خویشتن‌داری در لحظه باخت در پرسپولیس رنگ باخته و شاید علتش این باشد که هواداران سرخدل شخصی مثل برانکو را روی نیمکت تیم موردعلاقه خود نمی‌بینند تا به او برای حل مشکلات و ایرادات اعتماد کنند.

مقایسه مربیان دهه‌های اخیر پرسپولیس با یکدیگر حرکت چندان درستی به‌نظر نمی‌رسد ولی ذهن انسان ذاتا مقایسه‌گر و قیاس کننده است و گمان‌ می‌شود رقبای تیم تحت هدایت گل‌محمدی برای قهرمانی در لیگ سخت‌تر از تیم‌هایی بودند که برانکو با آنها در لیگ پانزدهم، شانزدهم، هفدهم و هجدهم جنگید و نهایتا به 3 قهرمانی و یک نایب قهرمانی رسید. پروفسور کروات در جامعه هواداری قطعا باید بابت قهرمانی‌هایش در لیگ مورد ستایش قرار گیرد ولی برانکو بعد از رساندن پرسپولیس به فینال لیگ قهرمانان آسیا جور دیگه‌ای در میان سرخدلان محبوب و دوست داشتنی شد و این واقعه وجه تمایز سرمربی خارجی محبوب با دیگر سرمربیان تاریخ پرسپولیس است.

در روزهایی که هنوز جمله«برای موفقیت باید قوی‌تر از بهانه‌هایمان باشیم» جنس جملات شعاری را نگرفته بود برانکو و شاگردانش در مستطیل سبز ثابت کردند به اندازه کافی دلیل برای ناکامی دارند ولی جنگیدن و شاد کردن دل هوادار را به عذرخواهی اینستاگرامی ترجیح می‌دهند. در نیمه نخست فصل 1398-1397 ابزارهای در دسترس برانکو به‌دلیل محرومیت نقل‌وانتقالاتی محدود بود اما در پاییز 97 شرایط سخت‌تر نیز شد و برخی سربازهای پروفسور مثل ماهینی و انصاری به‌خاطر پارگی رباط صلیبی به زمین ‌افتادند ولی ایوانکوویچ شرایط را بهتر از حدتصور مدیریت کرد و با اقتدار از سد الدحیل و السد گذشت و تا رسیدن نیروی تازهنفس تیمش را با مساوی‌های ارزشمند و بردهای ناپلئونی در کورس قهرمانی لیگ حفظ کرد. قبل از این اتفاق‌ها نیز فوت هادی نوروزی می‌توانست شاکله در حال شکل‌گیری پرسپولیس را از هم بپاشاند ولی سرمربی کروات از داغ بزرگ، انگیزه بزرگ برای موفقیت تیمش ساخت.

البته برانکو ایوانکوویچ مثل تمام سرمربیان تاریخ فوتبال ایران و جهان یک چهره کاملا سفید نبود و بد جنگیدنش با کارلوس کی‌روش نقش به‌سزایی در چنددستگی جامعه هواداری داشت و آسیب مهمی به نتایج تیم ملی وارد کرد. به‌جز مسائل فنی، آمارها و رکوردهای جذاب پروفسور باید به‌ هوش برانکو نیز توجه شود چون او جز معدود سرمربیان بزرگان تاریخ فوتبال ایران است که در بهترین زمان ممکن از تیم محبوبش با خاطرات خوش جدا شد و همچون امثال پروین، پورحیدری، حجازی، قلعه‌نویی، گل‌محمدی و نام‌های دیگر پایانش در تیم‌های بزرگ تلخ نشد. ایوانکوویچ یک مرتبه بعد از بازگشتش به دیناموزاگرب نتوانست نتایج دوره نخست حضورش در بزرگ‌ترین تیم فوتبال کرواسی را تکرار کند و بازگشتش به جمع قرمزهای تهران با توجه به نتایج اخیرش در عمان و چین ریسک بزرگی بود. البته برانکو در مقدماتی جام جهانی 2022 با عمان نتایج قابل قبولی گرفت و به پشتوانه گذشتن از سد ژاپن ، متوقف کردن استرالیا و موفقیت برابر چین و ویتنام فقط یک امتیاز تا حضور در پلی‌آف قاره آسیا فاصله داشت.

پرسپولیس تا قبل از حضور برانکو نیز تاریخ بزرگ، پرافتخار و جام‌های زیادی داشت ولی به‌دلیل انتخاب‌های اشتباه، سوءمدیریت ها و چنددستگی بسیار از روزهای خوبش فاصله گرفته بود و هر چندسال یکبار به موفقیت‌های قابل اعتنا می رسید ولی قرمزها با سرمربی کروات در یک مسیر سبز جذاب افتادند و او تیم مطلوبی را به جایگزین‌هایش تحویل داد و براساس نکات اشاره شده در این گزارش و نکات دیگر که بارها در رسانه‌ها مطرح شده اغراق نیست اگر نام برانکو را در لیست چهره‌های محبوب و باهوش تاریخ 61ساله پرسپولیس بنویسیم.