در دیدار دکتر رنجبر و معاون اول رئیسجمهور چه گذشت؟نشست دانشگاه آزاد با معاون اول رئیسجمهور تنها یک جلسه اداری نبود؛ دیداری بود که میتواند آغاز فصلی تازه در همکاریهای ملی باشد؛ فصلی که در آن دانشگاه آزاد اسلامی با گستره عظیم انسانی و علمی خود، نهتنها در عرصه آموزش، بلکه در سیاستگذاری، نوآوری و پیشرفت فناوری نیز نقش محوری ایفا خواهد کرد.
قرار دانشگاه و دولت
سارا طاهریدر روزی که فضای دانشگاه آزاد اسلامی رنگوبوی گفتوگوی ملی به خود گرفت، معاون اول رئیسجمهور، وزیر علوم، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، معاونان و رؤسای استانی این نهاد علمی گرد هم آمدند تا بر سر آینده علم، فناوری و آموزشعالی کشور هم فکر شوند. نشستی که در آن، مرز میان تصمیمسازی دولتی و مدیریت دانشگاهی از میان برداشته شد و هر دو جریان بر یک هدف مشترک یعنی بازتعریف نقش دانشگاه در تحقق اقتدار علمی ایران تأکید داشتند.
در این دیدار که با حضور حسین سیماییصراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شد، دکتر محمدرضا عارف از دانشگاه بهعنوان اتاق فکر دولت یاد کرد و رئیس دانشگاه نیز بر استفاده از ظرفیتهای عظیم دانشگاه برای حل مسائل ملی تأکید کرد. در این نشست موضوعاتی چون تحول در آموزشعالی، اجرای سند تعالی دانشگاه آزاد، توسعه فناوریهای نوین از جمله هوش مصنوعی و کوانتوم و همگرایی نهادهای علمی کشور موردبررسی قرار گرفت. نشست دانشگاه آزاد با معاون اول رئیسجمهور تنها یک جلسه اداری نبود؛ دیداری بود که میتواند آغاز فصلی تازه در همکاریهای ملی باشد؛ فصلی که در آن دانشگاه آزاد اسلامی با گستره عظیم انسانی و علمی خود، نهتنها در عرصه آموزش، بلکه در سیاستگذاری، نوآوری و پیشرفت فناوری نیز نقش محوری ایفا خواهد کرد.
در بخش اول این گزارش ابتدا مروری بر سخنان، دیدگاهها و نکات مطرح شده از سوی دکتر بیژن رنجبر و دکتر محمدرضا عارف در این نشست داشتهایم و در بخش دوم نیز در گفتوگو با محمد قربانی گلشنآباد، معاون امور مجلس و ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، جزئیات و حاشیههای این نشست را بررسی کردهایم که در ادامه مشروح آن را از نظر میگذرانید.
نظام آموزشی مطلوب زمانی محقق میشود که نخبهمحور باشد
در این جلسه دکتر رنجبر، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ضمن خیرمقدم به دکتر عارف و دکتر سیماییصراف، تأکید کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی به برکت تدبیر حکیمانه حضرت امام خمینی(ره)، حمایتهای مقام معظم رهبری(مدظلهالعالی) و تلاشهای ارزشمند مؤسسان و مدیران پیشین، از جمله مرحوم آیتالله هاشمیرفسنجانی، شکل گرفت و امروز این دانشگاه که مولود انقلاب است دارای دستاوردهای بسیار ارزشمندی است.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: «این مجموعه در طول دوران مدیریتهای مختلف از جمله دوران مسئولیت استادان فرهیختهای همچون دکتر جاسبی که دانشگاه را مانند فرزند خود میدانست، نقش پر رنگی در آموزشعالی داشته است.»
او تأکید کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی با تلاشهای گرانقدر شهید دکتر طهرانچی، مسیر رشد و تعالی خود را طی کرده و دستاوردهای ارزشمندی در حوزه علم، فناوری و فرهنگ به دست آورده است.» دکتر رنجبر تصریح کرد: «خوشبختانه مقام معظم رهبری سه فرمان مهم ارتقای علمی، گسترش فضای انقلابی و حفظ کیان دانشگاه را برای ارتقای دانشگاه آزاد اسلامی صادر فرمودهاند که در راستای آن «سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی» تدوین و به تصویب هیئتامنای دانشگاه رسیده است. این سند پنجساله اکنون در حال اجراست و تمامی اهداف پیشبینیشده در آن با جدیت دنبال میشود.»
او با اشاره به تداوم اجرای این برنامهها خاطرنشان کرد: «بخشهای مختلف دانشگاه در مسیر تحقق اهداف سند تحول، گام برمیدارند و انشاءالله این مسیر با قوت ادامه خواهد یافت.»رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی به سهم خود تلاش میکند تا با استفاده درست از ظرفیتهای عظیم خود در سراسر کشور پیرامون مسائل مناطق مختلف، نهضتی برای حل آنها راه بیندازد.»دکتر رنجبر خاطرنشان کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی ارتباط خوب و مؤثری را با دولت برقرار کرده است که اعطای مجوز بازنگری و اصلاح سرفصلهای تمامی دروس دانشگاه آزاد به خود آن از جمله آثار این ارتباط بسیار نزدیک است.»وی ادامه داد: «اخیراً ریاست محترم جمهوری با استقبال از آمادگی دانشگاه آزاد اسلامی برای پیشبرد پروژههای ملی در جهت نیل به اهداف عالی میهن اسلامی، پیشنهاداتی را برای اجرا به ما ارائه کردند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه با تأکید بر نیاز کشور به خیزش علمی گفت: «طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، کشور به یک خیزش و نهضت جدید علمی نیاز دارد که این وظیفه نخبگان است البته مراکز علمی و پژوهشی هم در این زمینه مسئول هستند؛ اما عامل اصلی فرد نخبه است. نظام آموزشی مطلوب تنها زمانی محقق خواهد شد که نخبهمحور باشد؛ بدین معنا که نخبگان شناسایی، حمایت و توانمندسازی شوند. سیاستهای دانشگاه در حوزه پژوهش بر این محور استوار است تا رقابت آزاد میان دانشمندان، سرمایهگذاری و اختیار مدیران علمی تقویت شود.»
دانشگاه آزاد اسلامی اتاق فکری برای دولت
دکتر محمدرضا عارف نیز در جلسه شورای معاونان دانشگاه آزاد اسلامی با تبریک انتصاب دکتر رنجبر به سمت ریاست این دانشگاه به ویژگیهای علمی او اشاره کرد و با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی در ۵ دهه گذشته پیشتاز در توسعه علمی کشور بوده است، گفت: «در ابتدای انقلاب اسلامی و در مقطع انقلابفرهنگی که ۱۷۵ هزار دانشجو در کشور داشتیم، به لزوم تحول در آموزشعالی و تربیت نیروی متخصص پی بردیم.»
او با گرامیداشت یاد و خاطره حضرت آیتالله هاشمیرفسنجانی و نقش ایشان در تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی، گفت: «در سالهای ابتدایی انقلاب اسلامی، نیاز به دانشگاه یک مطالبه اجتماعی بود؛ زیرا تعداد افراد متقاضی به تحصیلات دانشگاهی افزایشیافته بود. رویکرد آیتالله هاشمی در تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی هم تربیت نیروی متخصص، دوری از مدرکگرایی و پاسخ به مطالبه اجتماعی بود و ایشان در خطبههای نمازجمعه خود به این مؤلفهها اشاره کرده بود.» معاون اول رئیسجمهور ادامه داد: «اگر این رویکرد در ایجاد دانشگاه آزاد اسلامی وجود نداشت، نمیتوانستیم مدعی جایگاه اول منطقهای در سند چشمانداز توسعه در زمینه فناوری باشیم و شاید مجبور بودیم برای تحصیلات تکمیلی دانشجویان را به خارج از کشور اعزام کنیم. این روند طی شد تا دانشگاه آزاد اسلامی با رویکرد تربیت نیروی انسانی و خوداتکایی در تأمین نیازهای علمی کشور تأسیس و دستاوردهای خوبی نیز حاصل شد.»او خاطرنشان کرد: «اگر دانشگاه آزاد اسلامی فقط به مطالبه اجتماعی پاسخ داده باشد، بزرگترین خدمت را به رشد علموفناوری کشور داشته است؛ زیرا منابع محدود دولتی، پاسخگوی نیاز به تحصیل در دانشگاه نبود.»
دکتر عارف خاطرنشان کرد: «دانشگاه آزاد اسلامی در زمانی شکل گرفت که همچنان تفکر دولتی در همه بخشها حاکم بود. بااینحال این دانشگاه در دهه ۶۰ عملکرد با کیفیتی داشت البته در دهه ۷۰ چالش دوگانه آموزشعالی و دانشگاه آزاد مطرح شد؛ اما در دهه ۸۰ بهعنوان یک واقعیت علمی در نظام آموزشعالی کشور پذیرفته شد. این دهه، دهه شکوفایی دانشگاه آزاد اسلامی بود و با ایجاد مقطع تحصیلات تکمیلی، در جایگاه مدعی علمی کشور قرار گرفت. امروز نیز بخشی از آموزش عالی مترقی و برجسته در این دانشگاه انجام میشود.» او همچنین گفت: «در مقاطعی شاهد بروز اختلافات سیاسی در دانشگاه آزاد بودیم که البته اکنون این اختلافات و دعواها دیگر وجود ندارد.»
معاون اول رئیسجمهور با اشاره به اینکه از زمان ایجاد تحول در آموزش ۴ دهه گذشته است، افزود: «اکنون بر اساس سند چشمانداز توسعه، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و توصیههای رهبر معظم انقلاب باید به سمت دستیابی به جایگاه اول منطقهای در فناوریهای پیشرفته دست یابیم. البته در سالهای اخیر این اهداف جدی گرفته نشد تا اینکه جنگ 12 روزه رخ داد و دانشگاه متوجه شد که به یک تحول جدی نیاز دارد. ما در این جنگ هزینه دادیم و هزار نفر از هموطنان از جمله شهید دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد شهید شدند؛ اما این دستاورد هم به دست آمد که دانشگاه متوجه شد که به تحول جدی نیاز دارد.»او ادامه داد: «جنگ ۱۲ روزه، جنگ فناوری با فناوری و جنگ علم با علم بود و ما توانستیم به اتکای توان نظامی خود که مبتنی بر فناوری بومی بود، دشمن را مجبور به آتشبس کنیم. البته باید همچنان آماده باشیم تا اگر دشمن روزی دوباره شیطنت کرد، پاسخ محکمتری به او بدهیم. همچنین باید با تقسیم کار ملی در محیط دانشگاهی و انسجامی که در این بخش حاصل شده است، به جایگاهی برسیم که دشمن دیگر خواب تجاوز به ایران را نبیند و متوجه شود اگر حمله کند، با پاسخ درخور مواجه میشود.»
دکتر عارف به دیپلماسی علمی اشاره کرد و گفت: «دیپلماسی علمی میتواند توطئه ایرانهراسی را خنثی کند. دانشگاه میتواند نقش مهمی در تقویت روحیه و غرور ملی داشته باشد. در ماههای اخیر اقدامات خوبی در کشور در این زمینه انجام شده است و امروز دیگر کسی ملیت را در مقابل اسلامیت قرار نمیدهد و این نتیجه بهدستآمده است که ملیگرایی حتی موجب تقویت اسلامیت هم میشود؛ بنابراین تقویت روحیه و غرور ایرانی - اسلامی اهمیت داشته و باید این رویکرد دنبال شود.»
دکتر عارف ادامه داد: «کشور به اتکای جوانان و دانشمندان خود به دستاوردهای علمی بزرگی رسیده است. اکنون دانشگاه آزاد هم که دستاوردهای علمی فراوانی داشته است باید به میدان آمده و اولویتهای کشور را برآورده کند. در مقطع فعلی باید فناوریهای پیشرفته از جمله هوش مصنوعی، کوانتوم و سایر فناوریها را در اولویت قرار دهیم.»
معاون اول رئیسجمهور با بیان اینکه دانشگاه آزاد و وزارت علوم در کنار یکدیگر مسئولیت مشترک خود یعنی پاسخگویی به نیازهای علمی کشور را باید محقق کنند، گفت: «اکنون دیگر دوگانه دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه دولتی نباید مطرح باشد و باید یک نظام آموزشعالی یکپارچه داشته باشیم و رقابت تخریبی بین این دو نباشد.»
او تأکید کرد: «در ۳ سال آینده باید به اهداف خود برای دستیابی به اقتدار علمی برسیم. دانشگاه آزاد اسلامی هم باید نقش ملی خود را در شرایط فعلی کشور و برای رسیدن به اهداف سند چشمانداز در زمینه فناوریهای نوین از جمله کوانتوم مشخص کند. همچنین دانشگاه آزاد میتواند در حل ناترازیها و بحرانهای کشور در زمینههای مختلف از جمله انرژی، اقتصاد، آب و افزایش بهرهوری کمک کند.»
دکتر عارف با اشاره به شعار وفاق ملی دولت چهاردهم، گفت: «وفاق ملی یعنی همه در خیر و شر دولت شریک هستند و باید به دولت کمک کنند. دولت هم اعتقادی ندارد که فقط با یک جریان و افراد خاص میتواند مشکلات کشور را حل کند و تجربه هم همین مسئله را اثبات کرده است. دانشگاه آزاد هم میتواند در همین مسیر و با رویکرد حاکم بر کشور اتاق فکری برای دولت باشد و نظرات و نقدهای خود را به دولت بیان کند.»
او در پایان با بیان اینکه دانشگاه آزاد باید پژوهشمحور و جامعهمحور شود و دنبال ارائه راهحل برای مسائل و مشکلات جامعه باشد، گفت: «کشور باید به سمت دانشگاههای نسل ۳ و ۴ حرکت کرده و زنجیرهای از علم به ثروت ایجاد کند. همچنین ارتباط دانشگاه با صنعت و بخش خصوصی باید افزایش یابد.»
گفتوگوی مرتبط «فرهیختگان» را بخوانید:
مطالب پیشنهادی
.gif?v=0)
