چاووش‌خوانی در ایران
چاووش‌خوانی شکل دیگری هم دارد که در برخی شهرها و استان‌های کشور کاربرد دارد. اشعاری که چاووش‌خوان می‌خواند، با کاروان امام‌حسین(ع) و ورود او به کربلا مرتبط است.
  • ۱۳۹۷-۰۶-۲۱ - ۱۵:۴۰
  • 00
چاووش‌خوانی در ایران
به گوش! محرم آمد
به گوش! محرم آمد
 به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، معمولا شروع محرم را از پارچه‌های سیاه و لباس‌های مشکی می‌توان فهمید، از بوی اسفند پرگلپری که بویش در کوچه و خیابان می‌پیچد و در مقابل دسته‌های عزاداری دود می‌کنند. جنب‌و‌جوشی بین مردم موج می‌زند که دلیلی جز عاشقی نمی‌توان برایش یافت. اما در روستاها و شهرهای مختلف محرم کمی متفاوت‌تر آغاز می‌شود. محرم ماه کمی نیست پس باید دیگران را از آمدنش خبردار کرد. برای این کار، معمولا افرادی به نام چاووش‌خوان در روستاها و برخی شهرها وظیفه خبررسانی و شروع این ماه را برعهده می‌گیرند. چاووش‌خوانی یکی از رسوم آیینی و مذهبی است که از دوران صفویه باب شده و بیشتر در مراسم استقبال از زائران کربلا، مشهد و مکه انجام می‌شود. چاووش‌خوان معمولا اشعاری را تک‌خوانی می‌کند که در کنار استقبال از زائران، افرادی که برای دیدن او آمده‌اند را به زیارت ترغیب می‌کند. گاهی هم بقیه افراد با چاووش‌خوان همراهی می‌کنند.

اما چاووش‌خوانی شکل دیگری هم دارد که در برخی شهرها و استان‌های کشور کاربرد دارد. اشعاری که چاووش‌خوان می‌خواند، با کاروان امام‌حسین(ع) و ورود او به کربلا مرتبط است. در این آیین سنتی، یکی دو ماه مانده به محرم، دسته‌های عزاداری و سقاخوان‌های هر شهر و روستا هر شب در اجتماعاتی که دارند، اشعاری در مدح امام‌حسین(ع) بیان می‌کنند. بیشتر این اشعار پیرامون مدح و ورود کاروان امام‌حسین(ع) به کربلاست. معمولا بعد از خوانده شدن هر بیت، صلواتی هم می‌فرستند.  چاووش‌خوانی در بیرجند طبق رسم و رسوم سالیانه صورت می‌گیرد، به‌طوری که چاووش‌خوانی را با مراسم علم‌بندان یکی می‌کنند و همزمان با بستن علم، اسفند دود کرده و چاووش‌خوانی می‌کنند. در این مراسم، مردم نخلی را روی شانه‌های خود حمل می‌کنند و به چاووش‌خوانی می‌پردازند. در بیشتر شهرها و روستاها، چاووش‌خوان در پیشاپیش هیات حرکت می‌کند و بعد از بیان هر مصراع، همراهان صلوات می‌فرستند.  یکی از قدیمی‌ترین چاووش‌خوانی‌ها متعلق به کاشان است که هرساله چند روز قبل از فرارسیدن محرم و پیش از هر مراسم دیگری آغاز می‌شود. این مراسم در کاشان قدمتی 500 ساله دارد. چاووش‌‌خوان‌ها به همراه کاروان‌های عزاداری با خواندن اشعاری، از آمدن ماه محرم خبر می‌دهند. در کنار این مراسم، پیرغلامان دور هم جمع می‌شوند و لباس‌های مشکی به تن جوان‌ترها می‌کنند و مداحان با حضور بر سر مزار محتشم کاشانی، شاعر معروف، از او رخصت می‌گیرند. بعد از آن رخصت هیات‌های عزاداری در کاشان عزاداری‌های خود را با فرارسیدن محرم آغاز می‌کنند. چاووش‌خوانی در بندرعباس هم از آیین‌های سنتی پیش از شروع محرم است که با آن به استقبال این ماه می‌روند. این شهر چاووش‌خوانان زیادی دارد که در همایشی دور هم جمع می‌شوند و به چاووش‌خوانی، سینه‌زنی، تعزیه‌خوانی و سنگ‌زنی می‌پردازند. سال‌هاست در بسیاری از شهرها، چاووش‌خوانی دیگر رنگ و بوی قدیم را ندارد و دیگر مانند گذشته اجرا نمی‌شود. اما محرم و صفر می‌تواند بهانه خوبی باشد برای احیای سنت‌های قدیمی که تنها هدف‌شان زنده نگه‌داشتن مذهب و آیین‌های مذهبی ماست.

 

* نویسنده : ندا اظهری روزنامه‌نگار

مطالب پیشنهادی
نظرات کاربران
تعداد نظرات کاربران : ۰