سهم اتحادیۀ اروپا از صادرات فولاد ایران؛ زیر۱ درصد

«ضربه سنگین اروپا به ایران/ تجارت فولاد و فلزات ممنوع شد». «اتحادیه اروپا تجارت فولاد و فلزات با ایران را ممنوع کرد. اتحادیه اروپا رسماً تحریم‌ها علیه ایران را بازگردانده و محدودیت‌های سختگیرانه‌ای را بر تجارت فولاد و دیگر فلزات وضع کرده است. صادرات فولاد سهم قابل توجهی در ارزآوری کشور دارد.»
پاراگراف قبل تنها بخشی از اخباری است که روز گذشته برخی رسانه‌های داخلی آن را نقل کردند. این خبر طوری تنظیم شده که در نگاه اول خواننده خبر یا مخاطب رسانه تصور می‌کند سهم صادرات فولاد به اتحادیه از کل صادرات فولاد ایران آنقدری است که تحریم مذکور می‌تواند این صنعت را فلج کند. این در حالی است که بررسی‌های «فرهیختگان» از داده‌های گمرک ایران نشان می‌دهد در سال 1403 صادرات آهن و فولاد کشورمان به اتحادیه اروپا 100 هزار تن به ارزش 62 میلیون دلار بوده است.
اما در سویی دیگر، آمارهای یوروستات (Eurostat) یا همان اداره آمار اروپا نیز نشان می‌دهد طی سال 2024 کل ارزش صادرات آهن و فولاد ایران به اتحادیه اروپا 90 میلیون یورو یا معادل 92 میلیون دلار بوده است.
برای تصور سهم بازار اتحادیه اروپا از کل صادرات آهن و فولاد ایران لازم است بدانیم طبق داده‌های گمرک ایران و انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، حجم کل صادرات زنجیره آهن و فولاد کشور در سال 1403 حدود 29 میلیون و 976 هزار تن به ارزش 6.6 میلیارد دلار بوده است. داده‌های دیگری حجم کل صادرات آهن و فولاد ایران در سال 2024 را حدود 7 میلیارد دلار برآورد کرده است.
در هر صورت، اگر داده‌های صادرات آهن و فولاد گمرک ایران را در نظر بگیریم، صادرات 100 هزار تنی این محصول به اتحادیه معادل ۰.33 درصد (کمتر از نیم درصد) از کل وزن صادرات آهن و فولاد کشور و نزدیک به یک درصد از ارزش یا ارزآوری این صنعت خواهد بود. علاوه بر این، اگر داده‌های اداره آمار اروپا را نیز در نظر بگیریم، بازهم طی سال 2024 فقط 1.3 درصد از کل صادرات آهن و فولاد ایران راهی اتحادیه اروپا شده است.
همچنین نکته قابل تأمل این است که طبق داده‌های اداره آمار اروپا (Eurostat) صادرات آهن و فولاد ایران به اتحادیه اروپا در سال‌های 2015 و 2016 حدود 450 میلیون دلار و در سا‌ل‌های 2014، 2017 و 2018 به ترتیب 36، 229 و 302 میلیون دلار بوده است. براساس این آمارها، صادرات سال گذشته آهن و فولاد ایران به اتحادیه نسبت به اوج خود در سال 2015 و 2016 سقوط 79 درصدی داشته است.
این داده‌ها نشان می‌دهد اتحادیه اروپا پس از تحریم‌های 2018 دولت اول ترامپ دیگر بازار مهمی برای صادرات آهن و فولاد ایران نبوده که حالا تحریم بخواهد آن را از پای دربیاورد.
مرور بخش زیادی از اخباری که تحت عنوان تحریم‌های ایران در هفته‌های قبل و پس از طرح فعال‌سازی مکانیسم ماشه منتشر شده، نشان می‌دهد دشمنان ایران روی این اخبار منفی و ایجاد جو روانی با آن، حساب ویژه‌ای باز کرده و قصد دارند حتی با انتشار اخبار فیک و کم اهمیت، سیگنال‌های منفی به جامعه و فعالان اقتصادی داده و از طریق این اخبار منفی، بازار ارز را ملتهب و انتظارات تورمی را تشدید کنند. در این شرایط ضروری است مجموعه دولت و نهادهای تخصصی آن با شفاف‌سازی سریع و پاسخ به شبهات و اخبار جعلی یا خبرسازی‌ها، وارد عمل شده و مانع اثرگذاری این اخبار شوند.
لازم به ذکر است در روزهای گذشته نیز خبری با عنوان مسدودسازی دارایی‌های افراد، بانک مرکزی ایران و شماری از بانک‌های بزرگ تجاری ایران از سوی شورای اروپا، وابسته به اتحادیه اروپا منتشر شده بود که حمید قنبری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه در این خصوص می‌گوید موضوع مسدود شدن دارایی‌های بانک مرکزی ایران صحت ندارد؛ چراکه بانک‌های ایرانی می‌دانستند که چنین اقدامی صورت خواهد گرفت، حساب‌هایی که مسدود شد اساساً موجودی نداشت یا فقط حداقلی از موجودی برای جلوگیری از بسته شدن حساب‌ها باقی مانده بود. بنابراین اتفاق خاصی نیفتاده که بگوییم دارایی قابل توجهی مسدود شده است؛ این حساب‌ها عملاً بلااستفاده بودند و حالا در فهرست تحریم‌ها قرار گرفته‌اند.