از دانشگاه‌داری استارتاپی چه می‌دانید؟

ندا اظهریخبرنگار

 دانشگاه‌‌ها فضای ایدئالی برای تبدیل ایده‌‌ها به کسب‌وکار هستند. از این رو، به‌ویژه در سال‌های اخیر مراکز آموزش عالی تلاش کرده‌اند در کنار دروس معمول دانشگاهی، فرصتی را برای کارورزی، مهارت‌آموزی، کارآفرینی و پرورش پویایی استارتاپ در دانشجویان فراهم کنند تا بتوانند دانشجویانی ماهر و آماده ورود به بازار کار تحویل جامعه دهند. به عبارتی، برای اینکه آموزش عالی آمریکا به عنوان یک سیستم، بتواند زنده بماند، باید بین دانشگاه‌‌ها و کالج‌های قدیمی‌‌تر و مؤسسات استارتاپی جدید تعادل وجود داشته باشد. مانند یک اکوسیستم جنگلی که جوانه‌های سبز درختان باید جایگزین درختان قدیمی‌تر اطراف شوند. براین اساس، اکوسیستم آموزش عالی نیز نیاز به تغییر و تحول دارد به گونه‌ای که تعدادی مؤسسات جدید با ارائه دوره‌های چهارساله در میان انبوهی از مؤسسات قدیمی‌‌تر تأسیس شده‌اند که بر سر جذب تعداد دانشجویانی با یکدیگر به رقابت می‌پردازند که در سال‌های اخیر به شدت کاهش پیدا کرده‌اند.
گزارش اخیر کمیسیون آموزش عالی (PSC)، که توسط یکی از اساتید دانشگاه ‌هاروارد منتشر شده، تصویر دقیقی از کالج‌‌های جدید در آمریکا  ارائه می‌‌دهد. گزارش PSC داده‌‌های موجود در «پایگاه داده  مؤسسات و برنامه‌های آموزش عالی معتبر» (DAPIP) وزارت آموزش‌وپرورش را با «پایگاه داده کارت امتیاز کالج فدرال» ترکیب کرده تا فهرستی از کالج‌‌ها و دانشگاه‌‌های جدید و معتبر را گردآوری کند. این گزارش 1039 کالج جدید را که از سال 2000 تأسیس شده‌‌اند، با طیف گسترده‌‌ای از مأموریت‌‌های نهادی و ارائه مدرک، شناسایی کرده است. بیشتر این کالج‌های جدید تخصصی بوده و 78 درصد از کالج‌های جدید به جای مدرک لیسانس، گواهینامه‌‌های حرفه‌‌ای تخصصی یک‌ساله ارائه می‌دهند. در مجموع، 74 درصد از کالج‌های جدید، مؤسسات انتفاعی‌اند و تنها 14 درصد دوره‌های چهارساله تحصیلی ارائه می‌دهند. 

دانشگاه‌های «استارتاپی»؛ کوچک اما نوآور

درحالی‌که این گزارش بسیاری از مؤسسات جدید را شناسایی می‌‌کند، بیشتر آنها کوچک بوده و بخش محدودی از مؤسسات را از نظر تعداد ثبت‌‌نام تشکیل می‌دهند. گزارش PSC عنوان کرده که 98 درصد از دانشجویان دانشگاهی در کالج‌هایی با قدمت بیش از 20 سال تحصیل می‌‌کنند. به عنوان مثال، در میان 153 مؤسسه معتبر چهارساله‌ای که مدرک کارشناسی را ارائه می‌دهند، 112 مؤسسه خصوصی غیرانتفاعی، 30 مؤسسه خصوصی انتفاعی و تنها 11 مؤسسه دولتی وجود دارد. در میان مؤسسات چهارساله جدید، 69 نهاد مذهبی وجود دارد که تقریبا نیمی ‌از دانشگاه‌های نمونه را تشکیل می‌‌دهند. بیشتر این مؤسسات چهارساله جدید بسیار کوچک بوده و میانگین تعداد دانشجویان آنها 98 نفر است.

استارتاپ‌‌هایی که آموزش عالی را بازتعریف می‌‌کنند

این دانشگاه‌‌های کوچک که بیشتر آنها کمتر از 500 دانشجو را در خود جای داده‌اند، نمونه‌های متمایزی از آموزش را ارائه می‌دهند که در مؤسسات فعلی امکان‌‌پذیر نیست. در میان این مؤسسات جدید موفقیت‌‌های چشمگیری نیز وجود دارد. به عنوان مثال، کالج مهندسی «اُولین» در گزارشی که به بررسی مؤسسات پیشرو در آموزش مهندسی پرداخته، با MIT برابری کرده است. 
دانشگاه «مینروا» دانشجویان را قادر می‌‌سازد تا به اتفاق هم در 7 شهر دنیا در کلاس‌‌های درسی شرکت کنند و پیشگام شکل جدیدی از علوم مقدماتی جهانی‌اند که ریشه در یک برنامه درسی نوآورانه مبتنی بر «خرد انتقادی» دارد. 
دانشگاه «سوکا» آمریکا، با ماموریت موسوم به «پرورش جریانی پایدار از مردم دنیا، متعهد به زندگی مشارکتی»  در بین 50 کالج برتر علوم مقدماتی آمریکا قرار داشته است. این سه نمونه به‌تنهایی نشان می‌‌دهند تازه‌‌واردان این عرصه تا چه اندازه می‌‌توانند برای تعریف مجدد آموزش عالی و نوآوری با رویکردهای خلاقانه‌تر و میان‌رشته‌‌ای‌تر در آموزش عالی از اهمیت برخوردار باشند.

دسترسی به جمعیت‌‌های جدید با دانشگاه‌های جدید

چند دانشگاه استارتاپی بزرگ‌تر با 2500 تا 10 هزار دانشجو هم جزء همین نمونه‌های دانشگاهی قرار می‌گیرند که بسیاری از آنها دانشگاه‌های دولتی در ایالت‌هایی با جمعیت رو به رشد سریع هستند. نمونه‌‌ها و داده‌های به‌دست‌آمده از ثبت‌‌نام دانشجویان از این گزارش شامل کالج «جورجیا گوینت» با 11 هزار و 927 نفر ثبت‌نامی که به عنوان یک کالج دولتی علوم مقدماتی در قرن بیست‌ویکم تأسیس شده است؛ دانشگاه «تگزاس ای‌اند‌ام» سن‌آنتونیو با 5906 دانشجوی ثبت‌نام‌شده، دانشگاه «ایالتی کالیفرنیا» در «مانش آیلندز» با 7092 دانشجوی ثبت‌نامی، دانشگاه «ایالتی کالیفرنیا» در «مونتری» با 6615 مورد ثبت‌نام دانشجوی، دانشگاه «پلی‌تکنیک فلوریدا» با 1263 مورد ثبت‌نام، اولین و تنها دانشگاه تماما STEM فلوریدا، کالج «ایالتی نوادا» با ثبت‌نام 4106 نفر، و دانشگاه «کالیفرنیا» و دانشگاه «مرسد» با 8151 مورد ثبت‌نامی ‌و 696 دانشجوی تحصیلات تکمیلی، نخستین پردیس دانشگاه «کالیفرنیا» در منطقه «سنترال ولی» کالیفرنیاست که از خدمات کمتری برخوردار است. بسیاری از این دانشگاه‌ها به‌طور ویژه نیازهای برآورده‌نشده در اقتصاد ایالت خود را هدف قرار داده و اغلب با برنامه‌های درسی جدید و نوآورانه‌‌ای که توسعه آنها در کالج‌های فعلی دشوار است، به دانشجویان محروم امکان دسترسی می‌دهند.

امکان‌‌سنجی برای راه‌‌اندازی دانشگاه‌های استارتاپی 

به گفته نویسندگان این گزارش، دانشگاه‌های استارتاپی به دنبال طرح‌‌های نوآورانه‌‌ای هستند که به طور کامل از نظر هزینه و کیفیت، قالب‌ها را بشکنند. فرایند پیچیده چندساله برای اعتبارسنجی، مانع بسیار بزرگی برای ورود ایجاد کرده و کمیسیون آموزش عالی (PSC) از تأمین‌کنندگان جدید اعتباری مؤسسات که در ارزیابی، تأیید و نظارت بر کالج‌‌های استارتاپ تخصص دارند، حمایت کرده است. این کمیسیون می‌‌تواند به کالج‌های استارتاپی جدید کمک کند تا با موانع کمتری شروع به کار کنند. هدف این کمیسیون پرورش مؤسسات جدیدی است که قادرند تحرک اقتصادی، شفافیت، پاسخگویی و نوآوری را فراهم کنند. استانداردهای اعتبارسنجی 2025 کمیسیون، هر مؤسسه‌ای را ملزم به داشتن یک بیانیه مأموریت می‌کند تا اهداف آموزشی آن را شرح دهد و این بیانیه به صورت دوره‌‌ای توسط هیئت‌مدیره بررسی می‌‌شود. این استانداردها همچنین بر درآمد دانشجویان تمرکز دارند و از مؤسسات می‌‌خواهند نشان دهند گروه‌‌های مختلف دانشجویان ورودی، درآمدهای ارزش افزوده‌‌ای دارند که از هزینه‌های خالص بیشتر است. همچنین، حداقل نرخ فارغ‌‌التحصیلی نسبت به مؤسسات هم‌تراز، شفافیت در سیاست نمره‌‌دهی و ارزیابی نتایج یادگیری دانشجویان نیز قابل مقایسه است. 

تقویت رقابت و پاسخگویی در بین دانشگاه‌ها

این الزامات بسیاری از مؤلفه‌‌های تأمین کنندگان اعتباری موجود را منعکس می‌‌کند، اما منتقدانی مانند برنامه جدید «سیاست آموزش عالی آمریکا»، در نامه‌‌ای به کمیسیون، دقت این استانداردها را زیر سوال بردند. این نامه، توانایی سنجش «نتایج درآمد ارزش افزوده» را که مقایسه‌ای از درآمد بدون حضور در دانشگاه با درآمد پس از دانشگاه است، زیر سوال برد. دستیابی به این اندازه‌‌گیری‌‌ها می‌‌تواند دشوار باشد و همچنین به برخی از دانشجویان در پذیرش آسیب برساند. طبق این نامه، چنین الزاماتی «اختلافات درآمدی موجود را که زنان و افراد اقلیت در نتیجه نژادپرستی سیستماتیک با آن مواجهند، تشدید کرده و تلاش برای پیش‌‌بینی درآمد 10 سال آینده، حتی با بهترین داده‌های موجود، به نظر می‌‌رسد تلاشی بیهوده با احتمال خطای بالا باشد. سایر منتقدان نیز عنوان کرده‌اند که ظهور این استانداردهای جدید PSC همزمان با افزایش تحرک سیاسی در ایالت‌‌هایی چون فلوریدا و کارولینای شمالی به منظور تغییر سیاست‌‌های اعتبارسنجی ایالت رخ می‌دهد و اندازه‌‌گیری سود درآمد می‌‌تواند توسط مؤسسات دست‌کاری شده و دست‌خوش تغییر و تحول شود. سیستم فعلی دانشگاهی اغلب اجازه نمی‌‌دهد هیچ دانشجوی جدیدی وارد حوزه نوآوری شود و تأمین‌کنندگان اعتبار فعلی هیچ یک از کالج‌‌ها را تعطیل نکرده و به آنها فشار نمی‌‌آورند که ماحصل آن، همان دانشگاه‌های فعلی‌اند که کاملا از رقابت و پاسخگویی مصون مانده‌اند. اعضای کمیسیون امیدوارند با شکل‌گیری دانشگاه‌‌های «استارتاپی» بیشتر، دانشجویان گزینه‌‌های هیجان‌‌انگیزتری داشته باشند و دانشگاه‌های «فعلی» رقابتی‌‌تر و پاسخگوتر شوند.

پردیس «اولین»

پردیس «اولین» (Franklin W. Olin College of Engineering) یکی از دانشگاه‌های استارتاپی به شمار می‌رود. «اولین» یک کالج خصوصی است که در سال 1997 در «نیدهام»، ماساچوست تأسیس شد و تمرکز آن روی آموزش رشته‌های مهندسی است. این دانشگاه قریب به402 دانشجوی ثبت‌نامی دارد و 61 عضو هیئت‌علمی در آن مشغول به فعالیتند و در رشته‌های مهندسی برق و کامپیوتر، مهندسی مکانیک و مهندسی دانشجو تربیت می‌کند. نکته جالبی که درباره این دانشگاه استارتاپی مطرح می‌شود، این است که 77 درصد فارغ‌التحصیلان استخدام شده یا کسب و کاری را راه‌اندازی کرده‌اند.
رده‌بندی‌ای که روی برترین دانشگاه‌های آمریکا برای بررسی میانگین حقوق سالانه به ازای 10 سال نخست اشتغال به کار صورت گرفته نشان می‌دهد که فارغ‌التحصیلان کالج مهندسی «اولین» سالانه 34 هزار دلار درآمد دارند. در رده‌بندی Business Insider این کالج در جمع 20 پردیس برتر دانشگاهی آمریکا برای دوره‌های کارآموزی قرار گرفت. «اولین» همچنین در رده‌بندی usnews جایگاه سوم را در آمریکا در رشته مهندسی و در رشته کامپیوتر رده 9 از آن خود کرده است. این کالج نخستین مؤسسه‌ای است که آموزش مهندسی را با تأکید بر مطالعات طراحی میان رشته‌ای بازطراحی کرده و نیز بخش‌هایی را حذف کرده و همواره در مسیر تکامل حرکت می‌کند، همچنین مدل تازه‌ای از آموزش و یادگیری مهندسی را در پیش گرفته که آینده‌نگرانه و پروژه‌محور بوده و بر مشارکت بین اعضای هیئت‌علمی و نیز بین اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان متمرکز است. کالج «اولین» دانشجویان را آماده می‌کند تا به مهندسان نوآور تبدیل شوند. دانشجویان در قالب محققان دانشجو در ترم تابستان با اعضای هیئت‌علمی در پروژه‌های مختلف فعالیت می‌کنند. 

دانشگاه «سوکا»

دانشگاه سوکا آمریکا (SUA) که یک کالج خصوصی علوم مقدماتی است ابتدا در سال 1987 در کالیفرنیا تأسیس و سپس در سال 2001 در محوطه فعلی مستقر شد. تمایز این دانشگاه تمرکز بر رشته‌های علوم مقدماتی است و در کنار آن، یک مدرسه تحصیلات تکمیلی نیز به شمار می‌رود که دوره‌های کارشناسی ارشد را در آموزش و تغییر اجتماعی ارائه می‌دهد. در این دانشگاه 71 عضو هیئت‌علمی مشغول به فعالیت بوده و حدود 495 دانشجو در مقاطع کارشناسی و ارشد دارد. دانشکده کارشناسی این دانشگاه، رشته‌هایی را با تمرکز بر مطالعات زیست محیطی، علوم انسانی، علوم اجتماعی و رفتاری، مطالعات بین‌الملل یا علوم زیستی ارائه می‌دهد. کلاس‌های درس این دانشگاه معمولاً در قالب روش‌های سمیناری برگزار می‌شوند. مرکز تحقیقات حوزه اقیانوس آرام از پژوهش در مورد توسعه انسانی و صلح‌آمیز منطقه آسیا و اقیانوسیه، از جمله کشور‌های مرزی آمریکای لاتین، حمایت می‌کند.
در رده‌بندی usnews، دانشگاه «سوکا» در میان بهترین کالج‌های ملی علوم مقدماتی در رتبه 45 قرار دارد. همچنین در رده‌بندی واشنگتن مانتلی، این دانشگاه در سال 2021 با توجه به فعالیت‌های اجتماعی، تحقیق و ارتقای خدمات عمومی که انجام می‌داد، در رتبه 173 بین کالج‌های علوم مقدماتی در آمریکا قرار گرفت. «کریستین ساینس مانیتور» نیز دانشگاه «سوکا» را در رتبه دوم فهرست 10 کالج برتر با بیشترین گرایش جهانی قرار داد. حدود 60 درصد از دانشجویان دانشگاه سوکا آمریکایی و 40 درصد دیگر از 30 کشور مختلف از 6 قاره هستند. در سال 2021، دانشگاه سوکا از سوی usnews در رتبه نخست دارنده بیشترین دانشجویان بین‌المللی در بین کالج‌های ملی علوم مقدماتی قرار گرفت. 

دانشگاه «علوم و فناوری هریسبورگ»

دانشگاه علوم و فناوری هریسبورگ، که معمولاً با نام دانشگاه هریسبورگ (HU) شناخته می‌شود، یک دانشگاه خصوصی با تمرکز بر حوزه‌های STEM در هریسبورگ پنسیلوانیا است که شعبه دیگر آن در فیلادلفیا واقع شده است. این دانشگاه که در سال 2001 به عنوان مؤسسه پلی‌تکنیک هریسبورگ تأسیس شد، نخستین دانشگاه غیرانتفاعی مستقل و متمرکز بر علوم و فناوری است. این دانشگاه تأکید ویژه‌ای بر آموزش در زمینه‌های مرتبط با مهندسی، علوم کاربردی و فناوری دارد و 15 مدرک لیسانس، 13 مدرک کارشناسی ارشد و 3 مدرک دکترا و گواهینامه ارائه می‌دهد و با 6500 دانشجو و 200 عضو هیئت‌علمی تمام‌وقت فعالیت می‌کند.
این دانشگاه از مراکز تحقیقاتی متعددی شامل مرکز یادگیری فناوری‌ها و سرگرمی‌های پیشرفته، مرکز امنیت تعالی، مؤسسه فناوری‌های دولتی، مرکز پایداری و کشاورزی پیشرفته و مرکز نوآوری و کارآفرینی تشکیل شده است. این مرکز آموزشی، 15 دوره کارشناسی، 13 دوره کارشناسی ارشد و 3 دوره دکتری را در حوزه‌های علوم و فناوری و در یک سیستم سه‌ماهه ارائه می‌دهد. در رده‌بندی usnews در سال 2020، این دانشگاه در رده‌های 170- 129 در میان دانشگاه‌های منطقه‌ای و در رده 21 در میان نوآورترین مدارس آمریکا قرار گرفت. در رده‌بندی 2025 این پایگاه رتبه‌بندی نیز، این دانشگاه با 5 پله صعود به جایگاه 16 نوآورترین مدارس آمریکا رسید. از ویژگی‌های این مرکز آموزشی می‌توان به پرورش نیروی کار و ایجاد فرصت‌های اقتصادی برای منطقه اشاره کرد که به این واسطه، ارزش بالایی را برای کسب و کار‌ها و افراد ایجاد می‌کند. از سوی دیگر، دروس و برنامه‌های درسی این دانشگاه در راستای استفاده از فناوری‌ها و بهره‌مندی از بهترین روش‌ها برای یادگیری افراد بالغ طراحی شده‌اند. 

دانشگاه «مینروا»

دانشگاه «مینروا» (Minerva University) یک دانشگاه خصوصی است که در سال 2012 توسط بن نلسون، کارآفرین سیلیکون‌ولی برای رقابت با بهترین دانشگاه‌ها با استفاده از یک پلتفرم آنلاین اختصاصی تأسیس شده و جزو نمونه مؤسسات کوچک است که در سان فرانسیسکو کالیفرنیا تأسیس شد و آغاز به کار کرد. کل دانشجویان این دانشگاه هزار نفر هستند که در مقطع کارشناسی تحصیل کرده و 130 عضو هیئت‌علمی نیز فعالیت می‌کنند. 85 درصد از دانشجویان این دانشگاه غیربومی بوده و از حدود 100 کشور هستند.
دانشگاه «مینروا» در سال‌های متوالی 2023،2022 و 2024 به عنوان برترین دانشگاه نوآور دنیا قرار گرفت. دوره‌های دانشگاهی اغلب در قالب سمینار‌های آنلاین با 19 دانشجو برگزار می‌شوند. تمام کلاس‌های درس با یک آزمون کوتاه شروع شده و در انتها نیز با آزمون کوتاه دیگری به اتمام می‌رسند که هدف آن افزایش حافظه در دانشجویان است. این دانشگاه در ارائه شکل جدیدی از علوم مقدماتی جهانی که ریشه در یک برنامه درسی نوآورانه مبتنی بر «خرد انتقادی» دارد، پیشگام است. دوره پاره‌وقتی که این دانشگاه در زمینه تصمیم‌گیری و تحلیل‌های کاربردی برگزار می‌کند به دانشجویان در کسب مهارت‌های لازم برای ایجاد تغییرات مهی چون توسعه راهکار‌ها و نتایج ساختاری با سیستم‌های پیچیده کمک می‌کند تا بتوانند به رهبران و مدیران سازگار و آگاه تبدیل شوند.