تحلیل آرایش جهانی پس از اسنپ‌بک

در هماورد دیپلماتیک و جهانی شورای امنیت در روز جمعه، یکی از نمایندگان دولت‌های شرقی پس از آنکه قطعنامه تمدید لغو تحریم‌های ایران رأی نیاورد، به صراحت تأکید کرد که «امروز اسنپ‌بک فعال نشد، اسنپ‌بک هیچ گاه فعال نخواهد شد». نماینده روسیه علاوه بر این سخنان، اروپا را فاقد استقلال و اراده توصیف کرده و آن‌ها را با متهم کردن به پیروی از آمریکا برخلاف منافع کشور‌هایشان، تحقیر کرد. 
اجرای سازوکار ادعایی اسنپ‌بک توسط اروپا در شورای امنیت سازمان ملل شکافی عمیق در مواضع قدرت‌های جهانی را آشکار ساخته و کارکرد سازمان ملل را به شکل عملی خدشه‌دار کرد. 
غرب تصمیم خود را گرفته و قصد تشدید تنش‌ها را دارد و به زعم خود تلاش دارد با بهره‌گیری از پنجره زمانی موجود، مانع از برهم خوردن نظام جهانی به زیان خود شود. با این حال تحرکات متهورانه این جبهه می‌تواند گرفتاری‌هایی برای غرب به بار بیاورد. در این قسمت به بخشی از مهم‌ترین نکات پیرامون آرایش جهانی پس از اسنپ‌بک پرداخته شده است: 

1- در جریان جلسه تمدید لغو تحریم‌های ایران در ماجرای اسنپ‌بک، انشقاقی میان جناح شرق و جبهه غربی رخ داد. این انشقاق با فضای اجماعی گذشته متفاوت است که در آن آمریکا موفق شده بود با همراه کردن دیگر دولت‌ها، قطعنامه‌هایی علیه ایران به تصویب برساند؛ این مسئله همچنین شکستی در روایت آمریکا در متهم کردن ایران به تلاش برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای بود. 
در نشست شبانگاه جمعه گذشته (4 مهر 1404، 26 سپتامبر 2025)، جناح شرق شامل 4 کشور، به شمول 3 قدرت هسته‌ای به قطعنامه تمدید لغو تحریم‌های ایران رأی مثبت داد. این چهار کشور شامل چین، روسیه، پاکستان و الجزایر بودند. 
هرچند در جلسه شورای امنیت 11 عضو دیگر دارای حق رأی حضور داشتند، اما با وجود تکثر جبهه غربی، جناح شرق از نظر قدرت دست کمی از طرف مقابل نداشت. 
چین، دومین اقتصاد برتر جهان است که تا چند سال دیگر حائز رتبه نخست خواهد شد. این کشور همچنین سومین قدرت نظامی و هسته‌ای جهان به شمار می‌رود. روسیه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان انرژی و دومین قدرت نظامی و هسته‌ای جهان، کشور دیگری بود که در صف‌آرایی دیپلماتیک نیویورک حضور داشت. پاکستان ششمین دارنده بزرگ سلاح‌های هسته‌ای که پیش‌بینی می‌شود تا چند سال دیگر از نظر تعداد سلاح‌های هسته‌ای به چهارمین کشور جهان تبدیل شود نیز در این صف حضور داشت. همچنین الجزایر به عنوان یک صادر‌کننده انرژی و کشوری مهم در آفریقا، جهان اسلام، جهان عرب و دریای مدیترانه چهارمین دولت نزدیک به مجموعه شرق بود. پاکستان به چین و الجزایر تا حدی به روسیه نزدیک تلقی می‌شوند. 
در برابر این صف‌آرایی، 9 کشور به قطعنامه تمدید لغو تحریم‌های ایران رأی منفی دادند. 5 کشور اروپایی شامل فرانسه، انگلیس، اسلوونی، دانمارک و یونان، 2 کشور آمریکای شمالی شامل آمریکا و پاناما به همراه 2 کشور آفریقایی سیرالئون و سومالی، مخالف تمدید لغو تحریم‌های ایران شدند. این 9 دولت شامل کشور‌های غربی و تعدادی از دولت‌های همراه این مجموعه می‌شود. 
در شرایطی که 4 دولت شرقی تماماً قدرتمند بودند، در جناح غربی کشور 2 میلیون نفری اسلوونی، کشور جنگ‌زده سومالی، سیرالئون و پاناما حضور داشتند. 
در رأی‌گیری روز جمعه دو کشور گویان در آمریکای جنوبی و کره جنوبی در آسیا رأی ممتنع دادند. گویان هرچند تحت نفوذ غرب است اما تحت تأثیر فضا و مناسبات آمریکای لاتین قرار دارد و کره جنوبی نیز با وجود درهم تنیده شدن با آمریکا، تحت تأثیر رشد قدرت چین، کره شمالی و روسیه در شرق آسیاست. 

2- با اجرای اسنپ بک عملاً اروپا از صحنه دیپلماسی با ایران کنار رفت. این صحنه به معنای داشتن روابط معمول دیپلماتیک و سفر‌های مقامات نیست، بلکه به تأثیرات در معادلات عمده باز می‌گردد. اروپا ابزار‌های راهبردی خود را برای اثرگذاری از دست داده و با اجرای اسنپ‌بک آخرین موارد را هم از دست داد. 
دیدار عراقچی با مقامات چینی و سپس اعلام پاکستان کشور متحد چین درباره میانجیگری در پرونده هسته‌ای ایران، دیدار «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی با «رافائل گروسی» رئیس سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در حضور «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه در مسکو و در نمایشگاه «اتم 2025» حکایت از آن دارد که چین، روسیه و آمریکا بازیگران باقی مانده در مذاکرات هسته‌ای ایران بوده و قاره سبز به امر واشنگتن و با دستان خود، خودش را در این فقره قربانی کرده است. 

متن کامل گزارش را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.