گزارشی از امکانات حوزۀ دانشجویی دانشگاه آزاد

سارا طاهریخبرنگار

سال تحصیلی جدید در دانشگاه آزاد آغاز شده و راهرو‌های واحد‌های مختلف در غیاب جدیدالورود‌ها پر از هیاهو و جنب‌و‌جوش دانشجویان ترم بالایی است. گروهی با کتاب‌ها و جزوه‌هایشان در دست، مسیر ترم تازه را مرور می‌کنند، گروهی دیگر به دنبال برنامه‌ریزی دقیق برای پروژه‌ها و امتحانات آینده هستند و عده‌ای هم با دوستانشان در راهرو‌ها قدم می‌زنند و گپ‌وگفت‌های دانشجویی را از سر می‌گیرند. دانشجویان ترم اول هنوز منتظر اعلام نتایج انتخاب رشته و دانشگاه در اواسط مهر هستند. آن‌ها تا 28 شهریور فرصت دارند تا انتخاب رشته و ثبت نام خود را کامل کنند و از ماه آینده، تحصیل در دانشگاه آزاد را آغاز کنند و وارد دنیایی تازه از یادگیری، تعامل اجتماعی و تجربه زندگی دانشگاهی شوند. 

دانشگاه آزاد در این سال تحصیلی با آماده‌سازی خوابگاه‌ها، تسهیل فرایند‌های مهمانی و نقل و انتقال، توسعه خدمات سلف، ارتقای کیفیت مراکز مشاوره و امکانات ورزشی، تلاش کرده مسیر تحصیل را برای دانشجویان هموار کند. این اقدامات نه‌تنها فرصت استفاده از امکانات رفاهی، اسکان مناسب و خدمات آموزشی را برای دانشجویان فراهم می‌کند، بلکه محیط دانشگاه را به فضایی پویا و حمایتگر تبدیل می‌کند که دانشجویان می‌توانند با آرامش و برنامه‌ریزی بهتر، رشد علمی و اجتماعی خود را تجربه کنند. از شور و شوق کلاس‌ها تا آرامش و امکانات خوابگاه‌ها، از فرصت‌های ورزشی تا خدمات مشاوره‌ای، همه چیز در دانشگاه آزاد برای فراهم کردن تجربه‌ای کامل از زندگی دانشجویی آماده شده است. در این گزارش در گفت‌وگو با فرزاد جهان‌بین، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی به بررسی خدمات دانشجویی دانشگاه آزاد در سال تحصیلی جدید پرداخته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید. 

ارتقای کیفیت غذا و خدمات سلف‌ها در 160 واحد دانشگاهی

برخورداری از امکانات رفاهی به ویژه در حوزه تغذیه یکی از انتظارات همیشگی و پررنگ دانشجویان است. به ویژه آن‌ها که مدت زمان طولانی در دانشگاه هستند و یا برای تحصیل، محل زندگی خود را در کوتاه‌مدت تغییر دادند. یکی از محور‌های مهم ارائه خدمات دانشجویی دانشگاه آزاد نیز مربوط به همین موضوع است. با افزایش هزینه‌های مواد اولیه، قیمت تمام‌شده غذا و میزان پرداختی آن به یک دغدغه جدی دانشجویان در آغاز سال تحصیلی جدید تبدیل شده است. موضوعی باعث شده تا دانشگاه در تعامل با پیمانکاران رویه متفاوتی نسبت به گذشته دنبال کند. به گفته معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد، واحد‌ها موظفند اجاره فضا‌های سلف را از پیمانکار دریافت نکنند و آن را با قیمت غذای دانشجویی تهاتر کنند و تا حد ممکن، قیمت غذا کاهش یابد. البته قیمت‌گذاری در اختیار 160 واحد دانشگاهی است که دارای سلف فعال هستند. البته به گفته جهان‌بین دانشگاه هیچ حمایت مالی از سوی دولت برای این بخش دریافت نمی‌کند. او می‌گوید اگر دولت و وزارتخانه‌های مرتبط کمک‌هایی در خصوص اقلام اصلی غذایی داشته باشند قیمت غذا پایین‌تر خواهد آمد که متأسفانه به درخواست‌ها ترتیب اثر ندادند. 

بازخورد دانشجویان در حوزه صنفی رفاهی در سامانه‌ای با عنوان «شاب» (شما ارزیاب باشید) به طور مستمر جمع‌آوری می‌شود. در سامانه دانشجویار نیز بخشی برای دریافت نظرات دانشجویان ایجاد شده است. جهان‌بین تأکید کرده که پیمانکاران و واحد‌ها تحت نظارت مستقیم معاونت فرهنگی و دانشجویی واحد‌ها و شورای تعامل دانشگاه و دانشجو قرار دارند و اعضای دانشجوی شورا که منتخب دانشجویان هستند نیز در نظارت بر خدمات رفاهی و خدمات آموزشی نقش فعالی دارند. 

189 خوابگاه میزبان 35 هزار دانشجو می‌شوند

حضور واحد‌های دانشگاه آزاد در اقصی نقاط کشور امکان دسترسی بهتری به آموزش عالی برای آحاد مردم ایران فراهم کرد. با این وجود، شرایط خاص نظیر انتخاب رشته‌ها یا علاقه به تحصیل در واحد‌های خاص علوم پزشکی باعث انتخاب شهر دومی برای زندگی در طول دوران تحصیل می‌شود. در حال حاضر ۱۸9 خوابگاه در 122 واحد دانشگاه آزاد فعال هستند و حدود ۳5 هزار دانشجو در این خوابگاه‌ها ساکن هستند. بنابراین با توجه به ظرفیت موجود، کمبودی برای اسکان دانشجویان غیر بومی وجود ندارد. 

جهان‌بین، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد می‌گوید: «حدود 48 هزار نفر ظرفیت داریم که 35 هزار ظرفیت در اختیار دانشجویان دانشگاه آزاد است و حدود 6 هزار ظرفیت نیز در اختیار دانشجویان دانشگاه‌های دیگر که متقاضی هستند قرار می‌گیرد.»

در سال‌های اخیر، نظام رتبه‌بندی و ارزیابی سرا‌های دانشجویی با هدف بهبود کیفیت خوابگاه‌ها انجام می‌شود. شهریه سرا‌های دانشجویی نیز پس از تعیین رتبه خوابگاه توسط ارزیابان، بر اساس رتبه خوابگاه و عرف منطقه تعیین می‌شود و تمامی خوابگاه‌ها باید حداقل 15 درصد زیر قیمت منطقه‌ای ارائه شوند. در واقع برای تعیین قیمت عرف منقطه و رتبه خوابگاه در نظر گرفته شده و 15 درصد زیر قیمت این خوابگاه در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد. به گفته جهان‌بین، این اقدام با هدف جلوگیری از نگاه انتفاعی در حوزه خوابگاه و فراهم کردن امکان اسکان برای تعداد بیشتری از دانشجویان صورت می‌گیرد. 

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد می‌گوید: «رتبه‌بندی سرا‌ها در چند سال اخیر به صورت منظم انجام شده و به واحد‌ها ابلاغ شده است. هدف اصلی این سیاست، تأمین شرایط مناسب دانشجویی و عدالت در تعیین شهریه خوابگاه‌ها است.»

این سیاست باعث می‌شود دانشجویان با شرایط اقتصادی مختلف بتوانند به راحتی از امکانات خوابگاهی دانشگاه استفاده کنند و تجربه تحصیل همراه با رفاه و آسایش بیشتری داشته باشند. 

به گفته معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد، رتبه‌بندی سرا‌ها بر اساس شاخص‌های متعدد و معیار‌های مشخص صورت می‌گیرد و برای بررسی دقیق، ارزیاب ارشد از استان‌های مختلف به واحد‌ها اعزام می‌شود تا خوابگاه‌ها از نزدیک بررسی و ارزیابی شوند. 

به گفته او پیش از راه‌اندازی سامانه دانشجویار، امکان اشراف کامل بر ظرفیت و مدیریت خوابگاه‌ها وجود نداشت، اما اکنون تمام فرایند‌ها از رزرو تا پرداخت و مدیریت خوابگاه‌ها از طریق سامانه دانشجویار انجام می‌شود و دانشگاه می‌تواند به طور کامل وضعیت خوابگاه‌ها را رصد کند

فرصت حضور در 24 لیگ ورزشی کشور

حوزه ورزش و تربیت بدنی دانشگاه آزاد نیز با رشد قابل توجهی مواجه شده است. به جز برگزاری لیگ ورزش همگانی، برگزاری رویداد‌ها و مسابقات ورزشی در سطح واحد‌ها، استان‌ها و کشور هم به افزایش نشاط فضای دانشگاه کمک کرده و هم زمینه برای استعدادیابی دانشجویان ایجاد کرده است. جهان‌بین معتقد است مشارکت دانشجویان در فعالیت‌های قهرمانی و همگانی افزایش یافته است؛ زیرا دانشجویان می‌بینند که شرکت‌کنندگان در مسابقات کشوری، فرصت جذب به تیم‌های باشگاهی حرفه‌ای و اردو‌های ویژه را پیدا می‌کنند. به گفته او دانشگاه آزاد 24 تیم در لیگ‌های حرفه‌ای دارد و سرمربیان در مسابقات کشوری، عملکرد دانشجویان را ارزیابی و از بین آن‌ها بهترین‌ها را انتخاب می‌کنند. این فرایند باعث شده است که تعداد زیادی از دانشجویان به فعالیت‌های ورزشی قهرمانی علاقه‌مند شوند. 

جهان‌بین در مورد وضعیت سالن‌های ورزشی در واحد‌های مختلف گفت که اغلب واحد‌ها از این نظر غنی هستند و اطلاعات کامل امکانات ورزشی هر واحد در سامانه‌ای به نام «اطلس اماکن ورزشی» در دسترس دانشجویان قرار دارد. این سامانه امکان دسترسی سریع و برنامه‌ریزی فعالیت‌های ورزشی را برای دانشجویان فراهم می‌کند. 

دانشگاه آزاد در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به بازسازی و تجهیز سالن‌ها و زمین‌های ورزشی داشته است. به گفته جهان‌بین، بخشی از درآمد حاصل از خوابگاه‌ها برای بازسازی همان خوابگاه‌ها صرف می‌شود و دانشگاه در نظر دارد این مدل را برای حوزه ورزش نیز اجرا کند. هرچند هزینه بازسازی اماکن ورزشی بسیار بالاست، او گفت که به محض اخذ مجوز‌های لازم، بخشی از درآمد حاصل از اماکن ورزشی برای بازسازی و نگهداری این اماکن اختصاص داده خواهد شد. 

جهان‌بین توضیح داد که اماکن ورزشی دانشگاه نه‌تنها در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد، بلکه در ساعات خارج از استفاده دانشجویان می‌تواند برای درآمدزایی به شکل کنترل شده مورد استفاده قرار گیرد، به نحوی که آسیبی به دسترسی دانشجویان وارد نشود. به گفته او با اجرای سیستم قیمت‌گذاری دقیق توسط کارشناسان رسمی این معاونت، درآمدزایی این اماکن به شدت افزایش یافته و منابع بیشتری برای توسعه ورزش دانشجویی در دانشگاه آزاد فراهم شده است. 

نظارت بر احکام کمیتۀ انضباطی با رویکرد شفافیت و عدالت

حفظ چهارچوب‌های اخلاقی نیازمند ساختاری است تا در موارد استثنا تضمین‌کننده رعایت حقوق اساتید، دانشجویان و کارکنان باشد. با وجود اینکه بسیاری از دانشجویان، در طول تحصیل حتی ممکن است نامی از کمیته انضباطی نشنوند اما به هر حال سازوکار آن به شکل مدون آماده است تا درصورت بروز مشکل و شرایط خاص تکلیف فرد خاطی را مشخص کند. آیین‌نامه کمیته انضباطی اصول و نحوه برخورد را مشخص می‌کند که البته در دانشگاه آزاد به تازگی نیز مورد بازنگری قرار گرفته است. جهان‌بین توضیح داد که در اصلاحات جدید، سخت‌گیری‌ها در مورد تقلب در مقاطع تحصیلات تکمیلی افزایش یافته است. این در حالی است که به گفته او برخلاف گذشته، عنوان سیاسی جزء تخلفات انضباطی محسوب نمی‌شود و چنانچه مسئله‌ای بار امنیتی نداشته باشد و یا منجر به اقدام عملی در تخریب فضای دانشگاه نشود، ورودی صورت نمی‌گیرد. او می‌گوید نگاه دانشگاه به کمیته‌های انضباطی نگاه تأدیبی و تربیتی و والدانه است. آن طور که معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد تأکید کرده است در آیین‌نامه جدید، تأکید شده که دانشگاه باید فضایی باز و قانونی برای اظهارنظر گروه‌های مختلف و کنش‌های دانشجویی فراهم کند و صدور احکام دانشجویان با چهارچوب و ضابطه‌مند باشد. 

او افزود دانشگاه در حال پیگیری است تا احکام صادره از کمیته انضباطی در سامانه دانشجویار بارگذاری شود تا امکان نظارت مستمر بر احکام صادره فراهم شود. جهان‌بین توضیح داد که پیش از این، سازوکاری برای نظارت بر صدور احکام وجود نداشت و در صورت اعتراض دانشجویان، پرونده‌ها به شورای انضباطی مرکزی ارجاع می‌شد، اما اکنون تلاش بر این است که تمام مراحل تشکیل پرونده و صدور حکم به صورت شفاف انجام شود. 

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد درباره نوع تخلفات گفت بیشترین پرونده‌ها مربوط به تقلب و تخلفات امتحانی بوده و تخلفات اخلاقی بسیار کم گزارش شده است. او گفته پس از راه‌اندازی سامانه رصد احکام، دانشگاه قادر خواهد بود آمار دقیق‌تری از تعداد پرونده‌ها، نوع تخلفات و روند رسیدگی‌ها ارائه دهد. 

جهان‌بین تأکید کرد این اقدامات با هدف شفافیت، عدالت و جلوگیری از اعمال سلیقه شخصی در صدور احکام صورت می‌گیرد و دانشگاه تلاش می‌کند تا فرایند انضباطی دانشجویان با رعایت کامل ضوابط قانونی انجام شود. 

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.