جزئیاتی از دانشگاه هوش مصنوعی محمد بن زاید

کمتر از 10 سال از شروع فعالیت امارات روی توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی ‌می‌گذرد و محققان این کشور سرانجام موفق شدند نخستین نسخه هوش مصنوعی این کشور را به دنیا عرضه کنند. این مدل که از قرار معلوم یک سر و گردن از مدل‌های ارائه‌شده تا به امروز بالاتر است، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و از قدرت و سرعت به مراتب بالاتری نسبت به رقبای آمریکایی و چینی خود برخوردار است و توانسته جایگاه امارات را در میان کشورهای برتر دنیا در این حوزه تغییر دهد.

K2 Think ؛ کوچک اما قدرتمند

امارات متحده عربی یک مدل متن‌باز هوش مصنوعی منتشر کرده است که علاوه بر ارائه ویژگی‌های مشابه مدل‌های آمریکایی و چینی، قادر است استدلال پیشرفته را نیز انجام دهد. این قابلیت، یکی از قوی‌‌ترین علائمی ‌است که نشان ‌می‌دهد سرمایه‌‌گذاری‌های کلانی که امارات در این سال‌ها روی حوزه هوش مصنوعی انجام داده، امروز نتیجه داده است. مدل جدیدی که اماراتی‌ها ارائه داده‌اند موسوم به K2 Think است که توسط محققان دانشگاه هوش مصنوعی محمد بن زاید (MBZUAI) واقع در ابوظبی ساخته شده است. این مدل که یکی از اولین مدل‌های به‌اصطلاح هوش مصنوعی مستقل است، پیشرفت‌‌های فنی مورد نیاز برای استدلال را در بر ‌می‌گیرد. این مدل توسط G42 و با حمایت صندوق‌های ثروت ملی ابوظبی، به صورت رایگان در دسترس قرار گرفته است. گروه فناوری Group 42 Holding Ltd (G42) یک هلدینگ توسعه هوش مصنوعی اماراتی است که در سال 2018 تأسیس شده و در ابوظبی مستقر است. این گروه توسط مشاور امنیت ملی امارات اداره می‌شود. G42 این مدل را روی مجموعه‌‌ای از تراشه‌های Cerebras، به عنوان جایگزینی برای سخت ‌افزار Nvidia اجرا ‌می‌کند.

درواقع، امارات با ارائه مدل K2 Think، با نشان دادن سهم خود در رقابت جهانی، مهارت خود را در فناوری نمایان کرده است که انتظار ‌می‌رود پیامدهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی زیادی در پی داشته باشد. آمریکا و چین بازیگران غالب در این رقابت هستند. اما بسیاری از کشورهای کوچک‌‌تر، به‌ویژه آن‌‌هایی که ثروت قابل‌توجهی برای سرمایه‌‌گذاری در اختیار دارند، در حال رقابت برای توسعه مدل‌‌های هوش مصنوعی «مستقل» خود هستند.

پیشرفته‌ترین سیستم استدلال هوش مصنوعی متن‌باز؟

K2 Think با 32 میلیارد پارامتر، اندازه نسبتا کوچکی دارد. این، یک مدل زبانی بزرگ و کامل نیست، بلکه مدلی است که برای استدلال تخصص یافته و قادر به پاسخگویی به سوالات پیچیده از طریق نوعی شبیه‌‌سازی از تفکر است، نه ترکیب سریع اطلاعات برای ارائه خروجی داده. محققان معتقدند برای انجام چنین کاری، این مدل با مدل‌‌های استدلالی OpenAI و DeepSeek که بیش از 200 میلیارد پارامتر دارند، برابری ‌می‌کند. با توجه به شباهتی که از نظر نام با مدل K2 kimi چین دارد، نباید آنها را با یکدیگر اشتباه گرفت. امارات مدعی شده است مدلی که به‌تازگی رونمایی کرده، سریع‌ترین مدل هوش مصنوعی متن‌باز جهان و پیشرفته‌ترین سیستم استدلال هوش مصنوعی متن‌باز در دنیاست و این مدل همچنین در مدت چندروزه‌ای که عرضه شده، سر و صدای زیادی بین کاربران و ناظران قدرتمند هوش مصنوعی به پا کرده است. دانشمند ارشد تحقیقاتی دانشگاه MBZUAI عنوان کرد: «این الگوریتم بسیار فراتر از ابعاد آن ظاهر شده است. شاید این مدل برای استدلال ریاضیاتی توسعه‌یافته باشد اما به نظر ‌می‌رسد با قابلیت‌هایی که از خود نشان داده، مدلی همه‌کاره محسوب ‌می‌شود و کارهای زیادی را ‌می‌تواند انجام دهد.»

پردازش فوق‌سریع و 16 ثانیه‌ای بر مبنای سخت‌افزار «سربراس»

قابلیت استفاده از K2 Think در زمان واقعی ‌می‌تواند پاسخ‌های طولانی تا 32 هزار توکن را تنها در 16 ثانیه پردازش کند. این در حالی است که زمان پردازش در پردازنده‌های گرافیکی استاندارد و پیشرفته بیش از 2.5 دقیقه طول ‌می‌کشد. به‌کارگیری رمزگشایی حدسی، پاسخگویی را بیشتر بهبود ‌می‌‌بخشد. این مدل به طور بسیار کارآمد روی مدل منبع‌باز Qwen 2.5 علی‌بابا ساخته شده و روی سخت‌افزار ارائه‌شده توسط شرکت سازنده بزرگ‌ترین تراشه دنیا یعنی «سربراس»، اجرا و آزمایش شده است.

مجوز مجاز برای استفاده تجاری

این مدل اماراتی هم مانند سایر نسخه‌‌های اخیر هوش مصنوعی چین، تحت مجوز آپاچی 2 (یکی از پروانه‌های نرم‌افزاری)، در اختیار توسعه‌‌دهندگان و شرکت‌‌ها قرار گرفته که امکان استفاده گسترده مجاز در برنامه‌‌های تجاری، تحقیقات و هر آنچه کاربر نهایی بخواهد را فراهم ‌می‌‌کند. این بدان معناست که شرکت‌‌ها ‌می‌‌توانند کد K2 Think و داده‌های آموزشی و وزن‌‌ها یا پارامترها را دریافت، آنها را دانلود کرده و تغییر دهند و در برنامه‌های تجاری و موارد دیگر مستقر کنند که همه این موارد بدون هیچ هزینه‌‌ای قابل انجام است.

اماراتی‌ها چگونه موفق شدند؟

اریک شینگ، رئیس دانشگاه هوش مصنوعی محمد بن زاید (MBZUAI) و محقق ارشد هوش مصنوعی، معتقد است که این مدل ترکیبی مؤثر از نوآوری‌های فنی اخیر را نشان ‌می‌‌دهد. این نوآوری‌ها شامل تنظیم دقیق رشته‌‌های بلند استدلال شبیه‌‌سازی‌شده، یک فرایند برنامه‌ریزی عاملی که مسائل را به روش‌های مختلف تجزیه ‌می‌‌کند و نیز یادگیری تقویت‌شده‌ای است که به مدل، راه‌های رسیدن به پاسخ‌های صحیح و قابل تأیید را آموزش ‌می‌دهد. به گفته رئیس دانشگاه هوش مصنوعی محمد بن زاید (MBZUAI) ، مدل هوش مصنوعی K2 Think با استفاده از هزاران پردازنده گرافیکی (GPU) توسعه داده شده و اجرای نهایی آموزش شامل 200 تا 300 تراشه بود. برنامه این است که K2 Think در ماه‌‌های آینده در یک LLM کامل گنجانده شود. MBZUAI این مدل را متن‌باز کرده و یک گزارش فنی منتشر کرده است که جزئیات چگونگی ترکیب نوآوری‌‌های مختلف را برای ایجاد آن شرح ‌می‌‌دهد.

متن کامل گزارش را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.