چرا قطر نتوانست از خود دفاع کند؟

سید مهدی طالبیپژوهشگر حوزه بین‌الملل

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر روز گذشته ادعا کرد پدافند هوایی کشورش پیشرفته بوده و موفق به دفع حمله ایران به پایگاه العدید شد اما آنچه مانع از مقابله با حمله رژیم صهیونی گشت، استفاده از سلاح‌های خاص بود.

این ادعا دارای اشکال بوده و  نیاز به بررسی دارد:

۱. حمله ایران پایگاه نیروهای آمریکایی در العدید با حمله تروریستی رژیم‌صهیونی به سران حماس  دارای چند تفاوت عمده است. حمله ایران به العدید در پاسخ به حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای بود، از این‌رو همان‌گونه که حمله آمریکا به این تاسیسات پیش از اجرا به ایران اطلاع داده شد، تهران نیز در راستای معادله موجود، پیش از حمله خود طرف مقابل را آگاه کرد.

هدف آمریکا از حمله به مراکز هسته‌ای ایران تخریب تاسیسات و تجهیزات موجود در آن‌ها بود و برای آنکه شامل تلفات انسانی نشود، پیش از حملات اجرای آن را به اطلاع تهران رساند.
بر همین اساس حمله ایران به العدید نیز نه با هدف گرفتن تلفات انسانی از نظامیان بلکه با هدف تخریب تجهیزات حساس آن صورت گرفت.

به همین دلیل آمریکا پیش از حمله دارای آمادگی برای واکنش بود. حمله رژیم‌صهیونی به قطر دو تفاوت عمده با حمله ایران به پایگاه العدید در این خصوص داشت؛ نخست آنکه برخلاف حمله ایران غافلگیرانه بود و دوم اینکه آمریکا به عنوان کاربر اصلی سامانه‌های پدافند مستقر در قطر به عمد آن‌ها را برای مقابله فعال نکرد.

۲. در حمله ایران علیه العدید که به عملیات بشارت فتح موسوم شد، از ۱۴ موشک پرتاب شد، ۶ موشک به پایگاه مزبور اصابت کردند. تصاویر ماهواره‌ای منتشر شده در روزهای بعد انهدام برخی تجهیزات راداری و ارتباطی جدید و مهم را اثبات کرد. ادعای نخست‌وزیر قطر درباره موفقیت در مقابله با حمله ایران نسبتی با واقعیت ندارد.

۳. رژیم‌صهیونی در حمله به قطر از سلاح‌های خاص بهره نگرفت. بر اساس ارزیابی ها احتمالا صهیونیست‌ها از موشک‌های بالستیک هواپرتاب بهره گرفته‌اند. مقابله با این سلاح‌ها دشوار بوده و بسیاری از کشورها فاقد سامانه‌های پدافند ضدموشکی هستند، اما دست‌کم آتش‌بارهای پاتریوت مستقر در قطر می توانستند با ۱۲ موشک پرتاب شده مقابله کنند.

به دلیل استفاده مکرر از موشک‌های بالستیک زمین پرتاب و هواپرتاب در جنگ‌ها و وجود سامانه‌های مقابله با آن در کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس، این سلاح خاص به حساب نمی‌آید.