به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، کتابخانه‌ها در طول تاریخ همواره نقش‌های مختلفی را ایفا کرده‌اند؛ این نقش‌ها در قالب رسالت‌ها و ماموریت‌های مختلف بوده است، از نقش‌های مذهبی، آموزشی و پژوهشی گرفته تا نقش‌های خدماتی. کتابخانه‌ها را می‌توان میراث‌دار دانش بشری دانست. آنچه که گذشتگان ما به‌صورت مکتوب نسل‌به‌نسل منتقل کرده‌اند اکنون در اختیار ماست و کتابخانه‌ها این میراث مدون، مضبوط و مکتوب را نگهداری و منتقل می‌کنند. ماموریت‌های کتابخانه‌ها به‌صورت کلی به این شرح است:

-  ایجاد مخزنی از سوابق و پیشینه‌های مکتوب چه به‌صورت چاپی و چه به‌صورت الکترونیکی.
-  ارزیابی نیازهای اطلاعاتی کاربران.
- گزینش منابع اطلاعاتی.
- فراهم‌آوری، سازماندهی و دسترس‌پذیر ساختن منابع اطلاعاتی.
-  حمایت از برنامه‌های آموزشی و پژوهشی به‌خصوص پشتیبانی از خودآموزی و یادگیری مادام‌العمر.
 - صیانت از آثار ملی.

اگر نگاهی به تاریخچه کتابخانه‌های ملی در دنیا داشته باشیم درخواهیم یافت که زمان پیدایش نخستین کتابخانه‌های ملی به قرن‌های 15 و 16 در قاره‌های اروپا و آمریکا بازمی‌گردد. در آسیا و آفریقا نیز در قرن‌های 19 و 20 کتابخانه‌های ملی به وجود آمدند؛ اما در ایران سوم شهریورماه سال 1316، کتاب‌های کتابخانه معارف با موافقت وزارت فرهنگ و معارف به ساختمان جدید منتقل شد و در بیست‌وسوم شهریورماه نیز رسما نام «کتابخانه ملی ایران» و هم‌اینک نیز نام سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران را بر خود گرفته است. بنابراین 81 سال از ایجاد کتابخانه ملی در ایران می‌گذرد.

گاهی اوقات در گفت‌وگو با برخی همکاران و دانشجویان درمییابم که هنوز جمعی از این قشر فرهیخته با کتابخانه ملی کشورشان آشنا نیستند. شاید این یادداشت مختصر بتواند دانشگاهیان با کتابخانه ملی بیشتر آشنا شوند و بهتر از منابع اطلاعاتی این کتابخانه عظیم بهره بگیرند.

هر کتابخانه ملی در هر کشور وظایفی برعهده دارد که این وظایف به شرح زیر است:

 - گردآوری تمامی آثار منتشرشده در داخل کشور و هر نوع اثری که مرتبط با کشور باشد. قانونی در حوزه انتشارات به‌نام واسپاری وجود دارد که ناشران موظفند دو نسخه از کتاب‌های منتشرشده خود را به کتابخانه ملی ارائه کنند.

-  انتشار کتابشناسی ملی. کتابشناسی ملی دربرگیرنده تمامی آثار ملی منتشرشده در داخل کشور است.

- انتشار استانداردهای و کتاب‌های تخصصی در حوزه کتابداری مثل سرعنوان‌های موضوعی، گسترش‌های رده‌بندی و... و نیز ارائه رهنمودهای علمی به کتابخانه‌های تخصصی، دانشگاهی و عمومی.

- ارائه خدمات مشاوره اطلاعاتی و مرجع به مراجعان.

بسیاری از دانشجویان، استادان دانشگاه و پژوهشگران می‌توانند از فضای آرام و علمی کتابخانه ملی برای مطالعه، پژوهش‌های جدی و آشنایی با مفاخر علمی استفاده کنند. برگزاری تورهای علمی از سوی دانشگاه‌ها می‌تواند فرصت مناسبی برای دانشجویان و استادان جهت آشنایی با کتابخانه ملی کشور باشد، هرچند کتابخانه ملی چند سالی است کمی از وظایف عمده و اصلی خود به‌دور افتاده است و وقتی کسی وارد فضای این کتابخانه می‌شود بیشتر یک کتابخانه دانشگاهی بزرگ برای او تداعی می‌شود زیرا اکثر مراجعان را صرفا دانشجویان تشکیل می‌دهند که برای انجام کارهای درسی خود به این مکان مراجعه می‌کنند؛ ولی در عین حال می‌توان پژوهشگرانی را دید که برای انجام پژوهش‌های عمیق و اصیل از منابع کتابخانه ملی استفاده می‌کنند. به‌عنوان یک معلم دانشگاه و یک پژوهشگر پیشنهاد می‌کنم که دانشگاهیان کتابخانه ملی اصیل کشور را دریابند و برای تقویت بنیه آموزشی و پژوهشی خود از کتابخانه ملی استفاده کنند که تقریبا در تمام طول سال و به‌صورت شبانه‌روز در اختیار مراجعان است.