خانعلی‌زاده: جناح‌زدایی از شعام و از لاریجانی لازم است

مهدی خانعلی‌زاده، کارشناس روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با فرهیختگان مطرح کرد: فوری‌ترین و در اولویت‌ترین راهبردی که می‌بایست در دستور کار دبیر جدید شعام قرار بگیرد، جناح‌زدایی از این شوراست. تصمیم‌هایی که شورای عالی امنیت ملی از این به بعد اتخاذ خواهد کرد، نباید در گروی تغییرات سیاسی در داخل کشور باشد. این مسئله تا الان، یکی از چشم اسفندیار‌های اساسی شعام بوده است. تا جایی که تعریف اقدامات و راهبرد‌های شعام در دولت‌های مختلف و رویکرد‌های سیاسی مختلف، همیشه متفاوت بوده است و مدیریت و طراحی شورای عالی امنیت ملی، در دور اول یک دولت با دور دوم آن به طور کامل متفاوت بوده است. علت آن هم تغییرات سیاسی بوده که در داخل کشور رخ داده است. براین اساس، جناح‌زدایی باید راهبرد اصلی شورای عالی امنیت ملی باشد. 

مسئله بعدی ارتقای نگاه به مسئله امنیت ملی است، به این معنی که شعام قرار نیست، در حوزه نظامی یا امنیتی (به معنای امنیت سخت) تصمیم بگیرد. بلکه باید اقداماتی نظیر ارتباط با کشور‌های شرقی و ضدآمریکایی مثل چین و روسیه، به منظور تأمین نیاز‌های داخلی کشور صورت بگیرد. بسیاری از ناترازی‌هایی که الان در کشور وجود دارد، چه در حوزه عمومی اجتماعی، مثل ناترازی آب، برق، گاز و زیرساخت‌های زندگی عمومی مردم و ناترازی‌های امنیتی‌ای که وجود دارد، مثل ماجرای پشتیبانی هوایی که اخیراً در جنگ با اسرائیل وجود داشت و علی‌رغم همه تلاش‌ها، مشخص شد ما دچار آسیب‌های جدی هستیم، باید در دستور کار شعام قرار بگیرد. یعنی اگر تصمیمی است برای آنکه کشور در جنگی که اکنون در میانه آن قرار دارد، بتواند دست برتر را داشته باشد، باید توسط شعام انجام شود. 

قطعاً طراحی اینکه برای مثال یک قرارداد بزرگ با کشور چین در زمینه آب شیرین‌کن امضا شود و مسئله ناترازی آب در داخل حل شود، می‌بایست در دستور کار شعام قرار گیرد. این موضوع ارتباطی به وزارت نیرو و حتی نهاد ریاست جمهوری ندارد. حتی اختیار تهیه پشتیبان هوایی نیرو‌های هوایی، تجهیزات پدافندی و آفندی مثل جنگنده، نباید در اختیار وزارت دفاع قرار بگیرد، بلکه باید به صورت تکلیف عملیاتی از سوی شعام مورد تصویب و اجرا قرار بگیرد. 

تسلط آقای لاریجانی بر مسائل کشور و آگاهی از راهبرد‌ها و ساختار‌های داخلی کشور، می‌تواند نقطه مثبتی باشد برای آنکه این جناح‌زدایی و انتقال مفهوم امنیت به مسائل مختلف صورت بگیرد. از طرف دیگر چیزی که شاید مایه نگرانی عده‌ای باشد، اقدام در حوزه تعارفات سیاسی با توجه به نحله فکری دبیر جدید شعام است که مسئله امنیت ملی و بقای کشور در حوزه‌های مختلف را به رویداد‌های سیاسی گره بزند. آن‌طور که علم امنیت و آکادمی در حوزه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل به منظور تأمین امنیت ملی تأکید دارد، جناح‌زدایی از یک چهره سیاسی به نام آقای لاریجانی است. قطعاً اگر آقای لاریجانی، بتواند این اقدام را انجام دهد، هم ساختار شعام را بهبود می‌بخشد و زمینه بهره‌وری مؤثر و بیشتر آن را فراهم می‌کند، هم می‌تواند منافع ملی ایران را تأمین کند به این معنا که در شرایط کنونی که بسیاری از ساختار‌های داخلی، ناکارآمد و ناتوان هستند و حتی خواهان پذیرش مسئولیت‌های خودشان نیستند، شعام باید ورود کند.

شعام می‌تواند، نقشی که می‌بایست وزارت دفاع، نیرو و صمت انجام دهند و با زیرساخت‌های امنیتی کشور در حوزه زیرساختی مرتبط است، عملیاتی و در دستور کار خود قرار دهد. یعنی اگر ناکارآمدی و ترک فعلی در حوزه انرژی و وزارت نیرو، وجود دارد، چون این مسئله تبدیل به کلان موضوع امنیتی کشور شده است، می‌بایست، از سوی شعام مورد تأکید قرار بگیرد، برهمین اساس، جناح‌زدایی از شورای عالی امنیت ملی را می‌توان راهبرد مطلوب برای دور جدید فعالیت‌های شعام معرفی کرد.