بازسازی‌ آسیب‌های جنگ ۱۲روزه در تهران

فرهیختگان: به‌محض پایان‌یافتن جنگ تحمیلی 12 روزه، شناسایی و برآورد حجم خسارات آغاز شد. در این جنگ نزدیک به 8700 واحد مسکونی تخریب شد یا آسیب دید. در کنار دغدغه بازسازی خانه‌ها، مسئله اصلی، اسکان موقت مردمی بود که به یک‌باره منزل و سرپناهشان با آسیبی جدی مواجه شده و امکان زندگی در آنجا را با مشکل اساسی روبه‌رو کرده بود. با این حال برآورد خسارات از آن چیزی که انتظار می‌رفت بسیار فراتر بود. طبق گفته مسئولان برآورد هزینه مقاوم‌سازی، بازسازی و ساخت مجدد خانه‌های آسیب‌دیده حدود 10 هزار میلیارد تومان (10 همت) برآورد شده است. معاون بنیاد مسکن در خصوص وظیفه تأمین این اعتبارات مالی و چگونگی بازسازی خانه‌ها اعلام کرده بود: «در نشست تصمیم‌گیری برای بازسازی واحد‌های آسیب‌دیده کلیات برنامه بازسازی مورد تأیید قرار گرفت و قرار شد منابع مالی بازسازی خسارت جنگ به عنوان تنخواه در اختیار بنیاد مسکن قرار گیرد و ما پرداخت به مردم را آغاز کنیم. پیش از آن نیز ما کار آواربرداری را شروع کرده بودیم اما بعدازظهر چهارشنبه در جلسه دوم تصمیم تغییر کرد و بازسازی را در تهران به شهرداری و در استان‌ها به استانداری‌ها محول کردند.» 

اقدام مثبت شهرداری تهران

شهرداری تهران با فهم وظیفه اجتماعی خود در ابتدا با اسکان مردم جنگ‌زده در دو هتل مخصوص به خود و چند هتلی که از نهاد‌های دیگر اجاره کرد، به مردم آسیب‌دیده اسکان موقت داد و در مرحله بعد ودیعه مسکن به اعتبار 15 هزار میلیارد تومان را با اجاره پرداخت 20 تا 30 میلیون تومان بر عهده گرفت و سپس با تصمیمی که در دولت اتخاذ شد فرایند مقاوم‌سازی، باز‌سازی و ساخت خانه‌های تخریب شده را بر عهده گرفت. در لحظه‌ای که تعداد قابل‌توجهی از مردم با بحران اسکان و سرپناه مناسب مواجه بودند و همین امر می‌توانست ظرفیت گله‌مندی و نارضایتی را به وجود آورد، با تصمیم مهم شهرداری در تأمین اسکان موقت و قبول مقاوم‌سازی، باز‌سازی و ساخت خانه‌های تخریب شده جلوی آن گرفته شد. با این تصمیم به‌موقع دیگر کار مردم بر زمین نمانده و امکان بازسازی زودتر تهران قبل از تل‌آویو فراهم شده است. «فرهیختگان» با عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران در خصوص چگونگی تصمیم مهم شهرداری، نحوه تأمین منابع مالی و نحوه اجرا و به ثمر رساندن این پروژه‌ها گفت‌وگو کرده است. 

عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران گفته است که «5095 واحد با خسارات جزئی تعمیراتشان به پایان رسیده است، 1138 واحد مسکونی آسیب‌دیده یا با تعمیرات متوسط مبالغی را دریافت کرده‌اند. 2078 واحد مسکونی با تعمیرات کمتر از 300 میلیون تومان آسیب‌دیده‌اند. 116 واحد نیز خواهان تخریب و نوسازی برای استفاده از یک‌طبقه تراکم تشویقی شده‌اند. محمدخانی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اشاره کرد: «60 واحد عملیات مقاوم‌سازی در آن‌ها شروع شده است. 45 واحد تاکنون عملیات تخریب و نوسازی در آن‌ها شروع شده و همچنین در مجموع 8782 واحد در جنگ تحمیلی 12 روزه آسیب‌دیده‌اند.» وی در خصوص وضعیت خانه‌های آسیب‌دیده در جنگ اخیر بیان کرد: «نزدیک 8700 واحد مسکونی در این جنگ آسیب‌دیده‌اند. از این۸۷۰۰ واحد، همه واحد‌ها آسیب‌های اساسی ندیده‌اند، بلکه بعضی از آن‌ها، آسیب‌های جزئی دیده‌اند؛ برای مثال در و پنجره و... آسیب‌دیده است. عمده آسیب‌ها این‌گونه است. تعداد آن ساختمان‌هایی که نیاز به تخریب و نوسازی اساسی دارند، یعنی ساختمان به طور کامل خراب شده یا دیگر نمی‌شود از آن استفاده کرد و باید آن را تخریب و مجدد ساخت. حدود ۹۰۰ واحد ساختمانی است.» محمدخانی در ادامه بیان کرد: «آن واحد‌هایی که آسیب جزئی دیده‌اند و در کل در و پنجره‌شان آسیب‌دیده بود کار بازسازیشان تقریباً تمام شده است. مگر آن‌هایی که استثنائی داشتند، فرض کنید کارگران رفته‌اند ساختمان را تعمیر کنند، مالک ساختمان نیست، در خانه را قفل کرده و رفته یا یک فریم خاص می‌خواهد، باید سفارش بدهیم تا کارخانه بسازد و بیاورد. چند مورد این مدلی مانده که عموماً در و پنجره معمولی بوده‌اند.» وی با دسته‌بندی میزان آسیب‌دیدگی ساختمان‌ها و فرایند کمک شهرداری به مالکان بیان کرد: «اگر بخواهیم میزان آسیب‌دیدگی ساختمان‌ها را تعیین کنیم، یک‌سری آسیب‌دیدگی نسبتاً جزئی دارند که تا 300 میلیون تومان آسیب‌دیده‌اند که تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان خسارت وارده را می‌شود جبران کرد. این آسیب‌ها به‌گونه‌ای است که برای مثال یک دیوار ریخته، آن دیوار را با حدود ۱۰۰ میلیون می‌شود دوباره ساخت. شهرداری به این دسته گفته تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان را نقداً به مالک پرداخت می‌کند. برخی مالکان هم معطل نمانده‌اند و خودشان شروع به انجام کار کرده‌اند. شهرداری نیز به این دسته گفته بروید و آسیب‌دیدگی‌ها را بسازید، ۳۰۰ میلیون را به شما می‌دهم. بازسازی تا سقف هزینه 300 میلیون تومان نیز دارد انجام می‌شود و نهایتاً تا یک الی دو ماه دیگر تمام می‌شود.»

محمدخانی با اشاره به دسته دوم ساختمانی‌های آسیب‌دیده در جنگ تحمیلی 12 روزه گفت: «دسته دیگر خسارت‌های بالای ۳۰۰ میلیون تومان است که شامل حدود ۹۰۰ واحد مسکونی می‌شود. این تعداد واحد مسکونی یا باید کامل تخریب و نوسازی شوند یا نیاز به مقاوم‌سازی‌های اساسی دارند، یعنی دیگر کار آن‌ها با یک پنجره و در و... درست نمی‌شود. شهرداران مناطق تا امروز با مالکان این ۹۰۰ واحد مسکونی دارند یک به یک جلسه می‌گذارند. علت اینکه فرایند بازسازی و ساخت خانه‌ها مقداری در این بخش کند پیش می‌رود، به خاطر این است که خیلی از این واحد‌ها، آپارتمان بوده‌اند، مالکان این ساختمان یک نفر یا دو نفر نیستند، چندین مالک دارند. همچنین با امضای یک نفر از مالکان نمی‌شود کل خانه را در یک لحظه تخریب کرد، همه باید رضایت بدهند. ۹۰۰ واحد مسکونی حدوداً می‌شود ۱۵۰ ساختمان که شهرداران مناطق دارند با مالکان این ساختمان‌ها جلسه می‌گذارند و هرکدام را تک تک تعیین تکلیف می‌کنند.»

350 خانواده آسیب‌دیده در جنگ بن خرید 250 میلیون تومانی دریافت کرده‌اند

محمدخانی در خصوص جبران خسارت لوازم‌خانگی آسیب‌دیده در جنگ تحمیلی 12 روزه بیان کرد: «در خصوص وسایل خانه، طبق توافقات دولت، جبران خسارت لوازم خانگی و خودرو‌های آسیب‌دیده بر عهده بیمه و دولت است. همچنین وزارت صمت موظف است در صورت امکان، خودرو‌های جایگزین از ایران خودرو و سایپا تأمین کند. شهرداری تهران نیز در این راستا، به منظور مساعدت بیشتر، اعتبار ۲۵۰ میلیون تومانی را به صورت بن خرید کالا برای شهروندان آسیب‌دیده اختصاص داده است. تاکنون ۳۵۰ خانواده این بن خرید ۲۵۰ میلیون تومانی را دریافت و از فروشگاه شهروند اقلام مورد نیاز خود را تهیه نموده‌اند.»

10 همت هزینه تخریب و بازسازی 900 واحد مسکونی

محمدخانی در خصوص میزان خسارات واردشده در شهر تهران گفت: «لازم به ذکر است مقیاس تخریب خانه‌ها در تهران با هیچ شهر دیگری در کشور قابل‌مقایسه نیست. بیشترین حملات در ۱۲ روز، روی تهران متمرکز بوده و واحد‌های مسکونی در هیچ جای کشور به‌اندازه تهران آسیب‌ ندیده‌اند. آمار‌های اعلام شده از سوی بنیاد مسکن و وزارت مسکن نشان می‌دهد در کل کشور، تنها حدود ۳۰ واحد مسکونی نیاز به تخریب و نوسازی کامل داشته‌اند، درحالی‌که این آمار در تهران چندین برابر کل کشور، حدود ۳۰ برابر برآورد می‌شود، بنابراین هزینه‌ها و اعتبارات موردنیاز در تهران به‌هیچ‌عنوان قابل‌مقایسه با سایر شهر‌ها نیست.» او در خصوص تأمین اعتبارات لازم جهت پرداخت خسارات بیان کرد: «بازسازی این واحد‌ها با موارد مشابه قابل‌مقایسه نیست. شهرداری برای تأمین اعتبار، هزینه‌های جاری را از خزانه خود پرداخت می‌کند اما برای بازسازی کامل ۹۰۰ واحد مسکونی که نیاز به تخریب و نوسازی دارند، بودجه قابل‌توجهی لازم است؛ رقمی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان (۱۰ همت) موردنیاز است که باید با همکاری دولت و شهرداری و پیمانکاران تأمین شود.» محمدخانی افزود: «پیشنهاد آقای زاکانی در دولت مطرح و تصویب شد و کمیسیون ماده ۵ نیز آن را تأیید کرد. بر اساس این مصوبه، برای حدود 120 پلاک مسکونی آسیب‌دیده، با افزایش تراکم تا ۵۰ درصد، بازسازی انجام خواهد شد. به این معنی که اگر خانه‌ای قبلاً پنج طبقه بوده، می‌تواند تا هفت یا هشت طبقه ساخته شود. در صورتی که مالک تمایلی به ساخت نداشته باشد، می‌تواند سه طبقه مازاد را به سازنده واگذار کند. شهرداری با سازنده توافق و در ازای ساخت واحد‌ها، طبقات مازاد را به او واگذار می‌کند تا هزینه ساخت تأمین شود. این راهکار برای تأمین اعتبار شهرداری اندیشیده شده است.»

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.