ایده ترامپ برای توسعه پیمان ابراهیم چه معنایی دارد؟

سید مهدی طالبیپژوهشگر حوزه بین‌الملل

پیمان ابراهیم نه برای صلح است و نه محدود به خاورمیانه، بلکه برای تسلط بر تمام جهان اسلام طراحی شده است؛ محیطی به مساحت ۳۱ میلیون مترمربع و تقریباً دو برابر مساحت روسیه و یا معادل مجموع مساحت روسیه، آمریکا و چین‌.

خبرگزاری رویترز به نقل از ۵ منبع آگاه گزارش کرده که دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، به‌شکلی فعال، در حال مذاکره با مقامات کشور آذربایجان و برخی دیگر کشور‌های آسیای مرکزی به‌منظور پیوستن به پیمان ابراهیم است. تلاشی آشکار برای قطع ارتباط قدرت‌های شرقی، استقرار در جنوب روسیه، رسیدن به شرق چین و ناامن‌سازی شمال ایران.

پیمان ابراهیم در این معنا، صرفاً طراحی آمریکا به تحریک لابی صهیونیستی برای تضمین امنیت رژیم صهیونی نیست، بلکه تمام یا بخش بزرگ پروژه تضمین هژمونی آمریکا و مهار رقبا به شمار می‌رود. در این روند، صهیونیست‌ها خود را در طرح بزرگ آمریکا جانمایی کرده و با نشستن در قلب آن، قصد دارند سرنوشت ملت فلسطین و امنیت خاورمیانه و جهان اسلام را به کارت معامله با ملت‌ها و دولت‌های اسلامی در تمام گستره جهان اسلام مبدل سازند.

ابعاد صلح ابراهیم

در خصوص پیوستن دولت‌های قفقاز و آسیای میانه به پیمان ابراهیم نکاتی وجود دارد که در ذیل آمده‌اند.

۱. دولت‌های قفقاز و آسیای میانه با رژیم صهیونی روابط دیپلماتیک و اقتصادی قدیمی و بزرگی دارند. این درحالی است که پیمان ابراهیم در ابتدا برای عادی‌سازی روابط دولت‌های فاقد رابطه دیپلماتیک با تل‌آویو بود. بر همین مبنا دولت‌هایی مانند امارات و بحرین که رژیم صهیونی را به رسمیت نشناخته بودند، در پیمان ابراهیم آن را به رسمیت شناخته و روابط دیپلماتیک با تل‌آویو را آغاز کردند. تلاش برای دخیل کردن دولت‌هایی که سال‌هاست با رژیم صهیونی رابطه دارند، حکایت از آن دارد که برقراری روابط چندان مهم نیست و پیوستن به پیمان ابراهیم چیزی شبیه به پیوستن به «پیمان سنتو» سابق است که نمونه‌ای غیرآتلانتیکی از ناتو بود.

۲. کشیده شدن پیمان ابراهیم به قفقاز و آسیای میانه خطری برای منافع چین، روسیه، ایران و ترکیه است زیرا این کشور‌ها بیش از پیش با رژیم صهیونی درگیر می‌شوند. با این حال واکنش هرکدام از این کشور‌ها به موضوع و تل‌آویو بسیار متفاوت خواهد بود.

۳. بین خبر پیوستن این دولت‌ها به پیمان ابراهیم و کریدور ادعایی زنگزور رابطه‌ای وجود دارد. در اصل قرار است کریدور داوود رژیم صهیونی را به ترکیه، متصل کرده و سپس تل‌آویو با کریدور زنگزور به قفقاز و آسیای میانه راه یابد.

۴. آمریکا به دلیل اعتماد کم به ترکیه، قصد دارد موازی و بزرگ‌تر از محور پان‌ترک، مناطق تحت نفوذ رژیم صهیونی را افزایش دهد. در این طرح ترکیه و رژیم صهیونی با یکدیگر دچار اصطکاک نمی‌شوند بلکه در بستر طرح آمریکا رقابت می‌کنند. ترکیه، قفقاز و آسیای میانه محیط محور پان‌ترکی است و قرار است این محیط جزئی از پیمان ابراهیم شود.

۵. اینکه رژیم صهیونی نقش خود را از خاورمیانه به فراتر رسانده مهم است‌. نقشی که تل‌آویو با لابی‌گری در آمریکا برعهده گرفته، فراتر از خاورمیانه و باید ابعاد و دلایل آن به دقت مورد بررسی قرار گیرند.

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.