آخرین وضعیت برگزاری مرحله دوم آزمون دکتری

تیرماه را می‌توان ماه برگزاری آزمون مصاحبه دکتری دانست؛ همان جایی که مسیر علمی داوطلبان ورود به بالاترین مقطع تحصیلات تکمیلی، شکل نهایی به خود می‌گیرد. پس از عبور از سد آزمون کتبی، حالا نوبت آن است که هر داوطلب در برابر استادان هیئت علمی بنشیند و نه تنها از سوابق علمی خود دفاع کند، بلکه نشان دهد تا چه اندازه برای ورود به فضای جدی تحصیلات تکمیلی و پژوهش آماده است. مصاحبه دکتری فقط یک جلسه پرسش و پاسخ نیست؛ بلکه یک ارزیابی چندوجهی است که در آن، انگیزه، نگرش پژوهشی، مهارت‌های علمی و حتی توانایی‌های شخصیتی داوطلب مورد سنجش قرار می‌گیرد.

از سال ۱۳۹۸، مصاحبه‌های دکتری دانشگاه آزاد به صورت متمرکز برگزار شد؛ شیوه‌ای نو برای سامان‌دهی بهتر و افزایش کیفیت ارزیابی علمی داوطلبان. هرچند با شیوع ویروس کرونا، این روند در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به ناچار رنگ مجازی به خود گرفت؛ تجربه‌ای که اگرچه اضطراری بود، اما زیرساخت‌هایی را برای آزمودن روش‌های نوین در پذیرش تحصیلات تکمیلی فراهم کرد. در سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳، فرایند دوباره حضوری شد و بار دیگر مصاحبه‌ها به شکل رو در رو برگزار شد.

اما امسال، دانشگاه آزاد برای سومین سال متوالی، یا دومین دوره پس از شیوع ویروس کرونا، به سراغ برگزاری مصاحبه‌های دکتری به صورت مجازی رفت؛ تصمیمی که این بار نه از سر اجبار، بلکه با هدف بهره‌گیری از ظرفیت‌های فناوری، کاهش هزینه‌ها و تسهیل دسترسی داوطلبان اتخاذ شد. در این گزارش، با سه نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد که تجربه مستقیم داوری در مصاحبه‌های دکتری مجازی را داشته‌اند، به گفت‌وگو نشستیم و به ارزیابی فضای بخش شفاهی آزمون دکتری پرداختیم. آن‌ها از یک سو بر مزایای فنی و زیرساختی دانشگاه آزاد در پشتیبانی از برگزاری آنلاین مصاحبه‌ها تأکید دارند و از سوی دیگر معتقدند بهتر است این فرایند به صورت حضوری برگزار شود تا ارزیابی دقیق‌تری از شخصیت علمی، پایداری هیجانی و توانایی‌های ارتباطی داوطلب صورت بگیرد.

یکی از نکات قابل توجه در این مصاحبه‌ها، برگزاری حضوری مصاحبه‌های دکتری، اما با استفاده هدفمند و آگاهانه از هوش مصنوعی به عنوان ابزاری برای سنجش دانش نظری است. این نگاه تلفیقی، نه تنها بر نقش فناوری تأکید دارد، بلکه بر دقت داوری و سنجش علمی دانشجویان نیز تأکید می‌کند. مشروح این ۳ گفت‌وگو را در ادامه از نظر می‌گذرانید.

در همین راستا گفت‌وگو های مرتبط را در پیوندهای زیر بخوانید:
- عضو هیئت علمی گروه مهندسی عمران: صلاحیت علمی ۲۵ داوطلب را روزانه بررسی می‌کنیم
- عضو هیئت‌علمی‌گروه تاریخ و باستان‌شناسی: پلتفرم طراحی‌‌شده برای مصاحبه عملکرد قابل قبولی داشت
-  عضو هیئت‌علمی‌ گروه برق مطرح کرد: لزوم بهره‌گیری از هوش مصنوعی در مصاحبه‌های کنکور دکتری