تهران باید قبل از تل‌آویو بازسازی شود

دقیقاً 20 روز پیش آتش‌بس جنگ تحمیلی 12 روزه با اسرائیل اجرایی شد. پس از توقف جنگ یکی از پرسش‌ها و دغدغه‌های مردم این بود که اکنون سرنوشت خانه‌ها و ساختمان‌های تخریب‌شده چیست؟ در ابتدا باید شفاف کنیم که براساس اعلام رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در تهران ۳۳۲ ساختمان و حدود سه هزار و ۵۰۰ واحد از حملات رژیم‌صهیونیستی آسیب دیده‌اند که بسته مالی و بازسازی برای این ساختمان‌ها تنظیم و به دولت تحویل شده است. ۸۲۰۰ واحد آسیب دیده‌اند که از این میان ۴۷۰۰ واحد آسیب شیشه و پنجره، ۲۶۰۰ واحد تعمیرات متوسط، ۵۰۰ ساختمان برای مقاوم‌سازی و ۴۰۰ ساختمان تعمیرات اساسی نیاز دارند که همگی در دستور کار بازسازی دستگاه‌هاست. 
البته ناگفته نماند که علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در نشست بازسازی و نوسازی مناطق آسیب‌دیده ناشی از حمله رژیم‌صهیونیستی به ایران در استان تهران گفته بود که نقش شهرداری در این بین هماهنگی اجرایی میان دستگاه‌های دولتی بود. «۱۵ وظیفه برای دستگاه‌های مختلف تعریف شده بود. شهرداری به طور اساسی سمتی نداشت؛ اما برای ایجاد هماهنگی‌های بین دستگاه‌های اجرایی و دولتی وارد و پیگیری‌ها انجام شد. در مسئله اسکان اضطراری تا امروز ۱۱ هتل اجاره شده و ۲ هتل متعلق به شهرداری تهران است و ۳۸۶ خانوار در این هتل‌ها اسکان پیدا کردند؛ اما به هر حال آمار در نوسان است. شهرداری تهران به جایی ورود می‌کند که متولی حاکمیتی ندارد؛ از این حیث ۲۶۰۰ واحد داریم. ۱۶۰۰ واحد زیر ۳۰۰ میلیون تومان و ۱۰۰۰ واحد بالای ۳۰۰ میلیون هزینه خواهد شد. از روز‌های ابتدایی بنر‌ها روی ساختمان‌های آسیب‌دیده نصب شده است. شماره‌های متعددی را هم اعلام کردیم اما شماره ۱۳۷ را هم به این مسئله اختصاص دادیم تا مردم با ما تماس بگیرند.»
همچنین در این گفت‌وگو عنوان شده بود که «در ۳۵ نقطه از ۴۵ نقطه سطح شهر میز خدمت و چادر برپا کرده بودیم؛ شهرداران نواحی حضور میدانی پیدا می‌کردند و مردم هم با آن‌ها آشنا می‌شدند. ساختمان‌هایی هم نیازمند مقاوم‌سازی هستند؛ کار به یک مرجع تخصصی به نام سازمان نوسازی شهر تهران سپرده شده است. مدیریت لازم صورت می‌گیرد و قاعدتاً ظرف یک سال مقاوم‌سازی صورت می‌گیرد. اغلب نوسازی‌ها مربوط به واحد‌های اصابت دیده است که حدود ۴۰ تا ۵۰ عدد هستند و تراکم تشویقی برای آن‌ها در نظر گرفته شده است. آن‌هایی که لازم است اسباب و اثاثیه‌شان را به مدرسه می‌بریم؛ اما ممکن است بیش از سه ماه طول بکشد و مدارس آغاز به کار کنند. ما انبار‌هایی هم در مناطقی مثل منطقه ۱۸ داریم که کانکس‌هایی در آن اجاره داده می‌شود. تمام واحد‌ها باید تا پایان ماه تعیین و تکلیف شوند؛ مردم اگر خانه‌ای را می‌خواهند اجاره کنند یا اینکه بازسازی کنند باید زودتر تعیین و تکلیف کنند تا کار پیش برود. شهردار تهران برای اجاره‌کردن خانه توسط خانواده‌ها عدد یک و نیم میلیارد پیش و ۳۰ میلیون اجاره را پیشنهاد داد و به این عدد رسیدیم. مجموعاً به ۲ همت پول نیاز است؛ این عدد با ۲۰ درصد بالا و پایین به شهرداران مناطق محول شده است. پیش‌بینی سازمان برنامه‌وبودجه این است که وام اخذ شود و این هزینه به شهرداری داده شود. برای کسانی که تمام اسبابشان تخریب شده برای هر خانوار ۲۵۰ میلیون تومان به آن اختصاص داده می‌شود و حداقل‌های زندگی اضطراری دراین‌خصوص تأمین خواهد شد.»
در ادامه این گزارش با عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران گفت‌وگو کرده‌ایم. آن‌طور که محمدخانی می‌گوید هنوز نمی‌توان تاریخ مشخصی برای شروع بازسازی خانه‌های تخریب‌شده اعلام کرد و فعلاً در مرحله کار‌های اداری قرار دارد. به نظر می‌رسد آنچه که مهم و حیاتی است این است که خانه‌های تخریب‌شده زودتر به سرانجام برسد و تهران باید زودتر از تل‌آویو بازسازی شود. 

نیاز 8200 واحد ساختمانی به کمک‌رسانی یا نوسازی 

محمدخانی با اشاره به شناسایی ساختمان‌های آسیب‌دیده گفت: «در حوزه بازسازی بعد از اینکه شهرداری این موضوع را داوطلبانه پذیرفت و موردتأیید دولت هم قرار گرفت، شهرداری اقدام به شناسایی خانواده‌ها و منازل کرد. 8200 واحد ساختمانی مسکونی شناسایی شد که نیاز به سطوح مختلف کمک‌رسانی، بازسازی و نوسازی داشتند. از این میزان، ۴۷۰۰ واحد صرفاً بحث تعویض شیشه‌ها یا پنجره‌ها بود که این کار بلافاصله پس از پایان جنگ شروع شده است و امیدواریم ظرف دو هفته آینده به پایان برسد. یعنی شیشه‌ها و پنجره‌های ۴۷۰۰ واحد مسکونی کاملاً تعویض خواهد شد.

نزدیک به 500 واحد غیر قابل سکونت 

عبدالمطهر محمدخانی در خصوص وضعیت ساختمان‌های آسیب‌دیده در بازه جنگ 12 روزه بیان کرد: «مجموع همه واحد‌های آسیب‌دیده با هم، 8200 واحد می‌شود. حدود ۵۰۰ واحد مسکونی داریم که نیاز به مقاوم‌سازی دارد؛ به این معنی که در وضعیت عادی چندان قابل‌سکونت نیست و ساختار مقاومی ندارد و نیاز به اقدامات اساسی برای مقاوم‌سازی دارد تا در حوادث بعدی مستحکم باشد. ۵۰۰ واحد این‌طور هستند. حدود ۴۰۰ واحد مسکونی نیز نیاز به تخریب و نوسازی دارد؛ یعنی کاملاً باید آن ساختمان که این واحد‌ها در آن قرار دارند، تخریب و گودبرداری شود و یک ساختمان جدید در آنجا ساخته شود که البته این روند یک تا دو سال طول می‌کشد.» 
پس در مجموع این چهار دسته وجود دارد: 
1. تعویض شیشه و پنجره: ۴۷۰۰ واحد
2. تعمیرات جزئی (دیوار و ترک‌ها): بیش از 2600 واحد
3. مقاوم‌سازی: حدود ۵۰۰ واحد
4. تخریب و نوسازی: حدود ۴۰۰ واحد
عزیزانی که مسئله اسکان موقتشان هم مطرح بود، در این ۱۰ هتل در حال حاضر کارشان انجام می‌شود. شهرداری ظرفیتی را هم برای اسکان دائمی این عزیزان در نظر گرفته است. تا زمانی که منزل مسکونی‌شان آماده سکونت شود، یک کمک‌هزینه برای اجاره مسکن و همچنین کمک‌هزینه خرید کالا‌های اساسی منزل پرداخت خواهد شد.

بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده به‌صورت رایگان

عبدالمطهر محمدخانی با اشاره به نحوه ساخت و یا بازسازی ساختمان‌های حادثه‌دیده گفت: «شهرداری ساختمان‌های جدید را از طریق پیمانکاران می‌سازد. فرمول ساخت ساختمان‌ها این‌گونه است که هزینه‌های ساخت از محل افزایش تراکم همان ساختمان‌ها تأمین می‌شود. اگر افراد تمایل داشته باشند خودشان بسازند یا با هزینه‌های بالاتر و ویژگی‌های خاص‌تری منزل را بازسازی کنند، طبیعتاً باید هزینه‌ها را اضافه کنند. اما محاسبه‌ای که شده، با افزایش تراکم ساخت 40 درصدی در این ساختمان‌ها، هزینه ساخت آن‌ها تأمین می‌شود. به زبان ساده، شهرداری می‌گوید فرض کنید خانه‌ای ۱۰ طبقه بوده، ۴۰ درصد به آن تراکم می‌دهیم و ساختمان ۱۴ طبقه می‌شود. اگر این ساختمان قبلاً مجوز ۱۴ طبقه داشته، ۴ طبقه اضافه ساخته شده و سودی که آن پیمانکار از محل ساخت آن ساختمان به دست می‌آورد، هزینه ساخت را پوشش می‌دهد. یعنی پیمانکاری می‌آید آنجا یک ساختمان ۱۴ طبقه می‌سازد، ۱۰ طبقه را به خانواده‌ها تقدیم می‌کند و هزینه ساخت ساختمان را با فروش ۴ طبقه خودش به دست می‌آورد.»
او در ادامه اضافه کرد: «دولت این افزایش تراکم ۴۰ درصدی را مصوب کرده است و این بازسازی‌ها آغاز خواهد شد. برای بازسازی‌های اساسی ساختمان‌ها، مراحل اداری و احتمالاً نقشه‌برداری باید انجام شود. فعلاً در مرحله شناسایی و توافق با خانواده‌ها هستند. اولویت فعلی ما در عملیات اجرایی‌مان تکمیل تعویض شیشه‌ها و پنجره‌ها (۴۷۰۰ واحد) و سپس تعمیرات جزئی (بیش از ۲۵۰۰ واحد) است. همچنین برای ساختمان‌هایی که تخریب کامل شده‌اند، اولویت این است که این خانواده‌ها را در یک خانه اجاره‌ای اسکان دهیم و سپس به آن‌ها کمک کنیم تا کالا‌های ضروری مانند یخچال را خریداری کنند. همچنین اقلام سالم باقی‌مانده در ساختمان‌هایشان به محل جدید منتقل می‌شود یا در صورت نیاز، شهرداری وسایل را در مناطق امن نگهداری می‌کند. پس اولویت فعلی ما ساماندهی خود این خانواده‌ها است و سپس به سراغ موضوع ساخت خواهیم رفت.»

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.