۷۰ درصد تولید جلبک کشور در اختیار دانشگاه آزاد قرار می‌گیرد

سارا طاهریخبرنگار

دانشگاه آزاد واحد تبریز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین مراکز آموزشی کشور، این روز‌ها با تحولات بنیادین و پروژه‌های فناورانه راهبردی، مسیر تازه‌ای را در پیش گرفته است. پس از شهادت دکتر محمدمهدی طهرانچی، مسئولان این واحد با تشکیل قرارگاه جهادی و فرهنگی ویژه، تلاش می‌کنند تا نه‌تنها راه شهید طهرانچی را ادامه دهند، بلکه دانشگاه را به سوی پایداری مالی و پیشرفت‌های علمی و اقتصادی هدایت کنند. از احیای پروژه‌های استراتژیکی مانند تولید جلبک اسپیرولینا و مخازن کامپوزیتی گرفته تا توسعه حوزه‌های کشاورزی، دامپروری و زیست فناوری.
آن طور که آرش رنجبران، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز به «فرهیختگان» گفته است این دانشگاه به یک پایداری اقتصادی رسیده است زیرا سه سال پیش، بیش از ۳۰ درصد کسری بودجه داشته اما امسال به تراز سر به سر رسیده و از سال آینده قرار است به عنوان یکی از دانشگاه‌های سودده شناخته شود. همچنین به گفته او پروژه پرورش جلبک و توسعه فاز‌های آن آغاز شده و 1200 مترمربع گلخانه که پیش از این صرفاً برای آموزش رشته کشاورزی استفاده می‌شد، حالا با نگاهی نوآورانه به استخر‌های پرورش جلبک اسپیرولینا تبدیل شده‌اند. اتفاقی که البته به همینجا ختم نمی‌شود و قرار است تا پایان شهریور، این سطح به ۳۶۰۰ مترمربع افزایش پیدا کند. همچنین آن طور که او گفته است با اضافه شدن فاز توسعه، قرار است بیش از ۷۰ درصد تولید جلبک کشور در اختیار دانشگاه آزاد اسلامی قرار بگیرد. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه از نظر می‌گذرانید.

تشکیل قرارگاه جهادی و فرهنگی با چندین کارگروه

آرش رنجبران، رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز، در در ابتدای سخنانش ضمن تسلیت ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و همچنین گرامی داشت یاد و خاطره شهید مجاهد، معلم بزرگ و دانشمند برجسته، دکتر محمدمهدی طهرانچی، گفت: «شهادت این شهید والامقام، همه دانشگاهیان دانشگاه آزاد را در سراسر کشور عزادار کرده است. اما قبل از اینکه به نکته‌ای در خصوص برنامه‌های دانشگاه اشاره کنم، لازم می‌دانم تأکید کنم که همه ما در دانشگاه آزاد اسلامی با انگیزه‌ای مضاعف تلاش خواهیم کرد که راه این شهید بزرگوار مانند راه همه شهدای انقلاب، با جدیت بیشتری ادامه پیدا کند.» او در ادامه افزود: «واحد تبریز یکی از مهم‌ترین واحد‌های دانشگاه آزاد در کشور و اولین واحد تأسیس شده در کل کشور است. شهید طهرانچی نیز نگاه ویژه‌ای به این واحد داشتند و انتظار متمایزی از تبریز داشتند.»

رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز در ادامه از تشکیل یک قرارگاه در پی شهادت دکتر طهرانچی خبر داد و افزود: «ما پس از شهادت شهید طهرانچی، قرارگاه جهادی و فرهنگی دکتر طهرانچی را در واحد تبریز تشکیل دادیم. سعی کردیم تمام فعالیت‌ها و برنامه‌های دانشگاه را با محوریت این قرارگاه پیش ببریم.»
او درباره ساختار این قرارگاه توضیح داد: «این قرارگاه از چند کارگروه تشکیل شده است. یک کارگروه آموزشی و فرهنگی داریم که رسالت‌های متعددی بر عهده‌اش گذاشته‌ایم. همچنین یک کارگروه جهادی در این قرارگاه فعال است که مسئولیت ساماندهی اردو‌های جهادی و خدمت‌رسانی به مردم را بر عهده دارد.»
رنجبران افزود: «در کنار این‌ها، کارگروه‌هایی نیز برای ارتباط با جامعه شکل گرفته‌اند. این کارگروه‌ها دوره‌های مختلفی در حوزه‌های گوناگون از جمله اجتماعی، سیاسی و علمی برگزار می‌کنند که همگی به صورت تخصصی و با هدف تأثیرگذاری اجتماعی و فرهنگی طراحی شده‌اند. روزانه دوره‌های تخصصی مختلف، در حوزه‌های تبیینی، اجتماعی و سیاسی و حتی علمی در این کارگروه‌ها برگزار می‌شود.»
او در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به آغاز فصل بودجه و تلاش‌های قبلی شهید طهرانچی، در این خصوص خاطرنشان کرد: «در آستانه فصل بودجه، خبر‌های بسیار خوبی داریم که شهید عزیزمان مدت‌ها برای آن‌ها برنامه‌ریزی و مدیریت کرده بودند. امیدوارم با پیگیری و تحقق آن برنامه‌ها، ادامه‌دهنده راه ایشان خواهیم بود.»

سال آینده وارد فاز سوددهی می‌شویم

رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز، در ادامه اظهار کرد: «خبر‌های خوشی در راه است. استان آذربایجان شرقی امسال موفق شد شرایط بسیار خوبی را از نظر اقتصادی رقم بزند و سال آینده به عنوان یک استان سودده مطرح خواهد شد؛ موضوعی که مدت‌ها با جدیت پیگیر آن بودیم تا به پایداری اقتصادی برسیم.»
او ادامه داد: «استان آذربایجان شرقی سه سال پیش یکی از بحرانی‌ترین استان‌های کشور از نظر اقتصادی بود. در واقع به همراه دو استان دیگر در وضعیت سختی به سر می‌بردیم اما امسال به لطف تدابیر معلم شهیدمان و مجموعه توانمند دانشگاه، امسال از زیان‌دهی خارج خواهیم شد. روند خروج از زیان‌دهی روند بسیار خوبی بوده است. سه سال پیش، ما بیش از ۳۰ درصد کسری بودجه داشتیم. امسال به تراز سر به سر رسیده‌ایم و از سال آینده استان آذربایجان شرقی وارد فاز سوددهی شده و ترازمان مثبت خواهد شد. این موفقیت اقتصادی از مسیر اصلاح ساختار و فعال‌سازی ظرفیت‌ها به دست آمده است.»

انعقاد قرارداد در حوزۀ تولید مخازن کامپوزیتی تا پایان مرداد

او افزود: «یکی از پروژه‌های مهمی که در حال پیگیری آن هستیم، تولید مخازن کامپوزیتی است که توسط یک شرکت دانشی با نام «کامپوزیت فناوران پیشتاز» در حال اجراست. ۷۰ درصد سهام این شرکت متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی است و ۳۰ درصد نیز در اختیار بخش خصوصی قرار دارد. این پروژه در آستانه اخذ استاندارد‌های نهایی است و در هفته‌های پیش رو شاهد امضای یک قرارداد بزرگ برای تولید این مخازن در کشور خواهیم بود.»
رنجبران با تأکید بر اهمیت این پروژه توضیح داد: «مخازن فشار بالا، به ویژه از نوع کامپوزیتی، از نیاز‌های استراتژیک هر کشوری محسوب می‌شوند و خوشبختانه در کشور ما دانشگاه آزاد اسلامی در خط مقدم این فناوری قرار دارد. اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، تا پیش از امتحانات پایان سال دانشگاه، یعنی مرداد ۱۴۰۴، خبر‌های خوبی در این زمینه خواهیم داشت؛ موضوعی که شهید دکتر طهرانچی نیز به طور هفتگی پیگیر آن بودند و جای خالی‌شان در این جشن تولید انبوه به شدت احساس می‌شود.»
او افزود: «تا پایان مردادماه امسال قرارداد بزرگ تولید این مخازن منعقد خواهد شد از آنجا که مذاکرات در حال انجام است، امکان انتشار دقیق مفاد قرارداد وجود ندارد، اما می‌توانم بگویم این قرارداد گامی بزرگ در راستای جهش فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان خواهد بود.»

تولید جلبک اسپیرولینا تا پایان شهریورماه نهایی می‌شود

رنجبران در ادامه به پروژه دیگری نیز اشاره کرد و گفت: «سومین موضوع مهم، بحث طرح جلبک اسپیرولینا است. قبلاً هم گفته بودم که این یکی از مواد استراتژیک در حوزه امنیت غذایی آینده محسوب می‌شود. شهید طهرانچی نیز به طور جدی پیگیر توسعه تولید جلبک در دانشگاه آزاد اسلامی و ایجاد یک شبکه زیست فناوری با محوریت جلبک بودند.»
رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز ادامه داد: «تولید جلبک در واحد تبریز در حال انجام است و اگر شرایط مساعد باشد، تا پایان شهریور به مرحله نهایی خواهد رسید. در حال حاضر، ما یک‌سوم تولید جلبک کشور را در واحد تبریز انجام می‌دهیم و با فاز توسعه‌ای که در دست اقدام داریم، این میزان به بیش از 70 درصد افزایش خواهد یافت یعنی بیش از ۷۰ درصد تولید کشور به نام دانشگاه آزاد تبریز ثبت خواهد شد.»
رنجبران با بیان اینکه شبکه زیست فناوری جلبک شامل واحد‌هایی در اصفهان، مشهد و تهران است، اما محل تولید اصلی تبریز خواهد بود، تصریح کرد: «در مراحل بعدی، این جلبک‌ها در صنایع آرایشی، بهداشتی و غذایی فراوری شده و به صورت محصولات فناوری شده نهایی وارد بازار خواهند شد. این پروژه نیز یکی از برنامه‌های استراتژیک دانشگاه آزاد در حوزه‌های گوناگون به شمار می‌رود.»
او در ادامه درباره پروژه پرورش جلبک و توسعه فاز‌های آن توضیح داد و گفت: «ما در حال حاضر حدود هزار و ۴۰۰ مترمربع گلخانه داریم که پیش از این صرفاً برای آموزش رشته کشاورزی استفاده می‌شدند، اما با نگاهی نوآورانه و به‌روز، این گلخانه‌ها را به استخر‌های پرورش جلبک اسپیرولینا تبدیل کرده‌ایم. در حال حاضر، در این فضای ۱۴۰۰ مترمربعی، ۱۲۰۰ مترمربع آن به استخر‌های جلبک اختصاص پیدا کرده است.»
او افزود: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم که تا پایان شهریور، این سطح را به ۳۶۰۰ مترمربع افزایش دهیم. فاز توسعه گلخانه‌ها هم اکنون در حال نصب است؛ تاکنون ۱۴۰۰ مترمربع آن نصب شده و باقی نیز در حال خریداری و نصب است. بنابراین، در سال توسعه جلبک، سطح کشت ما حدوداً سه برابر خواهد شد.»
او با اشاره به وضعیت بازار جلبک در کشور گفت: «در حال حاضر، سالانه حدود ۳۰۰ تن جلبک خشک به کشور وارد می‌شود، در حالی که تنها ۲۰ تن در داخل تولید می‌شود. از این ۲۰ تن، حدود ۷ تن متعلق به دانشگاه آزاد تبریز است که بیش از یک‌سوم تولید کشور را شامل می‌شود. با اضافه شدن فاز توسعه، ان‌شاءالله بیش از ۷۰ درصد تولید جلبک کشور در اختیار دانشگاه آزاد قرار خواهد گرفت.»
رئیس دانشگاه آزاد استان آذربایجان شرقی همچنین از ایجاد شبکه‌ای ملی در این زمینه خبر داد و گفت: «بنا به دستور شهید طهرانچی از سال گذشته شبکه زیست فناوری یا همان شبکه ملی فناوری جلبک راه‌اندازی شده و به استان‌های مختلف مسئولیت‌هایی در این زمینه سپرده شده است. این شبکه در تهران مستقر است، به ویژه در واحد شهرقدس که دکتر محمدی مسئولیت آن را برعهده دارند، تولید جلبک اما در تبریز انجام خواهد شد.»

تولید فراورده‌های غذایی با جلبک اسپیرولینا

او با اشاره به زنجیره تولید و فرآوری محصولات افزود: «البته ما برنامه داریم که علاوه بر تولید جلبک، فراورده‌هایی مانند قرص‌های مکمل غذایی جلبک اسپیرولینا نیز در تبریز تولید کنیم. تنها مجموعه‌ای که در کشور مجوز سازمان غذا و دارو برای این حوزه دارد، یک شرکت دانش‌بنیان مستقر در واحد تبریز است. پس از تولید، محصول به واحد‌هایی در مشهد، اصفهان و تهران ارسال خواهد شد تا در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار گیرد. مثلاً در مشهد در صنایع کرم‌های بهداشتی و در اصفهان در گز و سایر محصولات غذایی.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز خاطرنشان کرد: «موضوع بسیار گسترده‌ای است که جای بحث مفصل دارد. تأکید شهید طهرانچی از سال گذشته بر راه‌اندازی این شبکه بزرگ در دانشگاه آزاد اسلامی بود و مقدمات آن نیز فراهم شده است. فاز تولید در تبریز با جدیت و کیفیت در حال انجام است؛ درباره عملکرد سایر استان‌ها هم طبیعتاً باید خودشان جزئیات را ارائه دهند.»
رنجبران در ادامه به برخی پروژه‌های فعال شده دیگر نیز اشاره کرد و گفت: «در حوزه شیلات، مجموعه‌ای که در شهرستان سراب سال‌ها تعطیل بود، با تأکید شهید دکتر طهرانچی مجدداً فعال شد و اکنون یکی از مراکز تولید شیلات استان به شمار می‌رود.»

احیای دامداری شبستر برای تولید گوسفند پرواری

او درباره سایر پروژه‌های احیا شده، افزود: «در شهرستان شبستر دو واحد مرغداری داشتیم که یکی از آن‌ها از ابتدا فعال نبود و یکی از آن‌ها حدود 10 سالی می‌شد که غیرفعال بود. این دو مجموعه اکنون با ظرفیت ۶۰ هزار مرغ تخم‌گذار، به یکی از فعال‌ترین مراکز مرغداری شهرستان شبستر تبدیل شده‌اند. همچنین دامداری شبستر که تقریباً تعطیل شده بود، با تأکید شهید طهرانچی اکنون احیا شده و در مرحله راه‌اندازی برای تولید گوسفند پرواری قرار دارد. در سراب نیز واحد دامداری بسیار فعال شده است.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی و واحد تبریز تأکید کرد: «با راهبری شهید طهرانچی، در استان صنایع مختلف کشاورزی و دامپروری دوباره با جدیت فعال شدند. همچنین با پیگیری‌های دکتر باغستانی و دکتر اردکانی، حرکت به سمت مولدسازی در این حوزه‌ها با قدرت ادامه دارد. یکی از تأکیدات جدی شهید طهرانچی این بود که دارایی‌های دانشگاه به عنوان عرصه آموزشی و در خدمت مردم مورد استفاده قرار گیرد. خوشبختانه در استان آذربایجان شرقی این سیاست با جدیت پیاده‌سازی شده است.»
رنجبران در پایان گفت: «الان در حال بهره‌برداری از پروژه‌هایی هستیم که طی ماه‌های گذشته برایشان انرژی زیادی صرف شده است.»