محمدرضا قائمی‌نیک در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درمورد تشییع شهدا توسط مردم:محمدرضا قائمی‌نیک، استاد علوم اجتماعی دانشگاه رضوی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درمورد تشییع تاریخی شهدا توسط مردم گفت: بسیاری از کشورها با هزینۀ هنگفت هم نمی‌توانند یک‌دهم این جمعیت را بیاورند.
هویت یک ملت را باید در مواجهه با تهدیدات شناخت
فرهیختگان: دیروز، 7 تیرماه، تهران به عنوان پایتخت مقاومت به صحنه حماسه‌آفرینی ملتی تبدیل شد که با حضور پرشور خود از همه علائق و سلایق از پیر و جوان در مراسم تشییع پیکر شهدای پاسدار و زنان و مردان و کودکان مظلوم رنگ و بوی دیگری به این تشییع باشکوه داده بودند، حضوری کم‌نظیر که در تاریخ طولانی ایران‌زمین نظیری برای آن کمتر پیدا می‌شود. در تشییع پرشور شهدا از گروه‌های سیاسی و اجتماعی مختلف تا مردم با عقاید و نگرش‌های متفاوت حضور پیدا کردند. مردم در 7 تیر ماه 1404 پس از حضور تاریخی خود در نماز جمعه 30 خردادماه جلوه‌ای دیگر از همدلی و همراهی را در کنار شهدای خود به نمایش گذاشتند. دیروز ایرانیان در کنار شهدای خود به دنیا نشان دادند که خون شهدا، به‌ویژه خون پاک کودکان بی‌گناه، هرگز پایمال نخواهد شد و عزم ملت برای انتقام قوی‌تر از همیشه است. این حضور در زمانه‌ای که شاهد اوج تقابل منطقه‌ای و جهانی رژیم‌صهیونیستی و حامیانش با ایران هستیم، رخ داد. از همین رو چند پرسش کلیدی به وجود می‌آید که رمز حضور مردم در مراسم تشییع شهدا چه بود؟ این تشییع تاریخی چه پیامی دارد؟ انسجام مردم در این برهه حساس چگونه شکل گرفته و چگونه باید از آن حفاظت کرد؟ در همین خصوص «فرهیختگان» با محمدرضا قائمی‌نیک، استاد علوم اجتماعی دانشگاه رضوی گفت‌وگو کرده که در ادامه مشروح آن را از نظر می‌گذرانید.
بسیاری از کشورها با هزینه هنگفت تبلیغاتی هم نمی‌توانند یک‌دهم این جمعیت را پای کار بیاورند
او در ادامه با بیان اینکه این حضور با فراخوان‌های رسانه‌ای ممکن نبود، بیان داشت: «شما می‌دانید در بسیاری از کشورها هزینه‌های هنگفت تبلیغاتی انجام می‌شود برای اینکه یک‌دهم این جمعیت را بتوانند در یک میتینگ پای کار بیاورند. به‌علاوه ما به لحاظ رسانه‌ای نسبت به بسیاری از این کشورها ضعیف‌تر هستیم و طبیعتاً نمی‌توانیم با هیچ رسانه و تبلیغاتی چنین مردمی را به خیابان‌ها بکشانیم. با وجود این مسائل در این لحظه تاریخی مردم به تشییع شهدا آمدند. به‌علاوه حتی اگر از حیث استمرار ماجرا نگاه بکنید و نه صرفاً تراکم جمعیت باید گفت استمرار حضور ملت ما در میدان‌ها را شاید نتوان در هیچ جایی پیدا کرد. ملتی که چهل و چند سال از انقلابش گذشته باشد و هر سال مردم پای ۲۲ بهمنش بیایند یا برای مثال حادثه‌ای که شاید از نظر ما اهمیت زیادی نداشته باشد، حضور مردم در نماز‌های جمعه است که در گستره زیادی هر هفته دارد برگزار می‌شود. ما در هر سال حدود ۵۲ هفته داریم و در گستره ملی در شهرها و شهرستان‌های مختلف، هر جمعه در واقع آدم‌ها می‌آیند برای یک نماز جمعه که البته در حد و اندازه خودش است. اما این آمدن‌ها در واقع نشانگر عمق تاریخی هویت ما است. یعنی این‌ها یک بهره‌ای از هویت تاریخی ما دارند می‌برند و مردم در نسبت به آن هویت گذشته، پای کار چنین رویدادهایی می‌آیند و چنین اتفاقاتی رقم می‌خورد.»
او با اشاره به مولفه و آورده‌های تاریخی ایرانیان افزود: «مؤلفه‌های اساسی هویت یک ملت را باید در آنجاهایی دنبال کرد که ضربات سنگین و جانکاهی یا تهدیدکننده‌ای بر هویت ملی دارد رقم می‌خورد و آنجاست که مولفه‌های اصلی از غیراصلی بازشناخته می‌شوند. در مورد مصادیق هویت‌های ملی باید یک مقدار با احتیاط رفتار کرد. لزوماً و مخصوصاً در فضای رسانه‌ای که ما با آن سروکار داریم، دنبال کردن خیلی از این مولفه‌ها به عنوان مولفه‌های اصیل نیازمند یک تأملات دقیق‌تری است که وقتی از جامعه ایرانی با عمق تمدنی قابل‌توجهی حرف می‌زنیم، ببینیم که این مصادیق آیا مصداق واقعاً مولفه‌های هویتی هستند یا نه. در واقع بود و نبود آن‌ها در درازمدت اصلاً تغییری در هویت ملی ایجاد می‌کند یا نه. مقابله با ظلم، مقابله با کودک‌کشی، مقابله با تجاوز به وطن، این‌ها می‌تواند جزء مولفه‌های تاریخی و هزارساله ما ایرانیان باشد.»
قائمی‌نیک با اشاره به اهمیت حفظ این اتحاد و انسجام ملت ایران افزود: «در جانب رقیب ما، یعنی رژیم‌صهیونیستی. رژیم‌صهیونیستی در تل‌آویو، یعنی در تلی از خاک که با موشک‌های ایران در این شهر ایجاد شده است، دو روز بعد از آتش‌بس، یک بیلبورد خیلی بزرگ را در شهر منتشر می‌کند و روی آن نوشته: «نسخه پیمان ابراهیم: اکنون زمان خاورمیانه جدید است.» و روی آن بیلبورد، هم عکس ترامپ، هم عکس نتانیاهو و هم عکس بخش قابل‌توجهی از سران کشورهای منطقه که در این مدت در طی پروژه عادی‌سازی روابط با رژیم‌صهیونیستی وارد تعاملات سازنده شدند، مثل قطر و امارات و تا اردن و امثال آن، تصاویر اشخاصی مانند محمود عباس و امثال این‌ها است. به‌علاوه این عبارت دیده می‌شود که: «در بحران‌ها فرصت‌ها پدید می‌آیند.» این نشان می‌دهد که رژیم‌صهیونیستی به‌درستی متوجه است که در اوج بحرانی که قرار دارد و به لحاظ افکار عمومی با مشکل جدی مواجه است برای اینکه نشان بدهد که در این جنگ تنها نبوده به نوعی می‌گوید پیمان ابراهیم پشت سرشان بوده است.»
احیای هویت تاریخی جامعه مهم‌ترین فرصت پیش روی ما است
او در ادامه افزود :«ما به طریق اولی، به دلیل بهره‌مندی از هویت تاریخی عمیقی که داریم، از این جنگ می‌توانیم استفاده بکنیم، به شرطی که هوشیار و آگاه باشیم. به این معنا، مهم‌ترین دستاورد و فرصتی که در حال حاضر برای ما وجود دارد، توجه به احیای هویت تاریخی جامعه ایرانی است. ما میراث‌دار تاریخ ملی ایران هستیم و ما یک تاریخی به درازای تاریخ اسلام و ایران داریم. این اتحاد میراث وحدت جامعه ایرانی با گذشته خودش است که توانسته آن‌ها را در این آستانه حساس احیا بکند و به رخ بکشد. به همین دلیل، توجه به هویت تاریخی جامعه ایران از مهم‌ترین موضوعاتی است که در حال حاضر ما را نه‌تنها در مواجهه با رژیم‌صهیونیستی، بلکه در مقابل موج بنیان‌برافکن نظم استعماری که تقریباً ۲۰۰ ساله در مواجهه با آن هستیم، قرار می‌دهد.»
متن کامل گفت‌وگو را در روزنامه «فرهیختگان» بخوانید.
مطالب پیشنهادی
