استراتژی مقابله راهبردی با آمریکا و رژیم صهیونیستی

میثم مهدیان جم، کارشناس ارشد روابط بین الملل: در فضای راهبردی معاصر که جهان شاهد تحولات پیچیده و متعددی در عرصه‌های ژئوپلیتیکی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی است، جمهوری اسلامی ایران با تهدیدات متعدد و ساختاری از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی مواجه است. مبارزه مؤثر با این تهدیدات، مستلزم اتخاذ راهبردهای کلان و مبتنی بر ظرفیت‌های درونی است. در این میان، تاکید مقام معظم رهبری در «بیانیه گام دوم انقلاب» بر مردمی‌سازی نبردها، نه تنها یک گزاره آرمانی بلکه به‌عنوان یک ضرورت راهبردی و عملی باید به عنوان موتور محرکه توان دفاعی و پیشرفت کشور تلقی شود.

۱. بستر راهبردی بیانیه گام دوم: تقویت بنیان‌های قدرت ملی

بیانیه گام دوم انقلاب در سال ۱۳۹۷ به مثابه نقشه راهی جامع برای پیمودن مسیر پیشرفت، استقلال و اقتدار ایران در دهه‌های آتی مطرح شد. این سند علاوه بر تبیین مأموریت‌های نسل جوان، بر اهمیت خودکفایی، استقلال فناورانه، نشاط و توانمندی نیروی انسانی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی در ساختارهای حکمرانی و دفاعی تأکید دارد. فعال‌سازی منابع مردمی، چیزی فراتر از یک شعار فرهنگی است و در واقع یک راهبرد کلان امنیتی است که ظرفیت مغفول شده در بدنه جامعه را به عنوان اهرم مقاومت تبدیل می‌کند.
این رویکرد از یک سو به گسترش فرهنگ مقاومت و ایثار در سطح جامعه می‌پردازد و از سوی دیگر به بهره‌گیری نظام‌مند از این نیروی عظیم انسانی در برابر تهدیدات واقعی می‌انجامد؛ ویژگی بارز این راهبرد آماده‌سازی یک جامعه بسیجی است — جامعه‌ای متشکل از افراد مؤمن، آگاه، منسجم و مسلح به روحیه مقاومت و توان عملیاتی.

۲. مردمی‌سازی نبرد: مفهومی فراتر از دفاع صرف

مردمی‌سازی نبرد یعنی مشارکت گسترده و سازمان یافته مردم در تمامی ابعاد مقابله با دشمن؛ نه فقط میدان رزم نظامی، بلکه در عرصه‌های اطلاعاتی، سایبری، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی. تجربه دفاع مقدس و درگیری‌های منطقه‌ای اخیر کشور نشان داد که تکیه صرف بر قوای نظامی رسمی نمی‌تواند تضمین‌کننده پیروزی باشد، بلکه یک "جبهه واحد مردمی" برای تحقق امنیت و ثبات حیاتی است.
از منظر علمی، این مدل دفاعی هم‌راستا با نظریه‌های "جنگ تمام‌عیار مردمی" (Total People’s War) است که بر بکارگیری کل ظرفیت‌های ملی در مقابل تجاوز بیرونی تأکید می‌کند. به عبارت دیگر، هر فرد یا بخش اجتماعی، نقش ویژه‌ای در این جبهه ایفا می‌کند و این مشارکت گسترده علاوه بر افزایش توان پدافندی، باعث پیچیدگی عملیات دشمن و کاهش توان او برای نفوذ می‌شود.

۳. استراتژی مقابله با آمریکا و رژیم صهیونیستی

آمریکا و رژیم صهیونیستی با استفاده از فشارهای اقتصادی، تحریم‌ها، عملیات روانی و نظامی تلاش می‌کنند تا توان داخلی ایران را کاهش داده و شرایط را برای مداخله و سلطه فراهم کنند. اما تجربه سال‌های گذشته و تحلیل روندهای موجود نشان می‌دهد که عامل تعیین‌کننده، میزان انسجام و مشارکت ملی است.
مردمی‌سازی نبرد، در واقع نوعی «جبهه‌سازی پهناور» است که با بهره‌گیری از شکل‌های مختلف بسیج عمومی، باعث خنثی‌سازی تهدیدهای نظامی، اقتصادی و امنیتی می‌شود. نیروهای مردمی، به عنوان نیرویی فراگیر، کارآمد، ارزان و دارای روحیه بالا، می‌توانند در مقابله با جنگ‌های نیابتی، عملیات تروریستی، حملات سایبری و فشارهای اقتصادی، نقش اساسی ایفا کنند.
این استراتژی در چارچوب «دفاع غیرمتوازن» قرار دارد؛ جایی‌که توان رسمی نظامی محدود می‌شود اما با استفاده از ظرفیت مردمی، قدرت بازدارندگی و مقابله‌ی راهبردی کشور افزایش می‌یابد. مردمی‌سازی نبرد برای جمهوری اسلامی ایران مزایایی همچون:
- ایجاد بستر بسیج همه‌جانبه از تمام اقشار جامعه؛
- ایجاد تعامل و هماهنگی بین بخش‌های نظامی و غیرنظامی؛
- افزایش انعطاف‌پذیری و پویایی واکنش در شرایط بحرانی؛
- کاهش هزینه‌های مستقیم نظامی و افزایش اثرگذاری بهینه منابع؛
- تقویت انسجام اجتماعی و وحدت ملی در مقابل فشارهای خارجی.

۴. ضرورت تحول فرهنگی برای همگون‌سازی با مردمی‌سازی نبرد

تحقق این راهبرد مستلزم تغییرات بنیانی در فرهنگ عمومی است؛ تقویت باورهای مقاومتی، گسترش روحیه خودباوری، و نهادینه کردن فرهنگ ایثار، شهادت و مسئولیت‌پذیری جمعی، به عنوان مبناهای اصلی مردمی‌سازی. رسانه‌ها، آموزش‌های رسمی و غیررسمی، مناسبت‌های ملی و بسیج‌های فرهنگی باید به صورت برنامه‌ریزی شده این فرهنگ را ترویج کنند.
جوانان، به عنوان سرمایه‌های اصلی کشور در «گام دوم»، نیازمند تربیت معنوی و عملی برای ایفای نقش فعال در نبرد‌های امروز و فردا هستند. انگیزه‌دهی و آموزش‌های مهارتی و فکری نسلی که به سرعت تحولات جهان را درک می‌کند، از اصلی‌ترین اقدامات در این زمینه است.

5. نتیجه‌گیری: کلید موفقیت در اتکا به مردم در نهایت، بیانیه گام دوم انقلاب

اسلامی، چراغ راهی برای مقابله با تهدیدات راهبردی معاصر است که دستاورد اصلی آن، مردمی‌سازی نبرد است. استفاده از پتانسیل عظیم فرهنگی، انسانی، اقتصادی و امنیتی مردم، به منزله سنگری محکم در برابر سیاست‌های تهاجمی آمریکا و رژیم صهیونیستی است.بدون شک، تداوم این سیاست مستلزم هماهنگی حاکمیت با بدنه مردمی، برنامه‌ریزی دقیق و آموزش مستمر است تا ظرفیت‌های بالقوه به بالفعل تبدیل شود و کشور بتواند در عرصه‌های مختلف نبردهای امروز و فردا با قدرت بیشتری حاضر شود و تهدیدات را به فرصت‌های ملی بدل سازد.