۳ کارشناس اقتصادی در گفتوگو با «فرهیختگان» تشریح کردندبرخی از اتفاقات در اقتصاد ازجمله احتمال کاهش فعالیتهای صنفی در بخشهایی همچون خدمات عمومی، کاهش تقاضا در بخشهای غیرضرور، احتمال افزایش چکهای برگشتی و عدم وصول مطالبات، احتمال کاهش درآمدهای ارزی، احتمال رکود در بخشهایی از اقتصاد و حتی چالش از دست دادن نیروی انسانی، اشتراکات دوره جنگ و دوره شیوع کووید۱۹ است.
پیشنهاد به فرمانده اقتصاد جنگ
فاطمه سادات مرتضویپس از اقدامات جنایتکارانه رژیم صهیونیستی علیه مردم ایران، در شرایط فعلی یکی از مهمترین اقداماتی که دولت باید انجام دهد و البته بخشهایی از آن درحال اجراست، تقلیل اثرات و تبعات این جنگ تحمیلی بر ایران است. گرچه دولت از مدتها قبل اقدامات احتیاطی و پیشبینیهای لازم را درخصوص این موضوع داشته و با واردات و ذخیره قابل توجه اقلام اساسی، اقلام واسطهای و سرمایهای بخشهای مختلف، اقدامات مناسبی در این خصوص داشته، اما این سوال نیز مطرح است که علاوهبر تضمین موجودی مناسب کالاهای اساسی و موردنیاز مردم، آیا لازم است دولت برای تقلیل اثرات و تبعات این جنگ اقدامات دیگری همچون اقدامات دوره شیوع ویروس کووید19 داشته باشد؟
«فرهیختگان» در گفتوگو با کارشناسان اقتصادی به این سوال پاسخ میدهد. لازم به ذکر است گرچه اتفاقاتی همچون تخریب داراییهای فیزیکی، ساختمانها و همچنین ذخایر انرژی و زیرساختها، جنگ را متفاوت از شیوع کرونا میکند، اما برخی از اتفاقات در اقتصاد ازجمله احتمال کاهش فعالیتهای صنفی در بخشهایی همچون خدمات عمومی، کاهش تقاضا در بخشهای غیرضرور، احتمال افزایش چکهای برگشتی و عدم وصول مطالبات، احتمال کاهش درآمدهای ارزی، احتمال رکود در بخشهایی از اقتصاد و حتی چالش از دست دادن نیروی انسانی، اشتراکات دوره جنگ و دوره شیوع کووید19 است که دولت باید همچون سالهای 1399 و 1400، پیشبینیهایی برای این موضوعات داشته باشد.
تبعات احتمالی جنگ بر بخشهای اقتصادی
هیچ جنگی و حتی جنگ چند روزه اخیر رژیم صهیونیستی علیه کشورمان ایران نیز به لحاظ اقتصادی بیتاثیر نبوده و دارای تبعات است. این تبعات، در وهله اول با از دست دادن گرانبهاترین و بیجایگزینترین دارایی مادی و معنوی که همان نیروی انسانی است، شروع شده و به تخریب زیرساختها و ساختمانها، خطوط تولید و حتی به موضوعات مالی و پولی نیز میرسد. نوسان در بازارهای مالی و بازار سرمایه، کاهش درآمد بخشهایی همچون گردشگری، شکلگیری رکود و تعمیق آن، افزایش نرخ چکهای برگشتی، کاهش درآمدهای ارزی دولت ازجمله فروش نفت، کاهش درآمدهای مالیاتی، افزایش موقتی بیکاری در برخی بخشها، کاهش فعالیت در برخی بخشها ازجمله بخشهای خدماتی، اختلال در زنجیره تامین و تولید در برخی بخشها، کاهش سرمایهگذاری از سوی بخش خصوصی و مواردی از این دست، موضوعاتی است که معمولاً با شروع جنگ، کشورها با آن مواجه میشوند. نوسانات سطح عمومی قیمتها، افزایش مطالبات غیرجاری بانکها، بنگاهها و خانوار، افزایش هزینههای جاری و عمرانی دولت نیز از دیگر تبعات ناگزیر جنگهاست.
لزوم طراحی یک طرح رفاهی
مجید شاکری، اقتصاددان در گفتوگو با «فرهیختگان» بر لزوم تدوین طرح های مشابه کالابرگ اشاره کرد و گفت: «در شرایط به اصطلاح جنگی، فارغ از هرچیزی که پیش روی ماست، در وهله اول ما نیازمند به یک تور اجتماعی هستیم؛ ما تجربه موفق کارت رفاه را داریم باید همان را مقداری سادهسازی کنیم، درواقع باید مقیاس شمول آن را ولو از پایه پولی گسترش دهیم تا دهکهای بیشتری از مردم شامل این طرح شوند.» وی ادامه داد: «ضروری است دولت در شرایط کنونی یک رژیم حداقل کالری را ضمانت کند و برنامهای را ذیل آن برای معیشت مردم تدوین کند؛ فارغ از آنکه چه چیزی روبهروی ماست یا چقدر زمان میبرد؛ چراکه خود مسئله یک چیز است اما وقایع پس از آن هم یک چیز دیگر.
لزوم تدوین سیاست اقتصاد جنگی برای توسعه
وی ادامه داد: «برای کنترل ترازنامه بایستی یک مازادی ذیل بند پیشران، به یک شکل تنظیم شود هم برای حفظ نظام بانکی، هم برای اینکه ضمانت در حدی از سرمایه در گردش آنها ایجاد شود.» این اقتصاددان ادامه داد: «باید بر واحدهای تولیدی درحوزههایی که دچار مشکل ارزی هستند سازوکاری برای دریافت خسارت جنگی تنظیم شود. این موارد گروهی از ضروریاتی است که در زمان فعلی بایستی تنظیم شود. در این زمان نکتهای وجود دارد، زمانی که طرف مقابل درصدد وارد کردن خساراتی به صورت هدفمند به کشور است، تقریبا مشخص میشود که برنامه بازسازی پس از جنگ، فارغ از نتیجه جنگ شامل چه اصولی خواهد بود.» وی تاکید کرد: «از الان بایستی سیاست و برنامه صنعتی مبتنی بر این شکل از بازسازی پس از جنگ، تعریف کنیم. به محض اینکه شرایط از این شکل خارج شود؛ میتوان با این سیاست توسعه کشور انجام شود.»
وی ادامه داد: «اگر احیاناً جنگ طولانی شد، این برنامهای که در واقع بتواند در آن زمان، یک اقتصاد جنگی مبتنی بر رشد حداقل سه و نیم درصد را ضمانت کند؛ میتواند قابل توجه و فکر کردن باشد.»
زنجیره تامین کالا مختل نشود
حسین درودیان، اقتصاددان در گفتوگو با «فرهیختگان» تاکید کرد: «در شرایط فعلی، حفظ زنجیره تامین کالا و خدمات از اهمیت بالایی برخوردار است. باید اقداماتی انجام دهیم تا این زنجیره مختل نشود و کالاها در دسترس باشند. این موضوع حتی مهمتر از تخصیص و توزیع کالاهاست.» وی افزود: «اگر زنجیره تامین به درستی عمل کند، میتوانیم به کیفیت توزیع و قیمتها نیز فکر کنیم، اما مسئله تولید نباید تحت تاثیر قرار گیرد.»
بانکها برای دریافت تسهیلات بانکی به مردم مهلت دهند
درودیان در پایان تصریح کرد: «ازجمله مهمترین مسائل در شرایط کنونی کشور و منطقه، بحث زنجیرههای تامین و تولید کالا، امهال و استمهال تسهیلات بانکی است.» وی تاکید کرد: «ضروری است در شرایط فعلی، شبکه بانکی به تمدید زمان و مهلتدهی حداقل یک تا دو ماهه تسهیلات معوقه بانکی و همچنین سازمان امور مالیاتی به اعطای تنفس پرداختهای مالیاتی روی بیاورد.»
لزوم مدیریت منابع مالیاتی
سیدعباس عباسپور هم تصریح کرد: «ضروری است در صورت امکان، سازمان امور مالیاتی همچون دوره شیوع کرونا، تسهیلاتی در حوزه مالیاتستانی در نظر بگیرد و برای برخی بخشهای آسیبپذیر، تنفسهای مالیاتی طراحی و اجرا کند. همچنین ضرورت دارد سازمان امور مالیاتی به همراه سازمان برنامه و بودجه، اولویتهای معافیتهای مالیاتی را تغییر داده و برخی از آنها را حذف و به جای آن، معافیتهای مدتدار و مشروطی را برای بخشهای آسیبپذیر اعطا کنند. یکی از نمونههای آن، کاهش معافیتهای مالیاتی شرکتهای بزرگ ازجمله شرکتهای معدنی و فلزی است.»
مطالب پیشنهادی
.gif?v=0)
