جعفر پناهی و بیانیه خفت‌بارش

پویان عسگری؛ فرهیختگان آنلاین: اینکه نهادهای «فرهنگی/هنری» غربی در بیست سال اخیر اعتبار و هویت قرن بیستمی خود را از دست داده‌اند بر کسی پوشیده نیست. نه جایزه صلح نوبل معنای صلح‌خواهی می‌دهد و نه اهدای نخل طلای کن براساس زیباشناسی سینمایی اتفاق می‌افتد. این نهادها صرفا اهرم‌هایی هستند از سوی «غربِ خبیث» برای تحت فشار گذاشتن «فرهنگ بومی» جوامع شرقی. مثالش همین مورد اخیر جشنواره فیلم کن است. جایی که در حضور آثار سینمایی برجسته، جایزه به نافیلمی می‌رسد که خوب شعار می‌دهد و اوامر غربی را برای غربی‌ها در قالب شعارهای صدمن‌یه‌غاز تکرار می‌کند. اینکه در سال ۱۴۰۱ چه اتفاقی در ایران افتاد نیاز به فهم درونی از پیچیدگی‌های جامعه ایران دارد نه بازی براساس الگوهای "غربِ خبیث". جعفر پناهی و امثالهم در نگاهی خوش‌بینانه برده «غرب خبیث» هستند و البته براساس دیدگاه واقع‌بینانه خائن به آرمان‌های تاریخی ایران و ایرانیان.

البته که جعفرِ «وسط‌باز» دوره‌های مختلفی داشته؛ از خرابکاری در حین صحبت سید مرتضی آوینی در ابتدای دهه هفتاد که شبیه به کودکی نادان در میان سخنرانی عاقلانه یک مرد، نویز ایجاد می‌کند تا جعفر همین اواخر که با آن ژست حال‌بهم‌زنِ آمیخته به خون قربانیان ۴۰۱، سرمست از بردن جایزه، شیهه خوشحالی می‌کشد. پناهی دهه هفتاد فیلمسازی بود که از دستیاری عباس کیارستمی به تقلید ناشیانه از آثار او رسید و البته تا قبل از فیلم سیاه‌نمای "دایره" هنوز تبدیل به عروسک‌ خیمه‌شب‌بازی «غرب خبیث» نشده بود. اشتباه سیستم فرهنگی در مدیریت امثال او، کار را به جایی رساند که بعد از "طلای سرخ" و "آفساید" پناهی کامل خرجش را از جامعه ایران سوا کرد. اتفاقات سال ۸۸، بالماسکه‌ای که برایش در فستیوال ونیز و فستیوال‌های بعدی به راه انداختند، جعفرِ بی‌اعتنا به منافع ملی ایرانیان را به جایی رساند که فکر کرد زبان مردم ایران است. توهم خالص.

اما حقیقت چیز دیگری است؛ ای جعفرِ «وسط‌باز» و جنگ‌طلب؛ تو فقط زبان/صدای خودت هستی و نه هیچ کس دیگر. منافع ملی ایران را ایرانیان تعیین می‌کنند و نه تو که صرفا مزدور/بله‌قربان‌گوی استعمار غربی هستی. کسی که در میانه جنگ، موضعی هم‌راستا با دشمن اتخاذ می‌کند خائن است و متجاوز به حقوق ملت. دوره بازی امثال تو مدت‌هاست که به پایان رسیده. جایزه مفتضحانه کن نه به کارنامه کم‌مایه تو اعتبار می‌دهد و نه معانی ضمنیِ سیاسی برای مردم ایران می‌سازد. در خلا انتزاعی خودت و همپالکی‌های ضدملی‌ات دست و پا می‌زنی و صدای خیانت منتشر می‌کنی. شرم بر تو! اما این را بدان و آگاه باش که در نظم فرهنگی جدید ایرانیان جایی برای تو و امثال تو نیست. شما خائنین با موضع خائنانه اخیر برای همیشه به زباله‌دان تاریخ فرهنگی ملت ایران پیوستید.