سرقت اسرائیل از میراث فرهنگی فلسطین

وقایع اسرائیلیه: وقتی اعراب به «خلیج‌فارس» ما آن نام جعلی و نچسب را نسبت می‌دهند چه حسی دارید؟ چه احساسی دارید که قطری‌ها و ترک‌ها ابن‌سینا و مولوی را از خودشان معرفی می‌کنند؟ وقتی زعفران ایرانی به اسپانیا صادر و آنجا بسته‌بندی و به‌عنوان زعفران اسپانیا در جهان پخش می‌شود ناراحت می‌شوید؟ برایتان سخت است که میراثتان را از دست بدهید؟ اگر این اتفاقات زیاد و پیاپی رخ دهد حتی ممکن است فکر کنید دیگرانی هستند که سعی دارند میراث شما را و طبیعتاً بعد از آن خود شما را از صحنه تاریخ پاک کنند. اگر این فکر را می‌کنید، حق دارید، دهه‌هاست که در نزدیکی ما، رژیم عبری در حال مصادره و بازتعریف میراث فلسطینی و لبنانی و قالب‌کردن آن به جهانیان به‌عنوان فرهنگ عبری است، در این شماره به بررسی بخشی، و فقط بخشی از این سرقت‌ها می‌پردازیم. 

سرقت فرهنگی، از کجا تا کجا؟ 

رژیم اسرائیل در گستره‌ای وسیع از حوزه‌های فرهنگی دست به مصادره و تحریف میراث دیگر ملل‌زده است. در عرصه غذا، پوشش سنتی و صنایع‌دستی، عناصر اصیل شرقی و عربی را به نام خود معرفی کرده‌اند. موسیقی و رقص‌های فولکلور منطقه که ریشه در سنت‌های فلسطینی و عربی دارند، به‌عنوان «موسیقی یهودی» بازنمایی می‌شوند. در معماری، سبک‌های بومی و اسلامی را با تغییراتی جزئی به نام معماری اسرائیلی عرضه کرده‌اند. ادبیات و هنر‌های تجسمی نیز از این مصادره در امان نمانده‌اند، جایی که مضامین و روایت‌های منطقه‌ای به نام نویسندگان و هنرمندان اسرائیلی ثبت شده‌اند. جشن‌های باستانی و آیین‌های مذهبی مشترک میان ادیان نیز مورد تحریف قرار گرفته‌اند. حتی در حوزه زبان، واژگان و اصطلاحات عربی با تغییراتی جزئی به فرهنگ عبری منتسب شده‌اند. نام‌گذاری اماکن جغرافیایی و تاریخی نیز بخشی دیگر از این پروژه وسیع جعل هویت است که با هدف حذف تدریجی میراث‌فرهنگی اصیل ساکنان منطقه انجام می‌شود. این روند نظام‌مند، نه‌تنها یک سرقت فرهنگی، بلکه تلاشی برای بازنویسی تاریخ و هویت‌زدایی از مردم بومی است. 

مگر غذا هم می‌شود دزدید؟ 

بله که می‌شود! رژیم عبری با برنامه‌ای نظام‌مند به مصادره و تحریف غذا‌های سنتی منطقه پرداخته است. غذا‌های اصیل فلسطینی مانند فلافل، حمص، مسخن، کعک و معجنات که قرن‌ها بخشی از فرهنگ غذایی فلسطین بوده‌اند، امروز در رسانه‌های غربی به‌عنوان «غذا‌های اسرائیلی» معرفی می‌شوند. این رژیم با تبلیغات گسترده و استفاده از ابزار‌های رسانه‌ای، نه‌تنها این خوراکی‌های سنتی را به نام خود ثبت کرده، بلکه با ایجاد تغییرات جزئی در دستورالعمل‌ها، سعی در قطع پیوند این غذا‌ها با خاستگاه اصلی‌شان دارد. حتی شیرینی‌های سنتی مانند کنافه که ریشه در شهر نابلس دارد، اکنون در بسیاری از منابع بین‌المللی به‌عنوان یک دسر «یهودی» معرفی می‌شود. 

لباس؟ واقعاً، لباس؟ 

تعجبی ندارد، بله پوشاک هم بخشی از دزدی‌های فرهنگی رژیم است. رژیم اسرائیل در حوزه پوشاک نیز به مصادره نماد‌های فرهنگی منطقه پرداخته است. کوفیه، این پارچه سیاه‌وسفید نمادین که قرن‌ها بخشی از هویت فلسطینی‌ها بوده، امروز در رسانه‌های غربی به‌عنوان «پوشش یهودی» بازنمایی می‌شود. دشداشه، لباس سنتی مردان عرب، نیز با تغییراتی جزئی به‌عنوان مد «شرقی اسرائیلی» عرضه می‌شود، حتی صنعت مد اسرائیل با کپی‌برداری از طرح‌های سنتی فلسطینی مانند گل‌دوزی‌های تطریزی که هر نقش آن روایتی از تاریخ و جغرافیای فلسطین است، این هنر اصیل را به نام خود به بازار‌های جهانی معرفی کرده‌اند. این سرقت سازمان‌یافته تنها به پوشاک محدود نبوده، بلکه شامل زیورآلات سنتی، طراحی پارچه و حتی شیوه‌های بافت نیز می‌شود. 

بیا و حداقل به موسیقی رحم‌کن! 

امکان ندارد! رژیم عبری در حوزه موسیقی به شکلی سیستماتیک به مصادره و تحریف عناصر موسیقی شرقی پرداخته است. مقام‌های اصیل عربی مانند «بیاتی»، «حجاز» و «راست» که در موسیقی فلسطینی ریشه‌ای چندصدساله دارند، با تغییر نام و ادعای ابداع، به‌عنوان «مقام‌های یهودی» معرفی می‌شوند. ریتم‌های سنتی مانند «واحد - اَکد» (۴/۴) و «سایغ» (۸/۶) که در موسیقی فلسطینی کاربرد گسترده‌ای دارند، با تغییرات کوچک در آرایش ضرب‌ها و عرضه در قالب‌های مدرن، به‌عنوان ابداعات موسیقایی اسرائیل به جهان عرضه می‌شوند، حتی تکنیک‌های اجرایی مانند «تکریز» (تمرکز روی یک نت) و «تحریر» در آواز که بخشی از مهارت‌های سنتی خوانندگان عرب است، امروز در رسانه‌های غربی به‌عنوان «سبک‌های آوازی یهودی - شرقی» بازاریابی می‌شوند. این سرقت هنری حتی شامل ترانه‌های فولکلور فلسطینی نیز شده که با تغییر متن به زبان عبری و حفظ ملودی اصلی، به‌عنوان آثار جدید معرفی می‌گردند. 

گزارش کامل محمدعلی یزدانیار، خبرنگار را در وقایع اسرائیلیه بخوانید.