۱۰۰ روز از زندانی شدن مهدیه اسفندیاری گذشت

زهرا طیبیخبرنگار

23 اسفند ماه 1403 قرار بود مهدیه اسفندیاری، برای همیشه فرانسه را به مقصد تهران ترک کند اما اوایل اسفند ماه نیرو‌های پلیس فرانسه وارد خانه‌اش می‌شوند، بازداشتش می‌کنند و بالاخره بعد از 3 روز خانواده متوجه می‌شوند که مهدیه در بازداشت پلیس فرانسه است. فرانسوی‌ها به اتهام حمایت از تروریسم او را بازداشت کردند.

حالا نزدیک به 100 روزی می‌شود که مهدیه اسفندیاری در بازداشت انفرادی است و شرایط خوبی ندارد. فرانسوی‌ها این اتهام را تنها به این خاطر وارد کردند که او در یک کانال تلگرامی، محتوا‌هایی علیه جنایات رژیم صهیونیستی منتشر کرده است. با این حال دولت فرانسه نه‌تنها برمبنای حقوق بشر شرایط مناسبی برای بازداشت مهدیه فراهم نکرده، بلکه تاکنون هیچ دادگاهی برای رسیدگی به اتهامات او و ارائه ادله مشخص برای محکومیت او برگزار نشده است.

در سمت دیگر نیز سؤالاتی در این مورد بی‌پاسخ مانده که دستگاه وزارت خارجه تاکنون چه اقداماتی برای آزادی مهدیه اسفندیاری انجام داده و چرا بازداشت او اینقدر طولانی شده است؟ برای بررسی این موضوع ابتدا با الهام عابدینی، کارشناس مسائل بین‌الملل گفت‌وگو کردیم و سپس سراغ خانواده مهدیه رفتیم و با محدثه اسفندیاری خواهر مهدیه در مورد جزئیات بازداشت و پیگیری آزادی او گفت‌وگو کردیم که در ادامه از نظر می‌گذرانید. 

الهام عابدینی: بی‌توجهی به بازداشت‌هایی مثل مهدیه، هزینۀ بازداشت اتباع ایرانی را پایین می‌آورد

الهام عابدینی در توضیح علت بازداشت مهدیه اسفندیاری، گفت: «بعد از عملیات طوفان الاقصی و آغاز دور جدیدی از نسل‌کشی رژیم صهیونیستی علیه فلسطینی‌ها، مهدیه در کانال تلگرامی‌اش مطلب می‌نوشته و مطالبی که می‌نوشته، آن‌طور که فرانسه اعلام کرده، تشویق به تروریسم محسوب می‌شود، به این خاطر که از خود عملیات طوفان الاقصی، تلویحاً اعلام حمایت کرده بوده و آن را حق فلسطینی‌ها می‌دانسته است. این‌طور می‌شود که مهدیه، با اینکه هشت سال بوده که در فرانسه زندگی می‌کرده و این‌گونه هم نبوده که هیچ‌وقت در حمایت از فلسطین کاری نکرده باشد، ولی همین به‌وضوح نشان می‌دهد که چقدر بعد از طوفان الاقصی، سیاست‌های سرکوب علیه حامیان فلسطین سخت‌گیرانه‌تر شده و اصلاً ما بعد از طوفان الاقصی شاهد بودیم در کشور‌های دیگر هم مثل فرانسه، آلمان، آمریکا، چندین گروه فعال در حوزه فلسطین ممنوع‌الفعالیت شدند.»

وزارت خارجه می‌توانست بیشتر همکاری کند

عابدینی به این موضوع هم اشاره کرد که برمبنای صحبت با خانواده، وزارت خارجه می‌توانست همکاری‌های بیشتری برای آزادی مهدیه داشته باشد و گفت: «طبق صحبت‌هایی که با خانواده و نزدیکان مهدیه داشتم، آن‌ها معتقدند در این میانه، وزارت امور خارجه با اینکه همکاری‌هایی داشته، ولی می‌توانسته کنشگری‌های بیشتری انجام دهد. به‌عنوان مثال، چیزی که به من گفتند این بود که در مقطعی فرانسه به وزارت امور خارجه گفته بوده اگر خانواده مهدیه یک آدرس معرفی کنند، مهدیه می‌تواند مشروط آزاد شود؛ به شرطی که هر روز خودش را معرفی کند، ولی حداقل از زندان بیرون خواهد بود. اما این اتفاق محقق نشد و هنوز هم محقق نشده است. درنهایت، چیزی که الان شاهد آن هستیم این است که مهدیه هنوز در انفرادی است و آن‌هم در زندانی که عمدتاً مخصوص زندانیان سیاسی نیست، بلکه برای متجاوزان، قاتلان و مجرمان خطرناک است. این زندان شرایط سختی دارد و اینکه فرانسه قوانین سختگیرانه‌ای علیه مسلمانان و به‌اصطلاح، نماد‌های دینی دارد و با ادعا‌هایی که درباره سکولاریسم مطرح می‌کند، نتیجه‌اش این شده که دسترسی مهدیه حتی به مسائلی مثل حجاب، غذای حلال و دیگر ارزش‌هایی که برایش مهم و جزء حقوق اولیه‌اش هستند، با مشکل مواجه شده است. برای مهدیه هنوز هیچ دادگاهی تشکیل نشده و تنها اتهامی که از ابتدا مطرح کرده‌اند این است که فعالیت‌هایش در همان کانال تلگرامی و در فضای مجازی، به عنوان «تشویق به تروریسم» محسوب می‌شود ولی دادگاه هنوز برایش تشکیل نشده است. چیزی که گفته‌اند این است که تا دو هفته آینده دادگاه تشکیل می‌شود و تازه در آن زمان تصمیم می‌گیرند که قرار است چه اتفاقی برایش بیفتد.»
عابدینی به این موضوع هم اشاره کرد که اتفاقی که برای مهدیه افتاد تنها یک نمونه از سرکوب‌های حامیان فلسطین است و گفت: «نکته آخر که به نظرم مهم است به آن توجه کنیم، اتفاقی است که به‌صورت کلی در حال رخ دادن است و آن هم بحث سرکوب عمومی حامیان فلسطین است که در کشور‌های مختلف غربی اتفاق می‌افتد. مهدیه تنها یک نمونه است از یک الگوی تکراری و تکرارشونده که همیشه وجود داشته، اما اکنون بسیار شدیدتر و گسترده‌تر خود را نشان می‌دهد. موضوع دیگر، بحث حمایت و حفاظت از اتباع ایرانی در کشور‌های دیگر است. واقعاً در مواردی، حتی نه لزوماً مشابه، بلکه بسیار کم‌اهمیت‌تر از این مورد، شاهد بوده‌ایم که اگر یک تبعه خارجی در ایران بازداشت شده باشد، آن مسئله به یک موضوع ملی جدی برای کشور مبدأ تبدیل شده است. حتی در برخی موارد دیدیم که فرانسه برای تبعه خود به دادگاه بین‌المللی شکایت کرده است. یا در موارد دیگر، بازداشت‌هایی صورت گرفته که اصلاً قابل قیاس با شرایط مهدیه نیست؛ زیرا موضوع صرفاً فعالیتی در فضای مجازی درباره فلسطین بوده، آن هم به زبان فرانسوی و اساساً ارتباطی با امنیت ملی خود فرانسه نداشته است. اما می‌بینیم در آن موارد، رسانه‌های آن کشور‌ها چقدر به موضوع می‌پردازند، چقدر کنشگری انجام می‌دهند، حتی گاهی جلوی سفارت‌ها تجمع می‌کنند یا کمپین راه می‌اندازند. ولی واقعاً ما در اینجا شاهد چنین واکنشی نیستیم. این مسئله هزینه‌زا است؛ یعنی به‌صراحت دارید می‌گویید اهمیتی ندارد اگر تبعه من در کشوری دچار مشکل شود، و با این کار عملاً هزینه‌ای که کشور‌های دیگر برای دفاع از اتباع خود صرف می‌کنند را پایین می‌آورید.»

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.

مصاحبه مرتبط را بخوانید:

محدثه اسفندیاری، خواهر مهدیه اسفندیاری: مهدیه می‌خواست ۲۰ اسفند به تهران برگردد که بازداشت شد