کدام واحد اینوپولیس ایران می‌شود؟اجلاس «کازان فروم ۲۰۲۵» با تمرکز بر پیوندهای علمی، فرهنگی و اقتصادی میان روسیه و جهان اسلام، فرصتی برای دیپلماسی علمی و همکاری دانشگاهی ایجاد کرد.
بررسی دستاوردهای سفر رئیس دانشگاه آزاد به کازان
سارا طاهریاردیبهشت امسال شهر کازان روسیه بار دیگر میزبان چهره‌هایی از سراسر جهان اسلام بود. چهره‌هایی که در اجلاسی با عنوان «کازان فروم 2025» گرد هم آمده بودند تا از ظرفیت گفت‌وگو، علم و فرهنگ برای آینده‌ای روشن‌تر بهره بگیرند. امسال این اجلاس بین‌المللی وارد شانزدهمین دوره خود شد؛ رویدادی که اکنون دیگر تنها یک نشست اقتصادی نیست، بلکه به نقطه تلاقی فرهنگ‌ها، منافع اقتصادی و دیپلماسی نرم میان روسیه و کشور‌های عضو سازمان همکاری اسلامی تبدیل شده است. بنابراین «کازان فروم» حالا رویدادی است فراتر از یک اجلاس رسمی. رویدادی که به عرصه‌ای زنده برای گفت‌وگوهای تمدنی، تعاملات دانشگاهی و توسعه فناوری میان کشور‌ها تبدیل شده است.
آنچه این اجلاس را در این دوره از دیگر نشست‌های اقتصادی متمایز می‌کرد، نه‌تنها تمرکز آن بر تجارت و سرمایه‌گذاری، بلکه نگاهی بود که به پیوندهای فرهنگی و مشترکات تمدنی داشت. از گفت‌وگو درباره فرصت‌های تجاری گرفته تا تبادل ایده‌های نوآورانه در حوزه‌های فناوری و آموزش همه در این اجلاس جای خود را دارند.
حضور رئیس دانشگاه آزاد در میان هیئت‌های رسمی تمایز دیگر این اجلاس با دوره‌های قبل از آن بود. او نه‌تنها به‌عنوان یک چهره دانشگاهی بلکه به‌عنوان نماینده یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های آموزش عالی منطقه با هدفی مشخص، یعنی گسترش دیپلماسی علمی و همکاری دانشگاهی در مقیاسی فراتر از مرز‌های ملی در این اجلاس شرکت کرد.
دکتر طهرانچی در سفر خود به روسیه ابتدا در اجلاس بین‌المللی «کازان‌فروم ۲۰۲۵» حضور پیدا کرد و سپس در نشست تخصصی هوش مصنوعی با عنوان «تسریع توسعه علم دیجیتال: هوش مصنوعی در شیمی، فیزیک و زیست‌شناسی» سخنرانی کرد، از دانشگاه اینوپولیس بازدید و در دیدار با رؤسای دانشگاه فدرال کازان و دانشگاه انرژی کازان، چند تفاهم‌نامه مهم علمی و آموزشی به امضا رساند تا مقدمات گسترش همکاری‌های تحقیقاتی و عملی مشترک با مؤسسات برجسته روسی فراهم شود. بازدید دکتر طهرانچی از نمایشگاه کازان فروم ۲۰۲۵ و حضور در غرفه‌های ایرانی و دیدار با معاون وزیر ورزش جمهوری تاتارستان از دیگر بخش‌های سفر او به روسیه بود.
آغاز یک گفت‌وگوی سازنده
کازان، شهری با پیشینه‌ای ترکی - روسی، به یک پل فرهنگی و علمی میان شرق و غرب تبدیل شده است. حضور دانشگاه فدرال کازان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز علمی فدراسیون روسیه در این معادله، فرصتی مغتنم برای هم‌افزایی میان دو کشور ایران و روسیه را فراهم کرد. یکی از قسمت‌های سفر دکتر طهرانچی به کازان حضور در دانشگاه فدرال کازان روسیه بود. حضوری که به عقد یک تفاهم‌نامه منجر شد و در حاشیه اجلاس کازان با محوریت گروه چشم‌انداز راهبردی روسیه – جهان اسلام، تفاهم‌نامه همکاری میان دانشگاه آزاد استان تهران و دانشگاه فدرال کازان روسیه به امضا رسید. رئیس دانشگاه آزاد البته در یکی از پنل‌های کلیدی کازان فروم با موضوع همکاری علمی میان روسیه و جهان اسلام نیز حضور پیدا کرد. پنلی که در آن بر نیاز به ایجاد یک پلتفرم نوین همکاری بین کشور‌های اسلامی و روسیه تأکید شد.
دکتر طهرانچی در این پنل سخنانش را با ترسیم چهره علمی امروز ایران آغاز کرد؛ کشوری که در دو دهه اخیر، با عزم راسخ در مسیر توسعه علمی گام برداشته و اکنون میزبان بیش از سه میلیون دانشجو و ده‌ها هزار عضو هیئت‌علمی است. به گفته او دانشگاه آزاد به‌تنهایی مسئولیت آموزش ۴۰ درصد از دانشجویان کشور را برعهده دارد.
اما پیام اصلی سخنان دکتر طهرانچی، فراتر از آمار و ارقام بود؛ او با نگاهی موشکافانه به تفاوت بنیادین میان نیمه دوم قرن بیستم و آغاز قرن بیست‌ویکم، به «تحول پارادایم‌های علمی» اشاره کرد. به گفته او، فناوری به لوکوموتیو علم و فرهنگ تبدیل شده و دیگر نمی‌توان با رویکرد‌های گذشته به استقبال آینده رفت.
او در این نشست تأکید کرد «در قرن بیستم، دانش در موضوعاتی مثل فناوری هسته‌ای و فضایی متجلی می‌شد؛ اما امروز، هوش مصنوعی، فناوری‌های کوانتومی و زیستی - اجتماعی به محور توسعه علمی تبدیل شده‌اند. شبکه‌های ارتباطی، شکل کلاسیک تبادل علمی را دگرگون کرده‌اند و نسل آینده دانشجویان، بیش از آنکه نیاز به جابه‌جایی فیزیکی داشته باشند، نیازمند دسترسی به ظرفیت‌های فناورانه و دانشی جدید هستند.»
دکتر طهرانچی با تأکید بر اینکه ارتباطات علمی صرف دیگر کافی نیست، خواستار ایجاد یک پلتفرم همکاری جدید میان کشور‌های اسلامی و روسیه شد. پلتفرمی که نه فقط علم، بلکه فرهنگ و فناوری را در هم بیامیزد و در مسیر مشترک‌سازی آینده گام بردارد.
او تأکید کرد ایران با تجربه میزبانی از هزاران دانشجوی خارجی و با نگاهی راهبردی به دیپلماسی علمی، آمادگی کامل دارد تا به همراه روسیه و سایر کشور‌های اسلامی چنین پلتفرمی را طراحی و راه‌اندازی کند. رئیس دانشگاه آزاد این‌گونه نشست‌ها را فرصتی برای بذرپاشی آینده‌ای متفاوت در روابط علمی جهان اسلام و روسیه دانست؛ آینده‌ای که باید بر پایه همگرایی، اشتراک دانش و نوسازی رویکرد‌های علمی شکل گیرد.
آغاز همکاری دانشگاه آزاد و کازان با امضای تفاهم‌نامه
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد یکی از اتفاقاتی که در دیدار دکتر طهرانچی با مسئولان دانشگاه کازان روسیه رقم خورد، امضای یک تفاهم‌نامه بود. تفاهم‌نامه‌ای که یک طرف آن دانشگاه فدرال کازان و طرف دیگرش دانشگاه آزاد استان تهران بود. تفاهم‌نامه‌ای که نه صرفاً یک حرکت نمادین، بلکه گامی عملی برای اجرای پروژه‌های مشترک علمی، تبادل استاد و دانشجو و هم‌افزایی در پژوهش‌های فناوری و علوم‌انسانی بود. همچنین تفاهم‌نامه‌ای میان دکتر طهرانچی و آکادمی علوم که یکی از معتبرترین نهاد‌ها و میزبان فروم کازان بود به امضا رسید.
از امضای تفاهم‌نامه تا دیدار با معاون وزیر ورزش تاتارستان
دیدار با مسئولان دانشگاه فدرال کازان، امضای تفاهم‌نامه و سخنرانی دکتر طهرانچی در پنل دانشگاه فدرال کازان تنها بخش سفر دکتر طهرانچی به اجلاس کازان نبود. او در جریان سفر خود از بخش‌های مختلف نمایشگاه «کازان فروم ۲۰۲۵» نیز بازدید کرد و با حضور در غرفه‌های ایرانی ضمن آشنایی با ظرفیت‌های ارائه‌شده از سوی شرکت‌ها و دانشگاه‌های داخلی با معاون وزیر ورزش جمهوری تاتارستان نیز دیدار و گفت‌وگو کرد.
یکی دیگر از اتفاقات مهم در حاشیه این اجلاس دیداری صمیمانه و درعین‌حال هدفمند میان دکتر طهرانچی و ادوارد ابدولزیانوف، رئیس دانشگاه انرژی کازان بود. دکتر طهرانچی در ابتدای این دیدار با نگاهی به دستاوردهای دانشگاه انرژی کازان، از «یک دهه تلاش موفق در تربیت نیروی انسانی» در دانشگاه انرژی سخن گفت؛ دانشگاهی که امروز الگویی برای پاسخ به نیاز‌های جدید نسل جوان در حوزه‌هایی مثل هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین به شمار می‌آید. او با تأکید بر اینکه دیدگاه‌ها و ارزش‌های مشترک دو طرف می‌تواند پایه‌گذار یک همکاری عمیق علمی باشد اظهار امیدواری کرد که این نشست آغازی برای همکاری‌های واقعی و اثربخش باشد.
رئیس دانشگاه آزاد در ادامه سخنانش از ظرفیت‌ها و تحولات گسترده این دانشگاه سخن گفت؛ دانشگاهی که با گذشت ۴۳ سال از تأسیس آن، امروز سهمی نزدیک به ۴۰ درصد از آموزش عالی ایران را بر عهده دارد. او با اشاره به افزایش ۳۰ درصدی جذب دانشجو در دانشگاه آزاد در مقابل کاهش ۲۰ درصدی در دانشگاه‌های دولتی، این روند را نتیجه تغییر در ساختار آموزشی برای پاسخ به نیاز‌های نسل جدید دانست.
انرژی؛ پل ارتباطی ایران و روسیه
اما نقطه‌عطف این گفت‌وگو موضوعی بود که هر دو طرف بر آن اتفاق‌نظر داشتند؛ انرژی. دکتر طهرانچی با اشاره به چالش‌های حوزه انرژی در ایران اشاره کرد و گفت که دوسوم خاک ایران منطقه کویری است بنابراین ایران ظرفیت بالایی برای تولید انرژی خورشیدی دارد. او روش دانشگاه انرژی روسیه در حوزه انرژی حرارتی را جالب دانست و پیشنهاد تشکیل یک تیم مشترک برای همکاری دقیق در این زمینه را مطرح کرد. به گفته او، روش‌های پیشرفته دانشگاه انرژی کازان در این حوزه می‌تواند الهام‌بخش تحول در ایران باشد. البته او صراحتاً تأکید کرد دانشگاه به دنبال تفاهم‌نامه‌های تشریفاتی نیست؛ بلکه نیاز به یک نقشه‌راه عملیاتی دارد تا همکاری‌ها واقعاً ثمربخش شوند. به گفته دکتر طهرانچی در حدود ۱۵ درصد از رشته‌های دانشگاه انرژی کازان تغییراتی اعمال شده و این دیدار می‌تواند نقطه شروعی برای همکاری‌های گسترده در تربیت نیروی ماهر برای صنعت باشد. البته او در ادامه با اشاره به ساختار غیردولتی دانشگاه آزاد بر لزوم تعریف چهارچوب اقتصادی پایدار برای استمرار این همکاری‌ها تأکید کرد. در پایان این دیدار، معاونان دانشگاه انرژی کازان نیز با استقبال از پیشنهادهای مطرح‌شده خواستار تدوین پیش‌نویس همکاری عملیاتی شدند و در نهایت هم دانشگاه انرژی روسیه و هم مسئولان دانشگاه آزاد بر لزوم داشتن نگاه اقتصادی به پروژه‌های مشترک توافق کردند.
گفتگوهای مرتبط را بخوانید:
مطالب پیشنهادی
