عبدالرضا فرجی‌راد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» مطرح کرد:پیشنهاد آمریکا احتمالاً شامل تشکیل کنسرسیوم مشترک و انتقال غنی‌سازی به خارج از خاک ایران است، اما جزئیات آن همچنان در حد گمانه‌زنی رسانه‌ها باقی مانده است.
آمریکا به‌دنبال ادامۀ غنی‌سازی خارج از ایران
اگر گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درست باشد به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها پیشنهادی مبنی بر تشکیل کنسرسیوم مشترک و ادامه غنی‌سازی خارج از خاک ایران ارائه خواهند کرد، آن‌هم مشروط براینکه برنامه هسته‌ای در خاک ایران تعلیق شود. برای بررسی ابعاد این پیشنهاد و گمانه‌زنی‌ها با عبدالرضا فرجی‌راد، کارشناس مسائل بین‌الملل گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
فعلا فقط گمانه‌زنی رسانه‌ها را داریم
فرجی‌راد در مورد محتوای پیشنهاد ویتکاف که دیروز به تهران رسیده، گفت: «ما اطلاعات دقیقی نداریم که در پیشنهاد ویتکاف، چه موضوعاتی درج شده است، تنها اطلاعاتی که داریم، گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای است. پیشنهاد ویتکاف ممکن است تشکیل کنسرسیوم باشد، به شرطی که ایران کنسرسیومی شامل ایران، عربستان و امارات را بپذیرد و اجازه غنی‌سازی داده شود. واقعیت این است که ما نمی‌دانیم ماجرا دقیقاً چیست. در بعضی مواضع نظرات روزنامه‌ها درست از آب درآمده یا بخشی از آن درست بوده یا اصلاً درست نبوده است. اما بالاخره ایران و آمریکا در حال گفت‌وگو هستند اما در پنج دور گفت‌وگویی که داشتند، پیشرفت چندانی نداشتند؛ به‌ویژه اینکه آن‌ها بر عدم غنی‌سازی و ایران بر غنی‌سازی اصرار دارد. اگر پیشنهادی که آمریکایی‌ها ارائه می‌کنند به‌ویژه آنچه آکسیوس منتشر کرده، درست باشد، نشان می‌دهد آمریکایی‌ها به‌طور جد دنبال این هستند که مذاکرات به نتیجه برسد و یک دستاوردی برای آن‌ها داشته باشد و از تنش و درگیری پرهیز شود.»
نمی‌شود گفت آمریکا از آنچه در آژانس می‌گذرد، بی‌خبر است
فرجی‌راد در مورد گزارش منتشرشده آژانس علیه فعالیت هسته‌ای ایران و فعال کردن ابزار‌های فشار پیش از این پیشنهاد گفت: «گزارش آژانس، یک گزارش غیرمنتظره بود؛ کسی تصورش را نمی‌کرد. اگر گروسی اعتقاد دارد که ایران ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم انباشت کرده و از ۲۷۸ به ۱۳۰ تا ۱۳۳ کیلوگرم اضافه کرده است، چرا این را در چند ماه گذشته مطرح نمی‌کرد؟ فردی که همیشه در ماه‌های گذشته می‌گفت هیچ راهی جز دیپلماسی برای حل‌وفصل مسئله هسته‌ای ایران وجود ندارد، یک‌باره گزارشی تند می‌دهد که خوراکی بشود برای رفتن پرونده به شورای امنیت از طریق مکانیسم ماشه که شورای حکام قطعنامه‌ای تند و تیز بدهد و اروپایی‌ها از آن استفاده کنند. در مورد اینکه ارتباطی بین آن چیزی که همزمان گروسی و ویتکاف ارائه کردند، وجود دارد یا نه؟ نمی‌توانیم بگوییم که آمریکا از چیزی که در آژانس می‌گذرد، خبر ندارد. بالاخره سازمان‌های اطلاعاتی آمریکایی‌ها کار می‌کند. اروپایی‌ها در ماه‌های اخیر خیلی به اروپا نزدیک شدند و گروسی هم به اروپا نزدیک شده است. علتش این است که آمریکا مقداری بی‌توجهی می‌کند و گروسی دوست داشته که در مذاکرات حضور داشته باشد، چند بار هم درخواست داده؛ که آژانس در مذاکرات حضور داشته باشد. اما آمریکا نه‌تنها آژانس را راه نداده، بلکه اروپایی‌ها را هم راه نداده و آن‌ها هم دلخور هستند. لذا به نظر من آمریکا می‌تواند از مسئله‌ای که گروسی مطرح کرده، به‌عنوان ابزار فشار استفاده کند. به این معنی که چون مسئله مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک برای ایران خیلی مهم است و ایران نمی‌خواهد این تحریم‌ها ادامه پیدا کند، آمریکایی‌ها ممکن است با آژانس هماهنگ کرده باشند. ممکن هم هست که اصلاً هماهنگ نکرده باشند. اما احتمال اینکه هماهنگ کرده باشند، وجود دارد. یک نکته را نباید فراموش کنیم؛ با اینکه در موضوع غزه، اروپایی‌ها با اسرائیل مسئله دارند، اما در مورد مسئله ایران، هماهنگ هستند. گروسی در ماه‌های گذشته براینکه هیچ راهی جز دیپلماسی وجود ندارد تأکید داشت. اما دقیقاً برعکس آن چیزی که پیش از این گفته بود، عمل کرد. اگر اتفاقی بیفتد، گروسی در ایجاد تنش نقش مهمی دارد؛ حالا تفاوت نمی‌کند، این تنش در سطح ایران و آمریکا یا در سطح اروپا و آژانس باشد. در واقع آژانس باید پاسخگو باشد، به‌ویژه اینکه ایشان به تهران آمد، چندین بار درخواست گفت‌وگو‌هایی داشت، طرف ایرانی به‌طور نسبی از خودش رضایت نشان داد و گفت که حاضر است گفت‌وگو‌ها را ادامه دهد. معاونش را دو روز پیش به تهران فرستاد؛ درحالی‌که اگر اشتباه نکنم، معاونش در تهران بود و ایشان چنین گزارشی را ارائه داد، این نشان می‌دهد فشاری روی گروسی بوده و او هم این فشار را پذیرفته و نتیجه‌اش این شده که روز شنبه گزارش وی برای شورای حکام منتشر شد.»
آمریکا به دنبال ادامۀ غنی‌سازی خارج از ایران
فرجی‌راد در مورد پیشنهاد ویتکاف که از یک‌سو تعلیق غنی‌سازی و از سوی دیگر به‌رسمیت‌شناختن حق غنی‌سازی را مطرح می‌کنند، گفت: «آنچه منتشر شده می‌تواند، یک بازی رسانه‌ای باشد. در واقع آمریکایی‌ها می‌خواهند بگویند شما کنسرسیوم را برگزار کنید، اما وقتی این مطلب را بیان می‌کنند، معلوم نیست هدفشان از غنی‌سازی چیست. چیزی که آن‌ها از کنسرسیوم می‌فهمند این است که کنسرسیومی انجام شود که غنی‌سازی در داخل ایران نباشد و کنسرسیوم در یک کشور دیگر یا این‌طور که رسانه‌ها قبلاً نوشتند، در یکی از جزایر حوزه خلیج‌فارس باشد که اسمی هم از آن نبرده‌اند. لذا مسئله کلی این است که با توجه به اینکه ایران هم در دور چهارم گفت که کنسرسیوم مطرح شد و ما مطرح نکردیم و طرف دیگر مطرح کرده است، یعنی ایران هم به کنسرسیوم به‌عنوان یک راه‌حل نگاه می‌کند و نمی‌خواهد کاملاً ردش کند. اما خود موضوع کنسرسیوم هم بحث‌های طولانی دارد. اینکه در این کنسرسیوم می‌خواهند چه کنند؟ اصل ماجرا غنی‌سازی است. آیا این کنسرسیوم در داخل خاک ایران می‌تواند غنی‌سازی مشترک انجام دهد یا باز هم نظرشان این است که کنسرسیوم باشد، اما غنی‌سازی در داخل خاک اصلی ایران نباشد؟ این‌ها باید در جزئیات گفت‌وگو‌ها مشخص شود، ممکن است قسمت‌هایی را بپذیریم و روی قسمت‌هایی بحث داشته باشیم.»
گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
مطالب پیشنهادی
